Ալիևը և Ադրբեջանը պատային իրավիճակում են, ԿՈՊ 29-ը պայմանավորվածության դիմաց են նրան տվել. Առաքելյան

Վերջին օրերին ակնհայտ դարձավ, որ այն, ինչ պահանջում են Ռուսաստանը և Ադրբեջանը, նախևառաջ ՌԴ-ն է ցանկանում, ինչը Իրանի համար կարմիր գիծ է:

Այս մասին «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասում է քաղաքագետ Էդգար Առաքելյանը՝ հավելելով, որ, ի տարբերություն 2020 թվականի, այժմ Ադրբեջանի համար պատերազմի գնալը և ուժով հարցերը լուծելն ավելի դժվար կլինի:

«2020 թվականին, երբ Ադրբեջանը հարձակվեց Լեռնային Ղարաբաղի վրա, ԱՄՆ-ում նախագահը Թրամփն էր, և մենք գիտենք Թրամփի դիրքորոշումը ՌԴ-ի և Ադրբեջանի հետ կապված, գիտենք նաև Թրամփի անձնական կապերն ու բիզնես հարաբերությունները և՛ Ալիևների ընտանիքի, և՛ ՌԴ քաղաքական շրջանակների հետ, և նախևառաջ դրանով էր պայմանավորված, որ իրենք այդ ժամանակահատվածում սկսեցին պատերազմը: Հիմա իրավիճակն այլ է, նախագահը Բայդենն է, որը լրիվ այլ դիրքորոշում ունի այս տարածաշրջանի հետ կապված: Նաև Իրանի վերջին օրերին արած հայտարարությունները թույլ են տալիս մտածել, որ ցանկացած գործողության դեպքում, որը միտված կլինի ՀՀ տարածքային ամբողջականության խախտմանը, Իրանը լուրջ ներգրավվածություն կարող է ունենալ դրանում»,- ասում է Առաքելյանը:

Քաղաքագետի պնդմամբ՝ նաև այն, որ նոյեմբերին Ադրբեջանում կայանալու է ԿՈՊ 29 գագաթնաժողովը, քիչ հավանական է այդ ժամանակահատվածում որևէ ռազմական գործության սկսվելը. «Իմ համոզմամբ՝ ԿՈՊ 29-ը հենց այնպես չեն տվել Ադրբեջանին, տվել են կոնկրետ պայմանավորվածության դիմաց, ու այդ պայմանավորվածությունը ՀՀ-ի հետ խաղաղության գնալն է: Մինչև նոյեմբեր և դրանից հետո՝ մինչև գարուն, կարծում եմ, ռազմական գործողությունների մասին մտածելը տեղին չէ, բայց մյուս կողմից շատ բան կախված է նոյեմբերին ԱՄՆ-ում տեղի ունենալիք նախագահական ընտրություններից»:

Իսկ առաջիկա 2 ամիսներին, Առաքելյանի խոսքով, բավականին հետաքրքիր ու արմատական զարգացումներ կարող են լինել թե՛ աշխարհում, և թե՛ տարածաշրջանում: Այդ զարգացումներից մեկը, ըստ քաղաքագետի, կարող է լինել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Խաղաղության պայմանագրի կնքման տեսքով:

«Կարծում եմ, որ, այնուամենայնիվ, Ալիևը կցանկանար ստորագրել այդ փաստաթուղթը, և այստեղ գլխավոր խոչընդոտը Ռուսաստանն է, որը թույլ չի տալիս գնալ նման քայլի, քանի որ խաղաղություն Հարավային Կովկասում նշանակում է ռուսական դերի զգալի նվազեցում, եթե ոչ զրոյացում: Այն, ինչ տեղի է ունենում, տեղի է ունենում ՌԴ նախագահի ցանկությամբ, թելադրանքով կամ գուցե պարտադրանքով: Այնպես որ, կարծում եմ, Ալիևը և Ադրբեջանը որոշակի պատային իրավիճակում են, քանի որ ակնհայտ է՝ Արցախը ստանալու դիմաց Ադրբեջանը խոստումներ ունի տված ՌԴ-ին, և հիմա Պուտինը պահանջում է դրանց կատարումը»,- ասում է Առաքելյանը:

Ըստ զրուցակցի՝ միաժամանակ Ալիևը իր խաղն է տանում. «Ալիևը փորձում է ցույց տալ Պուտինին, որ այդ գծի մեջ է, չնայած դրան՝ մենք տեսանք, որ վերջինս ստորագրեց սահմանազատման վերաբերյալ կանոնակարգը: Բնականաբար, հասնում ենք մի կուլմինացիայի, երբ Ադրբեջանի համար խուսանավելու տարածությունը նեղանում է, և միևնույն ժամանակ Ադրբեջանը Արևմուտքին էլ ունի տված խոստումներ, որոնք պետք է կատարի մինչև ԱՄՆ-ում նախագահական ընտրությունները»:

Մի կողմից, Առաքելյանի դիտարկմամբ, կա ժամանակ ձգելու տրամաբանություն Ադրբեջանը մոտ, մյուս կողմից՝ նա կոնկրետ ժամկետներով խոստումներ ունի Արևմուտքին, և պատահական չէ, որ ԿՈՊ 29-ը նվիրել են Ալիևի նման դիկտատորին. «Դա տվել են կոնկրետ նպատակի համար, և կոնկրետ ժամկետներում, որի ընթացքում պետք է Հայաստանի հետ որոշակի համաձայնությունների գնա: Առաջիկա մեկ ամսվա ընթացքում, կարծում եմ, ավելի հստակ կդառնա, թե, այնուամենայնիվ, ինչ որոշում կկայացնի Ադրբեջանը»:

Ըստ քաղաքագետի՝ առաջիկա երկու ամիսների ընթացքում ավելի հավանական կլինի խաղաղության գործընթացների առաջ մղումը, քան պատերազմը. «Բայց, այնուամենայնիվ, գլոբալ առումով շատ բան կախված կլինի ԱՄՆ ընտրությունների ելքից, ինչը կլինի ցուցիչ, թե ինչպես կզարգանան հետագա հարաբերությունները մեր տարածաշրջանում և գլոբալ առումով նաև աշխարհում»: