Երևան
12 °C
Առաջիկայում հայաստանյան դպրոցներում ռուսերենը իսկապես կստանա մեկ այլ` ավելի բարձր կարգավիճակ: Բացի զուտ ռուսաց լեզու առարկայից, մի շարք այլ առարկաներ նույնպես այդ լեզվով կդասավանդվեն, ինչպես օրինակ ռուս գրականություն, Ռուսաստանի աշխարհագրություն:
Իհարկե, խոսվում է այլ օտար լեզուների դեպքում եւս նման քաղաքականություն որդեգրելու անհրաժեշտության ու մտադրության մասին, բայց դա առայժմ հետագայի հարց է: Այս մասին պարզ դարձավ ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Լեւոն Մկրտչյանի հետ մեր զրույցում, որը ներկայացնում ենք ստորեւ:
- Պարոն նախարար, Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնյաներից մեկը օրերս հայտարարել էր նախկին ԽՍՀՄ երկրներում ռուսերենին օրենսդրորեն հատուկ կարգավիճակ տալու եւ այն երկրորդ պետական լեզու հռչակելու անհրաժեշտության մասին: Ինչպե՞ս կգնահատեք այս հայտարարությունը:
- Մենք հիմա մշակում ենք ռուսաց լեզվի զարգացման հայեցակարգը: Կմշակենք նաեւ ֆրանսերենի, անգլերենի եւ գերմաներենի զարգացման հայեցակարգերը, որովհետեւ ես վստահ եմ, որ Հայաստանի Հանրապետությունը, եթե ուզում է գիտակրթական տարածք համարվել, քաղաքացիները պիտի ազատ տիրապետեն օտար լեզուներին: Բայց Հայաստանի Հանրապետությունում հստակ գործում է մեր օրենքը, որով Հայաստանի պետական լեզուն հայերենն է: Եվ այդ օրենքը, իմ խորին համոզմամբ, փոփոխման ենթակա չէ, այն մեր անկախության ժամանակվա ձեռքբերումներից է: Բայց ամեն ինչ պիտի անենք, որպեսզի Հայաստանի Հանրապետությունում ռուսաց եւ մյուս օտար լեզուներով խորացված ուսուցում ապահովենք հատկապես մասնագիտական մակարդակով: Հայաստանի քաղաքացիները պիտի ազատ կարողանան խոսել ռուսերենով եւ առնվազն մեկ եվրոպական օտար լեզվով:
- Իսկ զարգացման հայեցակարգն ի՞նչ է ենթադրում. դպրոցներում դասաժամերը կավելացվե՞ն, թե ինչ կլինի:
- Օրինակ, ես ինքս ավարտել եմ Չարենցի անվան դպրոցը, որը խորացված անգլերեն թեքումով դպրոց էր: Մենք մեր առարկայախումբը անցնում էինք հայերենով, բայց անգլերենով անցնում էինք անգլիական եւ ամերիկյան գրականություն, Անգլիայի աշխարհագրություն, որը միանշանակ հնարավորություն էր տալիս ավելի խորացված հասկանալ տվյալ լեզուն: Հիմա Հայաստանի Հանրապետությունում մենք կունենանք ընդհանուր լեզվական կոնցեպցիա, որը պիտի զարգացնի եւ ուշադրություն դարձնի օտար լեզուներին, նախ եւ առաջ ռուսերենին եւ մեկ եվրոպական լեզվի: Դպրոցներ ունենք, որոնք թեքումով են, եւ հատուկ պետք է ուշադրություն դարձնենք ֆրանսերենի եւ գերմաներենի որակին, որովհետեւ, ցավոք սրտի, կորցնում ենք այդ լեզուները: Դեռ ֆրանսերենը ապահովվում է, որովհետեւ կա ֆրանսիական համալսարանը, իսկ գերմաներենի գլխին մեծ վտանգ է կախված: Այսինքն` մենք հատուկ օտար լեզուների կոնցեպցիան պիտի մշակենք եւ շատ արագ ներդնենք, որպեսզի կարողանանք որակ ապահովել: Փայլուն երեխաները շրջաններից գալիս են, օրինակ, ֆիզիկայի ֆակուլտետ, բացի հայերենից ուրիշ ոչ մի լեզվով չեն կարողանում կարդալ, եւ այլեւս նրանց համար շանսը վերջանում է մասնագետ դառնալու: Այսինքն` այս իմաստով ամեն ինչ անելու ենք, որ այդ լեզուները իսկապես որակով դասավանդվեն: Եվ կլինեն խորացված թեքումով դպրոցներ, որտեղ կլինի այդ առարկայախումբը` գրականություն, տվյալ երկրի աշխարհագրություն, բայց մայր սուբստանցիաները Հայաստանի Հանրապետությունում դասավանդվելու են հայերեն, այսինքն` մաթեմատիկա, քիմիա, կենսաբանություն, ֆիզիկա:
- Իսկ հնարավո՞ր է մեկ էլ պարզվի, որ ռուսերենը գերակշռում է այլ օտար լեզուների մեջ:
- Տեսեք ինչ է խնդիրը. ռուսերենի դաշտը ավելի բարենպաստ է, որովհետեւ մեր ժողովուրդը իր մտածողությամբ, հետխորհրդային համակարգով ռուսերենն ավելի հեշտ է ընկալում, քան անգլերենը, եւ եթե մենք կարողանանք դպրոցներում ունենալ ասենք անգլերենի, ֆրանսերենի կամ գերմաներենի նույն չափով տարածվածություն, ինչքան ռուսերենի, շատ հիանալի կլինի: Բայց, ցավոք սրտի, մենք այդ մասնագիտական դաշտը, գրականության առկայությունը, մենթալիտետի պահը չունենք: Դուք հաշվի առեք` ինչ բնակչություն է ապրում Ռուսաստանում, մեզ ռուսական հեռուստածրագրերը ավելի մատչելի են, այսիքն` ռուսերենի ավելի մեծ տարածվածություն կա, եւ մենք նաեւ ռուսերենի կարիքը ունենք, որովհետեւ մենք գտնվում ենք մեկ եվրասիական տարածաշրջանում, որտեղ միջհաղորդակցային լեզուն ռուսերենն է: Այսինքն` մեր պաշտոնական գրագրության մեջ դա մեծ ծավալ ունի: Բնական է, որ ռուսերենը պիտի որոշակի տեղ ունենա մեր համակարգում:
- Ստացվում է՝ ռուսերենի հետ կապված այս նախաձեռնությունը Ռուսաստանից է գալիս ու ինչ-որ տեղ էլ դա պարտադրանք է:
- Ոչ, առաջին անգամ ռուսաց լեզվի զարգացման հայեցակարգը իմ ժամանակ է եղել: 1998 թվականին ենք ընդունել: Դա մեզ անհրաժեշտ է: Այսինքն` օտար լեզուների իմացությունը անհրաժեշտ է հայ ժողովրդին, եթե ինքն ուզում է Հայաստանը չդիտել ընդամենը որպես կցորդ երկիր, այլ ուզում է դիտել իբրեւ գիտակրթական տարածք: Չի կարող փոքր ժողովուրդը միայն իր մայր լեզվով մտնել մեծ խնդիրների լուծման բեռի տակ: Բայց Հայաստանի պետական լեզուն հայերենն է, եւ այն ձեռքբերումները, որը մենք ունենք, հայոց լեզվի պահպանման իմաստով ե՛ւ օրենսդրական, ե՛ւ առարկայական, իսկապես անձեռնմխելի են: Այսինքն` երկու հարթություն իրար հետ չի կարելի խառնել:
Հ.Գ. Տպավորություն է, որ Ռուսաստանը խոսում է նախկին ԽՍՀՄ երկրներում, այդ թվում Հայաստանում, ռուսերենը երկրորդ պետական լեզու հռչակելու անհրաժեշտության մասին, որպեսզի դրանից փոքր արտոնություններն արդեն տվյալ հասարակություններն ընկալեն որպես հաջողություն ու ձեռքբերում` առանց դրանց ցավագին արձագանք տալու:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումԱրենում վրաերթի հետևանքով մահացած տղամարդը Մալազիայի քաղաքացի է
Մարզերում և Երևանում սպասվում են տեղումներ, առանձին վայրերում՝ հորդառատ
Ադրբեջանի Միլլի Մեջլիսի պատգամավոր Բադամովը Մոսկվայի օդանավակայանում ձերբակալվել է. նա արտաքսվում է
Պուտինը պատմել է, թե ինչ է իրեն նվիրել Լուկաշենկոն
Գանձաքարից մինչև Իծաքար ճանապարհի շինարարությունն այս տարի կավարտվի. վարչապետը ծանոթացել է աշխատանքներին
Ուկրաինայի հետ հաշտությունն անխուսափելի է, դա ժամանակի հարց է. Պուտին
Ոստիկաններն ու փրկարարները Հրազդանի Մարմարիկ գետում որոնում են 2-ամյա տղային
