Հիմքեր, որ Իրան-ԱՄՆ հարաբերություններում ձնհալ կլինի, չկան, երկրների առճակատումը կշարունակվի. իրանագետ

11/11/2024 schedule20:30

ԱՄՆ ընտրություններում Դոնալդ Թրամփի հաղթանակից հետո ձևավորվող նոր վարչակազմի և Իրանի հարաբերությունները, մեղմ ասած, այդքան էլ դյուրին չեն, որի մասին են վկայում ԱՄՆ-ի կողմից արդեն իսկ Իրանին ուղղված մեղադրանքներն ու պատժամիջոցների մասին հայտարարությունները:

«Հայկական ժամանակ»-ը իրանագետ Արմեն Վարդանյանի հետ զրուցել է Իրան-ԱՄՆ հարաբերությունների զարգացման հնարավոր սցենարների, ռիսկերի և վտանգների մասին:

Հարցազրույցը ներկայացնում ենք՝ ստորև.

- Պարոն Վարդանյան, ի՞նչ սպասել ԱՄՆ-ում նոր ձևավորված վարչակազմից Իրան-ԱՄՆ հարաբերությունների համատեքստում, ի՞նչ հունով կամ սցենարներով կարող է այն զարգանալ:

- Կարծում եմ՝ ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունները նոր վարչակազմի օրոք ավելի կլարվեն, որովհետև Դոնալդ Թրամփը, 4 տարի լինելով ԱՄՆ նախագահ, հասցրել է դուրս գալ Իրանի միջուկային համաձայնագրից և վարել Իրանի նկատմամբ առավելագույն ճնշման քաղաքականություն, սահմանել բազմաթիվ պատժամիջոցներ: ԱՄՆ-ը կոշտ դիրքորոշում է որդեգրել Իրանի նկատմամբ, ինչպես նաև հենց Թրամփի հրամանով Բաղդադում՝ Իրաքում, սպանվեց Իրանի առանցքային ֆիգուրներից մեկը՝ գեներալ Ղասեմ Սոլեյմանին: Այսինքն՝ ի տարբերություն դեմոկրատների, որոնք կարծում էին՝ Իրանի նկատմամբ պետք է վարել ներգրավման քաղաքականություն, որպեսզի Իրանը լինի ավելի կանխատեսելի, Հանրապետականները կոշտ գծի հետևորդներ են, «բազե»-ներ են, որոնք կարծում են, որ Իրանին պետք է անկյուն մղել և բոլոր հնարավոր ձևերով մեկուսացնել:

- Իսկ ի՞նչ զարգացումների սպասել Մերձավոր Արևելքում. Իսրայելին աջակցությունը կշարունակվի՞, թե՞ ոչ, և ԱՄՆ-ը կարո՞ղ է Իսրայելի միջոցով ներգրավվել ընդհուպ ուղիղ պատերազմի մեջ Իրանի հետ:

- Իսրայելին աջակցությունը կշարունակվի, Թրամփը ԱՄՆ-ի պատմության մեջ ամենաիսրայելամետ նախագահն է համարվում, որը, դեմ գնալով միջազգային իրավունքին և հարաբերությունների համակարգին, Երուսաղեմը ճանաչեց Իսրայելի մայրաքաղաք: Այնպես որ, Իսրայելի նկատմամբ օգնությունը ավելի կմեծանա, և դրանից կարող է օգտվել նաև Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն, որը նախկինում մի քանի անգամ փորձեր արեց պատերազմ հրահրել Իրանի դեմ՝ ԱՄՆ-ին ներքաշելով պատերազմի մեջ, մինչդեռ դեմոկրատները, հասկանալով այդ ծրագիրը, չներքաշվեցին դրանում, ամեն ինչ արեցին, որ կոնֆլիկտը հանգուցալուծվի: Թրամփի դեպքում վստահ չեմ, որ նա այդպես կգործի, չի բացառվում որ ինչ-որ ռազմական գործողությունների էլ ականատես լինենք Իրանի դեմ: Չեմ կարծում՝ լայնամասշտաբ պատերազմ լինի, բաց հարվածներ Իրանի պրոքսիներին, ամենայն հավանականությամբ, կլինեն:  

- Ի՞նչ ռիսկեր ու վտանգներ կան մեր տարածաշրջանի և մասնավորապես Հայաստանի համար Իրանի՝ ԱՄՆ-ի հետ առճակատման պարագայում:

- Ընդհանուր առմամբ դժվար կանխատեսելի հարց է, թե ինչի դա կբերի, բայց ամեն դեպքում մեր հարավային սահմանների մոտ ռազմական գործողությունները (Իրանի ներքաշվելը ռազմական գործողություններում) չի բխում մեր շահերից: Մյուս կողմից էլ Հայաստանը շատ փոքր խաղացող է, որը հնարավորություն չունի ազդելու գործընթացների վրա:

- ԱՄՆ-ից հնչող այն հայտարարությունները, թե Իրանը մահափորձ է իրականացրել Դոնալդ Թրամփի դեմ, որը կանխվել է, ինչի՞ մասին են խոսում: Կյանքի իրավունք ունե՞ն այն պնդումները, թե՞ դա ցույց է տալիս ԱՄՆ դիրքորոշումն ու վերաբերմունքը Իրանի նկատմամբ:

- Այո, կարող է, միգուցե դրա տակ կա ճշմարտություն: Թրամփն էլ իր նախընտրական արշավի ժամանակ իշխանությունից պահանջել էր ուժեղացնել իր անվտանգությունը՝ հայտարարելով, որ Իրանը իր դեմ կարող է մահափորձ կազմակերպել: Այնպես որ կա այդ հնարավորությունը, միգուցե ոչ պետության մակարդակով, այլ՝ որոշ խմբավորումների: Իրանում կա պետություն պետության մեջ. դա Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսն է, որը պետությունից անկախ է և երբեմն ավելի մեծ ազդեցություն ունի, քան Իրանի պաշտպանության նախարարությունը, երբեմն էլ գործում է նախագահի դեմ, քայլեր է անում, որոնց մասին անգամ նախագահը տեղյակ չի լինում: Որքան հասկանում եմ, հենց Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսին է վերագրված այդ մեղադրանքը: Տեսականորեն չի բացառվում, որ այդ կառույցը կազմակերպած լինի Թրամփի դեմ մահափորձը: Այն ֆորմալ առումով իրանական պետությունը չէ, և հնարավոր է, որ ԱՄՆ-ի ճնշումները մեծացվեն այդ կառույցի, ոչ թե պետության:

- Հնարավո՞ր է՝ Իրանը քայլեր ձեռնարկի ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունները կարգավորելու առումով:

- Ամեն դեպքում Իրանում էլ են հասկանում, որ իրենք չունեն այնպիսի ռեսուրս, որ միանգամից ԱՄՆ-ի դեմ դուրս գան, առճակատման գնան: Ծանր շրջափուլ է Իրանի համար, շատ լուրջ պատժամիջոցների տակ է ընկել այդ առճակատման հետևանքով: Իրենք էլ ամեն ինչ անում են, որ վերադառնանան միջուկային համաձայնագրին, որից դուրս էր եկել Թրամփը, բայց Թրամփի կոշտ և անզիջում դիրքը տեղ չթողեց, որ կողմերը փոքր-ինչ իրենց լարված հարաբերությունները բարելավեն: Այնպես որ այստեղ, այո, Իրանը փորձելու է փոքր-ինչ մեղմել լարվածությունը, սակայն ամեն ինչ չէ, որ Իրանից է կախված, շատ բան կախված կլինի Թրամփի պահվածքից: Եթե շարունակի նույն կոշտ գիծը, կարծում եմ՝ Թրամփի նախագահության տարիները նշանավորվելու են Իրանի դեմ ծանր պատժամիջոցներով և այն թուլացնող գործողություններով: Լավատեսության հիմքեր, որ Իրան-ԱՄՆ հարաբերություններում ձնհալ կլինի, չկան, կարծում եմ՝ առաջիկա 4 տարիները կշարունակվեն այս երկրների առճակատմամբ:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
656 դիտում

Ադրբեջանի և Թուրքիայի ծովային հատուկ ջոկատայինները համատեղ վարժանքներ են անցկացնում

Փրկարարներն արգելափակված ձիուն դուրս են բերել փոսից

Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամի նախագահի հետ հանդիպմանը քննարկել է հարցերի լայն շրջանակ

Սրանից հետո ժամկետի խախտում եղավ, կոնկրետ գալու է անձնական պատասխանատվություն․ վարչապետ

Ավտոմեքենան բախվել է ջերմաքարշին և բռնկվել

«Գազ 66»-ի «ռամա»-ն դնում են մայթի վրա, թե՝ պապի «ռաման» է, հիշողություն, տարեք, ննջարանում կախեք. վարչապետ

«Հայկական ավիաուղիներ»-ը մեկնարկելու է Երևան-Թբիլիսի ուղիղ չվերթերը. մանրամասներ

Մտածում եմ՝ չաշխատելու աշխատավարձն է բարձր, քան աշխատելունը․ վարչապետ

Անցել է ժամանակը, երբ նման դեպքում ասում էինք՝ երիտասարդ և անփորձ, այս դեպքում՝ երիտասարդ և փորձառու. վարչապետ

Մարդիկ պետք է մտածեն սեփական աշխատանքով ընտանիքի ծախսերը հոգալու մասին․ ՀՀ վարչապետ

Ճանապարհը կառուցում ենք, մեկը ավազ է թափում, մյուսը՝ քար, պաշտոնյան էլ ասում է՝ բա ուր տանի, իր տուն. վարչապետ

90-ականներից հետո ամենամեծ, ամենամասշտաբային փոփոխություններն են տեղի ունեցել ՆԳՆ համակարգում. վարչապետ

Յունիբանկը Հայաստանում առաջինը թողարկել է ստորադաս պարտատոմսեր

Երևանի մի շարք փողոցներում ռետինե կանգնակներ կտեղադրվեն

Վարչապետը ներկայացրել է, թե որ ճանապարհներն են վերակառուցվելու

Կառավարության նիստի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձել է պաշտոնյաների ազատումներին

Շնորհակալություն հայտնեցի Գնել Սանոսյանին և հաջողություն մաղթեցի Դավիթ Խուդաթյանին. վարչապետ

Լյուքսեմբուրգի Պատգամավորների պալատը Բաքվnւմ պահվnղ հայերին առնչվող բանաձև է ընդունել

Մենք պարոն Ղազարյանի հետ մանկության ընկերներ ենք, սա և՛ օգնել է, և՛ խանգարել. վարչապետ

Աղձք բնակավայրի հարակից հատվածում իրականացվելու են պայթեցման աշխատանքներ

Վարդան Օսկանյանի վերաբերյալ վարչական տույժ կիրառելու որոշում է կայացվել

Բիթքոինի գինը հասել է պատմական նոր առավելագույնի

20 հարկ վճարողի մոտ արձանագրվել է «Անկանխիկ գործառնությունների» օրենքի խախտում. հայտնի է տուգանքի չափը

Տիգրան Դադունցը նշանակվել է արդարադատության նախարարի տեղակալ

Երևանի քաղաքապետն ու Իսպանիայի դեսպանը քննարկել են համագործակցության մի շարք ոլորտներ

Նախագահը ստորագրել է Դավիթ Խուդաթյանի՝ ՏԿԵ նախարար նշանակվելու հրամանագիրը

Իտալիայի առաջին տիկնոջ հրավերով հյուրընկալվել էինք Կվիրինալի պալատում. Աննա Հակոբյան (տեսանյութ)

ՀՀ վարչապետը աշխատանքի է ուղևորվել հեծանվով (տեսանյութ)

Ռուբեն Քոչարի՝ «Ինքնադիմանկար»-ի վերաբերյալ հնչեցրած կարծիքը չի համապատասխանում իրականությանը. ԿԳՄՍՆ

Հայաստանը կրկին չեմպիոն ունի. ժամկետային զինծառայող Անդրանիկ Ավետիսյանը ոսկե մեդալ է նվաճել

Ազգությամբ թուրք առաջին պաշտոնյան ԱՄՆ կառավարության կազմում. ով է Մեհմեթ Օզը

Զինվորականների ԱԱ. Ռազմական սպորտի միջազգային խորհրդի մարզական տնօրենը պարգևատրել է մրցանակակիրներին

Ըմբիշ Սարգիս Բեգոյանը դարձավ Զինվորականների ԱԱ-ի արծաթե մեդալակիր

Քննիչը հանձնարարում է, օպերը չի անում, քանի որ իր վերադասը չէ, քննչականը պետք է լինի ՆԳՆ-ի կազմում. Իոաննիսյան

ԲՏԱ նախարարն այցելել է Picsart Academy, ծանոթացել ուսանողների՝ աշխատանքի անցնելու հնարավորություններին

Աղձք բնակավայրի հարակից հատվածում պայթեցման աշխատանքներ են իրականացվելու

Ադրբեջանական բանակի զինծառայող է մահացել

Ժամկետային զինծառայող Աշոտ Խաչատրյանը Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալ է նվաճել

Բանակայինների ԱԱ. Արայիկ Հարությունյանը պարգևատրել է 67 կգ քաշային կարգի մրցանակակիրներին (լուսանկարներ)

Բանակայինների ԱԱ. Սուրեն Պապիկյանը պարգևատրել է 60 կգ քաշային կարգի մրցանակակիրներին (լուսանկարներ)