Գալստանյանը «փրկության» կարիք ունի. 6-ամսյա խայտառակության էջը փակելու համար նա ուժ կգտնի՞ արդյոք այսօր

Շիրակի թեմի առաջնորդ Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանի վերջին աղմկահարույց հարզացրույցը, որում նա, այսպես կոչված՝ «Սրբազան շարժման» անհաջողության, դրա ղեկավար Վազգեն (Բագրատ) Գալստանյանի ձախողումը փորձում էր պատճառաբանել  Ռոբերտ Քոչարյանի եւ Սերժ Սարգսյանի «ստվերով», բացի այն, որ դառը ճշմարտության բարձրաձայնում է, այլեւ անցած 6 ամիսներին թիրախավորված, անողոք քննադատության ենթարկված Մայր եկեղեցու հեղինակությունը փրկելու փորձ։ Այո, ուշ եւ ուշացած փորձ։

Գալստանյանը, որը քաղաքական այս ավանտյուրայում ներքաշվելով, սառեցրեց իր եկեղեցական գործությունեությունը, հանեց լանջախաչը, սեփական փորձով համոզվեց, որ «քաղաքականությունն անբարոյականություն» է եւ ընդհուպ շուրթերը պղծեց՝ «նեռ» բառը հոլովելով, փրկության կարիք ունի։ Այն խայտառակությունից, որում ներքաշվել է նախկին նախագահների հովանավորությամբ ու աջակցությամբ։ Եվ Աջապահյանի վերջին բացախոսության նպատակն այդ ծանր բեռից եկեղեցուն ազատելն է՝ այն նախկին նախագահների ուսին դնելու հստակ միտումով։

Նկատենք, որ դեռ մայիսի 28-ին, երբ տեղի էին ունեցել շարժման երկու՝ մայիսի 9-ի եւ 26-ի հանրահավաքները, եւ արձանագրվել էր ժողովորդի մասնակցության կտրուկ նվազում (ինչպես նաեւ հայտնի էր դարձել, որ Գալստանյանը Կանադայի քաղաքացիություն ունի եւ չի կարող առաջադրվել վարչապետի թեկնածու), Շիրակի թեմի հեռատես առաջնորդը Սարդարապատում լրագրողների հետ զրուցում ազդարարել էր․ «Ես շատ ուրախ չեմ, որ Բագրատ սրբազանն իրեն դրել է զոհասեղանին: Պետք է լինեին քաղաքական ուժեր, որոնք այս բանը վերցնեին իրենց վրա, բայց քանի որ չկան, Բագրատ սրբազանն ինքն իրեն զոհաբերում է։ Նա դուրս է գալիս հոգեւոր ասպարեզից, իրեն տրամադրում է մի ասպարեզի, որն իրենը չէ»։ 

Քաղաքական ուժերը, այդ թվում՝ նախկին նախագահների շուրջ համախմբված, փաստորեն, «տեր կանգնեցին» այս շարժմանը՝ շատ կոնկրետ ակնկալիքով՝ դրա հաջողության դեպքում կվայելեն պտուղները եւ լավագույն դեպքում շնորհակալություն կհայտնեն զոհաբերվողին, դե իսկ անհաջողության դեպքում, ինչպես նախկինում, քավության նոխազ կդարձնեն կամավոր հիմունքներով զոհաբերվածին, լավագույն դեպքում ողորմի կտան ու կցրվեն տներով։

Աջապահյանը, ահա, եկել է «փչացնելու» այս խարդախ օպերացիայի մասնակիցների «տոնը» եւ ոչ միայն՝ տոնը, եւ իրերն իրենց անուններով կոչելու։ Որ՝ ո՛չ, պարոնայք, դուք եք «թթվեցրել» այս ճաշը, դուք էլ բարի եղեք ուտել այն եւ չհամարձակվեք այն դեմ տալ եկեղեցուն կամ լցնել եկեղեցու սպասավորի գլխին։ 

Արդ, ինչի՞ մասին է Շիրակի թեմի առաջնոդի ուղերձը․ նա չի ասում՝ «Նիկոլ Փաշինյանը ճիշտ էր, մենք (եկեղեցին) սխալվեցինք», այլ վերահաստատում է՝ մենք ենք ճիշտը՝ եկեղեցին օրհնում է այն ամենը, ինչ անում էր Գալստանյանը՝ Նիկոլ Փաշինյանի հեռացում, հայրենափրկություն եւ մնացյալը, ու կհաջողեր այդ գործում, եթե իր ներկայացուցիչը մնար մաքուր ու միայնակ այս նախաձեռնության մեջ եւ չփչացվեր՝ նույնացվելով Սերժ Սարգսյանի եւ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ։

Այդ Ռոբերտ Քոչարյանի ու Սերժ Սարգսյանի ուրվականներն են, որ դարձան եկեղեցու եւ նրա ներկայացուցչի ձախողման պատճառը, հետեւապես, եկեղեցին չի հաջողելու հայրենափրկության իր հետագա գործում այնքան ժամանակ, քանի դեռ նախկին նախագահները չեն քաշել իրենց քայքայիչ «ռադը» քաղաքական ասպարեզից։

«Երկրորդ եւ երրորդ նախագահների ուրվականները քայքայեցին այդ շարժումը ոչ թե ակամա, միտումնավոր քայքայեցին»,- վերահաստատելով ավելի վաղ հայտնած իր տեսակետը՝ ազդարարել է Շիրակի թեմի առաջնորդն ու թոթափել սրբազանիստների պատրանքները՝ չի հավատում, որ Գալստանյանի պայքարը հաջողություն կունենա։  

«Երանի Բագրատ սրբազանի լավատեսությունը հաղթի իմ վատատեսությանը»,- նշել է Աջապահյանը։

Սա նշանակում է, որ շարժումն այլեւս փրկել չի հաջողվի, քանի որ այն, «կենակցելով» նախկին նախագահների հետ, այլեւս կորցրել է իր «կուսությունը», իսկ այդ հատկությունը, ինչպես հայտնի է, կորցնում են մեկ անգամ եւ ընդմիշտ։ Հետեւապես, եկեղեցու սպասավորը պետք է հետ քաշվի «հայրենափրկության» առաջնագծից եւ այսպիսով գոնե փրկի այն ամենը, ինչը մնացել է այս մասշտաբային ու 6 ամիս ձգված խայտառակությունից՝ եկեղեցու սասանված  հեղինակությունը։  

Այո, խայտառակության աղաղակող վկայություն էր հոկտեմբերի 2-ի հանրահավաքին իր մասնակիցների թվով (1905) եւ էլ ավելի մեծ խայտառակություն էր Հ1-ի եթերում Գալստանյանի ուղերձն ու նրա անադեկվատ պահվածքը։ 1905 թիվը, եթե խորության մեջ դիտարկենք, ոչ թե քաղաքական այս շարժման հանրային վստահության ցուցիչ է, այլ՝ Գալստանյանի եւ ի դեմս նրա՝ նաեւ եկեղեցու։   

Այսօր էլ, ի դեպ, շարժումը նորից հանրահավաք է հրավիրել՝ չխրատվելով նախորդ՝ «հույսի ու հաղթանակի» հանրահավաքի անհուսալի արդյունքներից, եւ, ըստ ամենայնի, դրա մասնակիցների թիվը վերստին տատանվելու է 1000-2000-ի միջակայքում։

Ենթադրում ենք, որ եկեղեցու հորդորով Գալստանյանն իր մեջ ուժ կգտնի եւ կազդարարի շարժման առաջնորդությունից հրաժարվելու, այն դրա իրական շահառուներին՝ նախկին նախագահներ եւ ադեպտներ, հանձնելու մասին եւ նորից կգնա պահեցության ու ծոմապահության։ Այս անգամ արդեն՝ ավելի երկար ժամկետով։ Այլապես այսպես շարունակելու դեպքում հրապարակում մնալու են ինքը, իր եկեղեցական կոչումն ու իր․․․ ստվերը։

Հեղինե Մանուկյան