Արդեն քառորդ դար Գյումրիում ճաշակ ու որակ թելադրողը. «Անի» պարային համույթը 25 տարեկան է` «Անավարտ պար»

Պատերազմում հայրը զոհվում է, ու հենց նույն պահին ծնվում է որդին: Բեմում հին Գյումու սովորական բակերից մեկն է՝ իր լուսաբացով, կեսօրով ու մայրամուտով:

Մեծ մենահամերգով արդեն քառորդ դար Գյումրիում ճաշակ ու որակ թելադրող «Անի» պարային համույթը հիմնադրման 25-ամյակն է տոնել: Համերգներ Հայաստանում և արտերկրում, միջազգային և հանրապետական պատվավոր հորիզոնականներ ու ձեռքբերումներ:

40 տարի պարարվեստում, որից 25-ը՝ «Անի»-ի հետ:

«1984 թվականից մինչ օրս ծառայում եմ այս արվեստին»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում հուզված ու հպարտությամբ ասում է համույթի գեղարվեստական ղեկավար Սենիկ Խուբեսարյանը:

«Անի»-ին հիմնադրվել և գործում է նախկին «Պիեներ պալատ»-ում, որն այժմ վերանվանվել է «Մանկապատանեկան արվեստի պալատ»: Անունը հիմնադիրը պատահական չի ընտրել: Ասում է՝ ինչ-որ իմաստով սա նաև հարգանքի դրսևորում է իր վարպետների նկատմամբ:

«Ես պարել եմ Տեքստիլագործների պալատում, իմ վարպետներն են եղել Կառլեն Մադոյանն ու Սամվել Մայիլյանը: Մեր համույթը կոչվում էր «Անի»: Երկրաշարժից հետո 5-6 տարի էլ այն գործեց, հետո վարպետներից Մադոյանը մահացավ, և խումբը փլուզվեց: Ես ուզեցի անպայման այդ խմբի անունը պահել, դրա համար իմ համույթն անվանեցի «Անի»»,- նշում է նա:

Այս համույթը, ըստ «Մանկապատանեկան արվեստի պալատ»-ի տնօրենի պաշտոնակատար Վիկտորյա Մատինյանի, մեծ ներդրում ունի Գյումրու դիմագիծն ու իրական նկարագիրը պահելու, ներկայացնելու, հանրայնացնելու հարցում: 5 սերունդ կրթվել, դաստիարակվել, պարել և շարունակում է մնալ հայեցի:

«Այդ 25 տարիները հեշտությամբ չեն տրվել: Նրանք ունեցել են և՛ նվաճումներ ու վերելքներ, և՛ վայրէջքներ: Այս ամենով հանդերձ՝ մեծ է «Անի»-ի դերը Գյումրու մշակութային կյանքում, որովհետև այստեղ կրթվում և պարարվեստում իրեց առաջին քայլերն են անում հարյուրավոր երեխաներ: Նաև այստեղից դուրս եկած հաջողակ պարուսույցներ կան, ովքեր իրենց առանձին խմբերն ունեն և շարունակում են արդեն իրենց սաներին կրթել ու պարարվեստի մեծ աշխարհ ուղղորդել այն նույն ձեռագրով ու պատվախնդրությամբ, ինչն իրենց «Անի»-ն է տվել»,- մեզ հետ զրույցում նշում է Մատինյանը:

Վերջին մեծ մենահամերգը 2020-ին էր համույթն ունեցել: Այս անգամ 5-րդ սերունդը նոր ձևաչափով է ներկայանում. հանդիսականի դատին հանձնվեց «Անավարտ պար» պարային ներկայացումը:

Գյումրվա հին բակերից մեկում վազվզող ու խաղացող երեխաներ, լվացք փռող հարսներ, տների դիմացի նստարաններին նստած օրվա անցուդարձը քննարկող հարևաններ: Այս պատկերը շատերի կյանքի անիվը կարողացավ հետ պտտել դեպի մանկություն ու պատանեկություն, տանել անցած-գնացած ջահելության ճամփեքով:

Ինչո՞ւ «Անավարտ պար»:

Խուբեսարյանն ասում է՝ կյանքը քանի շարունակվում է, պարը քայլելու է մարդու հետ: «Անավարտ պար»-ը մի ընտանիքի կյանքի պատմություն է, որը բեմում վերարտադրվում, հասնում է յուրաքանչյուրի սրտին ու հոգուն: Այդ պատկերներում շատերն իրենց գտան, հիշեցին, հուզվեցին յուրովի:

«Երիտասարդ տղան ու կինը պարողներ են: Ամուսնուն բանակ են տանում, և կարճ ժամանակ անց զոհվում է: Կնոջ տառապանքն ու սուգը զուգակցվում է որդու լուսավոր ծննդով: Այդ պահից սկսած՝ ապրում է զավակի համար, հաղթահարում բազում փորձություններ ու տանջանքներ՝ տղային լավ մարդ, հայրենասեր որդի, արժանապատիվ ու ազգասեր քաղաքացի մեծացնելու համար: Ներկայացրել եմ հայի տեսակը, գյումրեցի պայքարող կնոջ տեսակը, ով վիշտը սրտում ճիշտ զավակ է դաստիարակում»,- ասում է Խուբեսարյանը:

Թվարկված մարդկային որակները «Անի» պարային համույթի համար նաև անխախտ սկզբունքներ են: Փոքրից-մեծ գիտեն այս մասին: Խուբեսարյանն ասում է՝ իր դուռը բաց է բոլորի առաջ, բայց մնում են նրանք, ովքեր կարողանում են հասկանալ, որ ազգային դիմագիծն ամենաթանկ ու կարևոր նախապայմանն է համույթում մնալու, պարելու և կյանքում ճիշտ ուղով քայլելու համար:

Գյումրիական հստակ ձեռագիր. համույթին իր գնահատականն է տալիս «Մանուկյան ընկերության» հիմնադիր-տնօրեն, համերգի պրոդյուսեր Մկրտիչ Մանուկյանը, որը շուրջ 20 տարի աշխատում է «Անի»-ի հետ:

«Համույթն արդեն 25 տարի մեծ ներդրում ունի Գյումրու պարարվեստում ու կյանքում: Կարևորն այն է, որ գյումրիական ձեռագիր ունի, այդ ոճի մեջ է, միշտ գրագետ է ներկայանում՝ բնականաբար դրան զուգակցելով տարբեր երկրների պարերը»,- ասում է Մանուկյանը:

Բեմում Գյումրու նիստ ու կացը, ավանդույթներն ու շիտակությունը ներկայացնող տեսարանները հաջորդում են միմյանց: Հերոսի երեխան ներկայանում է պատանի, այնուհետ՝ երիտասարդ ու կանգնում հասունության շեմին: Տարիներ առաջ ամուսնուն կորցրած նախկին պարուհին իր մեջ ուժ է գտնում, վստահ ոտքի է կանգնում և պարում՝ շարունակելով ամուսնու հետ անավարտ մնացած իր պարը: Սա էր գլխավոր ասելիքը, որը հասավ հանդիսականի մտքին ու հոգուն: Այս մասին վկայեցին քար լռության մեջ անսպասելի պայթած ու տրական ծափերը:

«Ծափողջույնները բոլոր այն հայորդիների համար են, ովքեր, իրենց հարսանեկան պարերն անգամ անավարտ թողնելով, կյանքը զոհեցին հանուն հայրենիքի: Եվ այն մայրերի համար, ովքեր որոշեցին ապրել ու ապրեցնել՝ հանուն այս սրբազան երկրի և հայրենիքի, որ Հայաստան է կոչվում: Վստահ եմ, որ նրանց արածն իզուր չի անցնելու այնքան ժամանակ, քանի դեռ մեզնից յուրաքանչյուրը իր սրտում, գործում և արվեստի լեզվով հիշում է նրանց»,- ելույթի իր խոսքում ասում է Գյումրու քաղաքապետարանի մշակույթի բաժնի պետ Լիլիթ Թովմասյանը:

Ըստ նրա՝ միշտ չէ, որ ցանկություններն ու հնարավորությունները համընկնում են, և նման մեծամասշտաբ համերգը կյանքի կոչելը նաև ֆինանսական լուրջ ներդրումներ է պահանջում: Եթե Գյումրու ավագանին (մինչ հայտնի իրադարձությունները) հաստատած չլիներ այս համերգի համար նախատեսվող ֆինանսական հատկացման նախագիծը, այն չէր կարողանա իրականություն դառնալ:

«Եվ վերջում մի խնդրանք: Եկեք այսօր առնվազն միմյանց խոստանանք, որ մեզնից յուրաքանչյուրը իր խրամատում կպայքարի հանուն մեր երկրի ավելի լավ ապագայի: Յուրաքանչյուրս մեր գործով, ավելի մեծ նվիրումով ամեն ինչ կանենք, որ մեզ բաժին ընկած պատերազմներում մի օր այնպես հաղթենք, որ ոչ մի պար անավարտ չմնա»,- ասում է Թովմասյանը: