Ինչո՞ւ է Իրանն ամենօրյա ռեժիմով խոսում իր կարմիր գծերի՝ «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին. ի՞նչն է նրան «բորբոքել»

06/09/2024 schedule20:30

Վերջին օրերին Իրանը պարբերաբար հայտարարում է, որ աջակցում է Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը, ազգային ինքնիշխանությանը և անկախությանը, և որ դա իրենց համար «կարմիր գիծ» է։ Իրանի Իսլամական Հանրապետության այս զգուշացնող հայտարարությունների մասին «Հայկական ժամանակ»-ը զրուցել է իրանագետ, քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Վարդանյանի հետ: 

Հարցազրույցը ներկայացնում ենք՝ ստորև.

- Պարոն Վարդանյան, ՀՀ-ում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին հայտարարել է. «Հայաստանի մասին ոմանց երազանքները, այդ թվում՝ այսպես կոչված՝ «Զանգեզուրի միջանցքը», իրականություն չեն դառնա. ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը մեզ համար կարմիր գիծ է»: Եթե դիվանագիտական լեզվից թարգմանենք այս հայտարարությունը, ի՞նչ զգուշացում է սա:

- Կարելի է ասել՝ Իրանն արդեն իսկ դիվանագիտական լեզվից անցել է պարզ, սովորական, մարդկային լեզվի, այլևս շատ պարզ հասկացնում է, որ ՀՀ տարածքով մայր Ադրբեջանը Նախիջևանին կապող, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը» չի կարող լինել ՌԴ վերահսկողության ներքո: Ընդ որում՝ այդ մասին խոսել է նաև Իրանի արտաքին գործերի նախարարը, նաև մի շարք քաղաքական գործիչներ և փորձագետներ: Իրանի համար անթույլատրելի է, որ այդ միջանցքը լինի ռուսական վերահսկողության ներքո:

- Իրանը շեշտը դնում է այն բանի վրա, որ այդ միջանցքը Հայաստանի շահերից չի բխում և վտանգներ է պարունակում, իսկ ի՞նչ վտանգներ այն կարող է առաջացնել հենց Իրանի համար:

- Իրականում Իրանը թեև Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ կարծես թե շատ մեծ խնդիրներ չունի, սակայն հասկանում են, որ երբ այդ ճանապարհը լինի ՌԴ վերահսկողության ներքո, ապա Իրանի հյուսիսը, այսինքն՝ Հայաստանով անցնող երթուղիները, լինելու են ռուսական վերահսկողության ներքո, ստացվում է, որ Իրանը կախվածություն է ունենալու ՌԴ-ից, ինչու չէ՝ նաև Թուրքիայից և Ադրբեջանից: Դա անընդունելի է, որ ՌԴ-ն ևս մեկ լծակ ստանա՝ Իրանի վրա ճնշումներ գործադրելու համար, իսկ այդ միջանցքը շատ լուրջ լծակ է լինելու ՌԴ-ի ձեռքում և՛ Իրանի, և՛ Թուրքիայի, և՛ Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում խաղարկելու համար:

Երբ որ Գորիս-Կապան 21 կիլոմետրանոց ճանապարհի հատվածն անցավ Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո, անմիջապես խոչընդոտներ ստեղծվեցին իրանական բեռնատարների համար, եթե չեմ սխալվում, նույնիսկ ձերբակալություններ եղան, և չի բացառվում, որ եթե այդ միջանցքը անցնի ՌԴ վերահսկողության տակ, այնտեղ խնդիրներ առաջանան իրանական բեռնատարների համար, և ընդհանրապես Իրանի հյուսիսը կարող է կտրվել արտաքին աշխարհից, որովհետև Թուրքիան և Ադրբեջանն այդքան էլ հուսալի գործընկեր չեն Իրանի համար: Նրա համար ամենացանկալի տարբերակը հենց ՀՀ տարածքով անցնող երթուղին է դեպի Վրաստան և այնտեղից Եվրոպա:

- ՌԴ դեսպանը ևս Թեհրանում հրավիրվեց ԱԳՆ. կարո՞ղ ենք ասել, որ այսպես Իրանը փորձում է արձագանքել Մոսկվայից եկող հայտարարություններին:

- Ըստ երևույթին՝ իրանական կողմի համար այսպիսի «բորբոքման»՝ թեմայի թեժացման համար հիմք դարձավ Սերգեյ Լավրովի օրերս արած հայտարարությունը, թե «Ռուսաստանի համար դժվար է հասկանալը՝ ինչո՞ւ է Երևանը սաբոտաժի ենթարկում Սյունիքի մարզում հաղորդակցությունների ապաշրջափակման վերաբերյալ պայմանավորվածությունը», որին ՀՀ ԱԳՆ-ն պատասխանեց: Ամենայն հավանականությամբ հենց այս հայտարարությունն է ազդակ դարձել իրանական կողմի համար: Միգուցե նաև ստորջրյա հոսանքներ են տեղի ունենում, որոնք մենք չենք տեսնում, բայց իրանական կողմը տեղյակ է, որ ՌԴ-ն այս թեմայով փորձում է ՀՀ-ի վրա ճնշումներ գործադրել և հիշեցնում է իր դիրքորոշման մասին:

- Ամենօրյա ռեժիմով այս խոսակցություններին ականատես լինելով՝ կարո՞ղ եք ենթադրել, որ իրապես դրա ռիսկը շատ մեծ է:

- Այս թեման, իհարկե, ՌԴ-ն շատ մեծ ուժգնությամբ տանում է առաջ, ընդ որում՝ ավելի շատ ՌԴ-ն է դրա մասին խոսում, քան Ադրբեջանն ու Թուրքիան: Ես առավել քան վստահ եմ, որ դա չի իրագործվելու, որովհետև մենք այս հարցի շուրջ ունենք շատ լուրջ դաշնակիցներ՝ հանձինս Իրանի և Արևմուտքի, որոնք կտրականապես դեմ են, որ այդ ճանապարհը լինի ՌԴ վերահսկողության ներքո: Բացի դրանից՝ նաև ՌԴ-ն, Արցախը նվիրելով Ադրբեջանին, Հայաստանի վրա շատ կարևոր լծակից է զրկվել:

- Եթե Ռուսաստանը, Թուրքիան և Ադրբեջանը փորձեն ուժով ստանալ խնդրո առարկա միջանցքը, Իրանը կներքաշվի՞ խաղի մեջ:

- Տեսականորեն՝ այո: Դժվար է այս հարցին պատասխանել, որովհետև այպիսի բան նախկինում չի եղել, բայց իրենց կողմից բազմիցս այդպիսի մեսիջներ եղել են և՛ հայտարարությունների, և՛ գործողությունների տեսքով՝ մասնավորապես Ադրբեջանի հետ սահմանին շատ մեծ ու լայնամասշտաբ զորավարժություններ իրականացնելով: Ինձ թվում է՝ չի բացառվում, որ նաև դրան գնանք, որ Իրանը ՀՀ-ին զենքով օգնի, եթե փորձեն ուժի միջոցով այդ ճանապարհը բացել: Բայց կարևոր է, որ այդ հարցում մեր միակ դաշնակիցը Իրանը չէ, նաև Արևմուտքն է: Առավել քան վստահ եմ, որ թե՛ մեկը և թե՛ մյուսը թույլ չեն տալու դրա իրագործումը: 

Տպել
9527 դիտում

ՀՀ-ում չկան արտոնյալներ՝ լինեն նախկին, թե ներկա, և օրենքը, արդարադատությունը ճառերում հիշատակվող խոսքեր չեն. Փաշինյան

Բալասանյանի անունով որևէ փաստաթղթային հիմք կամ դիմում Երևանի քաղաքապետարանում առկա չէ. Կոստանյանը՝ ի պատասխան Չախոյանի

ՀՀ քաղաքացիների համոզմունքը պիտի ավելի խորանա արդարադատության, օրենքի և օրինականության առկայության մասին. վարչապետ

Արարատ Միրզոյանը և Ստեֆան Դոութին մտքեր են փոխանակել տարածաշրջանային կայունության և անվտանգության հարցերի շուրջ

«Ընկել է ձեռքը, համոզել է, փրթել, ղասաբ են». Արթկոսմեդում մահացած կնոջ ամուսինը մանրամասներ է հայտնել ողբերգական դեպքից

ԵՄ-ն ծրագրում է ընդլայնել Իրանի դեմ պատժամիջոցները Ռուսաստանի հետ համագործակցության համար

Ըստ ադրբեջանցի քարոզիչների՝ Հայաստանը Թուրքիայի հետ հարձակվելու է Ադրբեջանի վրա. Առաքելյան

ԱՍՀ նախարարությունը պատրաստակամ է համագործակցել նաև ԵԽ հետ՝ կառույցի մանդատի շրջանակում. Նարեկ Մկրտչյանը՝ Լոնգանգեին

ՀՀ-ի համար կարևոր է հարևանների հետ խաղաղ գոյակցությունը. Գրիգորյանը Բալլային է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ը

Մղձավանջային սցենար նույնիսկ ամենափորձառու նավաստու համար. օվկիանոսում սառնարանից կառչած տղամարդ է հայտնաբերվել

Բաքվի բանտում պահվող ԼՂ նախկին ղեկավարների կալանքի ժամկետը կրկին երկարաձգվել է

Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա հարձակումը լուրջ սադրանք կլինի. Լավրով

Շարունակվում է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» խճուղավազքի սիրողական մրցաշարի հայտագրումը. հայտնի է վերջնաժամկետը

Արցախ էին պահում Տանզանիայում տարբեր ընկերություններում փայ մտնելով. Սաֆարյանը՝ Քոչարյաններից բռնագանձման պահանջի մասին

Իրանի հետ հարաբերությունները մեզ համար առաջնային են. Աշխաբադում հանդիպել են Պուտինն ու Փեզեշքիանը

Գնել Սանոսյանը «Հայաէրոնավիգացիա»-ի աշխատակազմին է ներկայացրել նորանշանակ գլխավոր տնօրենին

ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն աշխատանքային այցով կմեկնի Պրահա և Բեռլին

Գերասիմ Վարդանյանի խափանման միջոցը փոխվել է

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի մինչև 8 աստիճանով. անձրև ու ամպրոպ կլինի

Դրամական միջազգային փոխանցումներ առանց սահմանների Ամիօ բանկի հետ

Համաձայնեցվել է պաշտպանության ոլորտում Հայաստան-Գերմանիա համագործակցության 2025 թվականի ծրագիրը

ՆԳՆ միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայությունը Շիրակի մարզում շրջիկ ծառայություններ կմատուցի. ժամանակացույց

Հայաստանին 236 մլն եվրոյի չափով վարկ կտրամադրվի. հանձնաժողովը դրական եզրակացություն է տվել համաձայնագրին

Աննա Վարդապետյանը Բելգիայի դեսպանին է ներկայացրել ՀՀ գլխավոր դատախազության առաջնահերթությունները

Մահթումկուլի Ֆրագիի ուղերձները շարունակում են արդի մնալ մինչ օրս. նախագահը մասնակցել է Աշխաբադում ընթացող համաժողովին

Դոլարը թանկացել է, եվրոն՝ էժանացել. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հոկտեմբերի 11-ին

Սահմանադրական մշակույթը ոչ միայն տեքստի իմացությունն է, այլև հարգանքը դրանում եղած դրույթների նկատմամբ. Սիմոնյան

Վարչապետը ստորագրել է որոշումները. Հակոբ Վարդանյանն ու Նարեկ Տերյանն ազատվել են պաշտոններից

Կրակոցներ Արարատի մարզում. հեղինակին հրացանով հայտնաբերել են դեպքի վայրում

«Մալադեց». Աշոտ Ղազարյանն արձագանքել է իր ծանր հիվանդ լինելու մասին լուրերին

ՀՀ ԱԳՆ-ն դատապարտել է Լիբանանում ՄԱԿ-ի ժամանակավոր ուժերի կենտրոնակայանի վրա հարձակումը

Գարեգին Բաղրամյանի հրաժարականի դիմումն ընդունվել է. վերջինս ազատվել է պաշտոնից

Հայաստանում քննարկվել է արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցման ոլորտում կրթությունը

Կարծելով՝ իր հասցրած հարվածներից տղամարդը մահացել է, այրել է դին և թաղել, մինչդեռ զոհը ողջ է եղել. նախաքննության ավարտ

Ահազանգ է ստացվել, որ քաղաքացին մեծ քանակությամբ զենք-զինամթերք է թողել Չարենցավան քաղաքում

Նոր Նորքում կրակոցներ արձակելու, զենք և թմրամիջոց պահելու դեպքով վարույթի նախաքննությունն ավարտվել է. ինչ է պարզվել

Կալանավորվել է անառակաբարո գործողություններ կատարելու մեղադրանքով ձերբակալված թիվ 20 դպրոցի ուսուցիչը

Միլիարդավոր դրամների գույք և միջոցներ. ինչ է Սեդրակ Քոչարյանից պահանջում բռնագանձել դատախազությունը

Քոչարյանը չի պատրաստվում լքել քաղաքական դաշտը

Նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը ժամանել է Թուրքմենստան (լուսանկարներ)