Մեզ երբևէ հարց տվել ենք՝ ինչ ենք պահանջում կամ ումից. ապրիլքսանչորսյան խոհեր

Հերթական՝ արդեն 108-րդ անգամ ապրիլի 24-ը սովորական օր չէ հայության համար։ Այս օրը ողջ հայությունը մեկ մարդու պես ընկնում է վշտի ու ցասման մեջ՝ սգալով միլիոն ու կես հայության կորուստը, հիշելով մեր նախնիներին, որոնք դաժան պայմաններում զոհ գնացին Օսմանյան կայսրության իրականացրած սպանդին, որի իրական նպատակը հայության վերջնական ոչնչացումն էր՝ ցեղասպանությունը։

Բացի կրկնվող գործողություններ իրականացնելուց՝ «Ջահերով երթից», թուրք-ադրբեջանական դրոշ վառելուց ու Ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր գնալուց, կարծում ենք, բոլորս մեր մեջ պետք է որոշակի մտորումներ անենք։ Ի դեպ, չի նշանակում, թե վերոնշյալ գործողությունները վատաբանում ենք կամ պակաս արժեքավոր համարում, բնավ. «Ջահերով երթը» շատ յուրահատուկ ակցիա է, որը լավագույնս ու ազդեցիկ կերպով արտահայտում է մեր հավաքական հույզերը. Ծիծեռնակաբերդ գնալը բոլորիս անքննելի պարտքն է մեր նախնիների առաջ, դե իսկ դրոշ այրելու հարցին էլ երևի մեկ այլ առիթով կանդրադառնանք:

Հիշում ենք ու պահանջո՞ւմ…

Հիշելու մասով ոչ մի խնդիր չկա. միանշանակ է, որ բոլորս պետք է միշտ վառ պահենք մեր նախնիների հիշատակը, Ցեղասպանության մասին պատմենք մեր ապագա սերունդներին՝ ասելով, թե ինչ դաժանությունների են ընդունակ մարդիկ, նույնիսկ՝ «հարևան»։ Իսկ պահանջելու մասով կան որոշ մտորումներ, որոնց մասին արժե խոսել։

Նախ, երբևէ մեզ հարց տվել ենք, թե ի՞նչ ենք մենք պահանջում կամ ումի՞ց։ 100 տարուց ավելի հսկայական ռեսուրսներ են ուղղվել պահանջատիրությանը՝ առանց հստակեցնելու, թե ի՞նչ է մեր ուզածը ու/կամ է ինչպե՞ս կարող ենք հասնել մեր ուզածին։ Կարճ ասած՝ արել ենք քայլեր՝ նորից միայն հոգևոր բավարարվածություն ստանալու համար՝ փորձելով տարբեր երկրների իշխանության ներկայացուցիչներից կորզել Ցեղասպանություն տերմինի արտաբերումը։ Իսկ երբ հսկայական աշխատանքի արդյունքում հաջողվել է հասնել այդ «բաղձալի պահին» ու գերտերությունների առաջնորդներից լսել «Ցեղասպանություն» տերմինը, միշտ դրան հետևել է խոր հիասթափություն, քանի որ մեր հոգևոր բավարարման գործընթացը դրանից հետո մշտապես ընդհատվել է, քանի որ Ցեղասպանության ճանաչմանը հիմնականում չեն հետևել կոնկրետ գործնական քայլեր և որոշումներ՝ մի քանի բացառություն հանած։ Բացի այդ, մեր վիշտը վերջին հարյուրամյակում մշտապես օգտագործել են մյուս պետություններն ու դարձրել Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրելու գործիք, մահակ ու սպառնալիք։

Պատմության վերագնահատումը՝ որպես նոր ցեղասպանության բացառման գործիք

Սգալը հեշտ է, կարող ենք մշտապես սգալ, դժգոհել, որ մենք զոհ ենք, մեզ սպանել են, հանել մեր տներից ու դարձրել վտարանդի, հավերժ դիրքավորվել զոհի կարգավիճակում ու խղճահարություն հայցել, բայց ինչի՞ ենք հասնելու այդ ամենով՝ բացի մեզ նոր ցեղասպանությանը մոտեցնելուց։ Պատմությունը հիշել պետք է, բայց հիշել ոչ միայն որպես զուտ արձանագրումների, այլև համեմատականներ անցկացնելու ու վերագնահատելու համար։ Այն մեզ համար պատեհ առիթ է՝ արձանագրելու, որ հայ ժողովուրդը սեփական ճակատագրի տնօրինման ավելի մեծ հնարավորություններ ու լծակներ պիտի ունենա, պիտի կարողանանք մեր ճակատագիրն ուրիշների որոշումների տիրույթից մեր որոշումների դաշտ տեղափոխել, աշխարհին ներկայանալ ոչ թե զոհի, այլ ավելի ուրիշ տեսանկյուններից, ունենալ այնպիսի պետություն, որին սիրաշահելու համար մյուս պետությունները կհիշեն մեր Ցեղասպանության մասին ու Թուրքիայի առաջ կդնեն հստակ պահանջներ՝ պատմության այդ խարանին առերեսվելու համար։

Միայն ուժեղ պետության գոյությամբ կարելի է հասնել մի իրավիճակի, երբ Թուրքիային չի մնա այլ ելք, քան սեփական պատմական խարանի ընդունումն է։

Կարճ ասած՝ պետք է ունենալ մի այնպիսի պետություն, որին ցեղասպանելն այլևս անհնար կլինի։

Մովսես Հարությունյան

Լուսանկարը՝ համացանցից

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
12991 դիտում

Ես պատրաստ եմ թողնել պաշտոնս, եթե դա խաղաղություն կբերի Ուկրաինային. Զելենսկի

Արտաքին արհեստական միջամտությունները, դրա հետևանքները, ինչպես չդառնալ զոհ. մանրամասնում է մասնագետը. տեսանյութ

Գյումրեցուն քվեաթերթիկի հետ նույնականացնողների ժամանակը վաղուց անցել է. Քնարիկ Հարությունյան

Գյումրիում արված և մեկնարկող աշխատանքների մասին՝ թվերով. ՏԿԵ նախարարը վիճակագրություն է հրապաարկել

Ովքեր պնդում են, թե ԼՂ-ն Ադրբեջանի մաս է ճանաչվել 2022 թվականին Պրահայում, ստում են. ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպան

Արթուր Դավթյանն ու Վահագն Դավթյանը՝ մարմնամարզության աշխարհի գավաթի խաղարկության առաջին փուլի հաղթողներ

Արարատ Միրզոյանն աշխատանքային այցով կմեկնի Շվեյցարիա

Արձանագրենք՝ վերջին տարիներին, երբ Հայաստանն ունեցել է Ռուսաստանի կարիքը, ՌԴ-ն կողքին չի եղել. Դըկոտինյի

Մոսկվա-Կուբա ինքնաթիռը վայրէջք է կատարել Պուլկովո օդանավակայանում

Վանդալիզմ Երևանում. հատել են Աբովյան 38 հասցեի տասնամյակների խաղողի վազը, որը տարածքի խորհրդանիշն էր

Սիսիանի և Գորիսի տարածաշրջաններում ձյուն է տեղում. որ ճանապարհներ են փակ և դժվարանցանելի

Ձեր ժառանգած փորձն ու գիտելիքը հիմնաքարային են մի ամբողջ համակարգի համար. ԿԳՄՍ նախարարը՝ Նարա Շլեպչյանին

Հայաստանն առաջնահերթություն է տալիս խաղաղությանը. ԱԺ պատվիրակությունը մասնակցել է ԵԱՀԿ ԽՎ ձմեռային նստաշրջանին

Արգելափակումից դուրս բերված 1430 մեքենա, 578 ՃՏՊ և տուժածներ. ուժեղացված ծառայության արդյունքները

ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունն աշխատանքային այցով մեկնել էր Իտալիա. տեսանյութ

Ջեբկիրին ասեք՝ Գյումրիում համայնքապետի ընտրություններ են, ոչ թե ծաղրածուի, ալիքները խառնել է. Պալյան

Դիլիջանի գիշերօթիկի լքված շենքը ռիսկային է. ինչ է առաջարկվում այնտեղ բնակվող ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին

Էվերեստի վրա թափվող ձյունն այլևս չի պահպանվում, ձնածածկույթը 150 մետրով նահանջել է

Սահմանազատումն այսօրվա դրությամբ բանակցային գործընթացի միակ հատվածն է, որ շոշափելի արդյունքներ ունի. Դըկոտինյի

Փետրվարի 24-ից հանրապետության դպրոցներում դասերը շարունակվելու են բնականոն կերպով. ԿԳՄՍՆ

Անկում տարադրամի շուկայում. ինչ փոփոխություններ են արձանագրվել փետրվարի 23-ին

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 6-9 աստիճանով. ինչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին

Շնորհակալ եմ բոլորին, ովքեր իրենց գործը կատարում են հոգատարությամբ ու պատասխանատվությամբ. Ավինյան

Մարտունի-Վարդենիս ճանապարհին ձյուն ու բուք է. տեսանյութ

Վատիկանը նոր տեղեկություն է հայտնել Հռոմի պապի առողջական վիճակի մասին

Վրաստանում ձյան տեղումների հետևանքով որոշ գնացքների երթուղիներ չեղարկվել են. սպասվում է եղանակի վատթարացում

Ահազանգեր են ստացվել արգելափակված ավտոմեքենաների վերաբերյալ. 59 քաղաքացու օգնություն է ցուցաբերվել. տեսանյութ

34-ամյա տղամարդը առանց վարորդական իրավունքի վկայականի, ոչ սթափ վիճակում մեքենաների է բախվել. վիրավորներ կան

Փլուզվել է Պերուի առևտրի կենտրոններից մեկի տանիքը. կան զոհեր

Իսրայելը հետաձգել է պաղեստինցի բանտարկյալների ազատ արձակումը

ՀՀ-ն կարևորում է Ճապոնիայի հետ համակողմանի համագործակցության խորացումը. Փաշինյանի ուղերձը Ճապոնիայի վարչապետին

Քանի չկա խաղաղության համաձայնագիր, հակամարտությունը կարող է վերսկսվել. ԵՄ դիտորդները պրոֆեսիոնալներ են. դեսպան

Հայկական հեռուստատեսությունն անհնար է պատկերացնել առանց Ձեզ. վարչապետի շնորհավորական ուղերձը Նարա Շլեպչյանին

Պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունը ՀՀ-ի հետ շարունակվում է, պաշտոնական Փարիզի դիրքորոշումն է. դեսպան

Դպրոցում ծեծկռտուք է տեղի ունեցել ֆիզկուլտուրայի ուսուցչի և աշակերտների միջև․ 27-ամյա մանկավարժը ձերբակալվել է

Երևանի և 4 մարզի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի

Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդով փոխադրամիջոցների համար. իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին

Էդգար Ղազարյանի նկատմամբ վարչական հսկողություն է կիրառվել

Թուրքիայում ընթացած լեռնադահուկային սպորտի պատանեկան միջազգային մրցաշարում հայ մարզիկը բրոնզե մեդալ է նվաճել

Հալիձորի մոտակայքում չորս բեռնատար է արգելափակվել ձյան շերտում