Ինչով էր կարևոր Վրաստանի նախագահի այցը ՀՀ, ինչ կարող է անել Թբիլիսին խաղաղության հաստատման մասով. տեսանյութ
Երևան-Մեղրի ճանապարհին Iveco-ն վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին. վերջինը հիվանդանոցում մահացել է
Նեթանյահուն հետաձգել է Ադրբեջան այցելությունը՝ նշելով պատճառները
Առինջ գյուղում վթարի է ենթարկվել ուղևորատար միկրոավոտոբուս. կան տուժածներ
Կալիֆորնիայում ինքնաթիռը մխրճվել է երկու բնակելի տների մեջ
Իջևանի կենտրոնական զբոսայգու չգործող լճակի տեղում սուբվենցիոն ծրագրով բացօթյա լողավազան է կառուցվում. վարչապետ
Չինաստանի նախագահը կուղևորվի Մոսկվա. ստորագրվելու են մի շարք փաստաթղթեր
Ֆրանսիայի հրապարակում մեքենաներ են բախվել. կա 5 վիրավnր
Երևան-Սևան ճանապարհին իրականացվելու են հարկադիր քարաթափման աշխատանքներ
Ուզում են Գյումրու սցենարով՝ «տորգերով», այնպես դասավորել, որ Լևոն Քոչարյանին աթոռի գլխին դնեն. Սաֆարյան
Պատանիների և երիտասարդների աշխարհի առաջնության մրցումային վերջին օրը Հայաստանն ունի երկու մասնակից
Խոշոր ավտովթար Արմավիրում. կան տուժածներ
Երկրաշարժ Հայաստանի տարածքում
Կիրակնօրյա զբոսանք Իջեւանում՝ 25 կմ. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել
96 կգ քաշային Գրիգոր Ղազարյանը դարձավ աշխարհի առաջնության ոսկե մեդալակիր
«Կրթվելը նորաձև է» շարժումը հասել է սահմանամերձ Բերդավան. այն չի սկսվել ավանդական բանախոսություններով
Մանրանկարչության մեջ ժամանակից մարդու համար գաղտնիքներ կան դեռ. Վարդևար Շամամյան
Վանաձորում տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով տուժածներ կան. նրանք ռեանիմոբիլով տեղափոխվել են Երևան
Ինդոնեզիայում ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Ստորաքարշության շքերթ է. կա՛մ մենք կվերացնենք պարազիտներին, կա՛մ նրանք կվերացնեն պետությունը. Մեհրաբյան
Կրթվելը նորաձև է Նոյեմբերյան համայնքի Բերդավան բնակավայրում. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել
Եմենի վարչապետը հրաժարական է տվել
Թուրքիան չի բացի երկինքը Նեթանյահուի ինքնաթիռի համար․ Էրդողանի գրասենյակ
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Ախթալա, Քարկոփ և Բերդավան բնակավայրեր. լուսանկարներ, տեսանյութ
Սերբիայի նախագահը հոսպիտալացվել է. Վուչիչը վաղաժամկետ ավարտել է այցը ԱՄՆ
Հաղթանակի օրը Մոսկվայում սադրանքի դեպքում ոչ ոք չի կարող երաշխավորել, որ Կիևում կգա մայիսի 10-ը. Մեդվեդև
«Volkswagen ID.4»-ը բախվել է կայանված «BMW»-ին, հետո մեկ այլ ավտոմեքենայի, կոտրել քարե պարիսպն ու կախվել
Մեդիան պետք է լինի չեզոք, փաստահեն՝ զերծ մնալով որևէ քաղաքական ուժի սպասարկելու գայթակղությունից. Բաղդասարյան
Համայն Ռուսիո պատրիարքն այցելել է Բաքու
ՊՆ և ԳՇ ստորաբաժանումների զինծառայողները «Եռաբլուր»-ում մասնակցել են համապետական շաբաթօրյակին
Պուտինը «կգնահատի» Վիտալի Բալասանյանի նամակը. Ռոբերտ Քոչարյանը Ալիևին մեսիջ է ուղարկել. Բլեյան. տեսանյութ
Պետք է ավելի հայտնի դարձնել, հրաշալի տեղ է. վարչապետն այցելել է Բերդավանի Ղալինջաքար ամրոց. տեսանյութ
Հութիները հայտարարել են իսրայելական ռազմական օբյեկտի հրթիռակոծման մասին
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT