«Մշակվում է ռուսաց լեզվի զարգացման հայեցակարգ». Լեւոն Մկրտչյան

Առաջիկայում հայաստանյան դպրոցներում ռուսերենը իսկապես կստանա մեկ այլ` ավելի բարձր կարգավիճակ: Բացի զուտ ռուսաց լեզու առարկայից, մի շարք այլ առարկաներ նույնպես այդ լեզվով կդասավանդվեն, ինչպես օրինակ ռուս գրականություն, Ռուսաստանի աշխարհագրություն:

Իհարկե, խոսվում է այլ օտար լեզուների դեպքում եւս նման քաղաքականություն որդեգրելու անհրաժեշտության ու մտադրության մասին, բայց դա առայժմ հետագայի հարց է: Այս մասին պարզ դարձավ ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Լեւոն Մկրտչյանի հետ մեր զրույցում, որը ներկայացնում ենք ստորեւ:

- Պարոն նախարար, Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնյաներից մեկը օրերս հայտարարել էր նախկին ԽՍՀՄ երկրներում ռուսերենին օրենսդրորեն հատուկ կարգավիճակ տալու եւ այն երկրորդ պետական լեզու հռչակելու անհրաժեշտության մասին: Ինչպե՞ս կգնահատեք այս հայտարարությունը:

- Մենք հիմա մշակում ենք ռուսաց լեզվի զարգացման հայեցակարգը: Կմշակենք նաեւ ֆրանսերենի, անգլերենի եւ գերմաներենի զարգացման հայեցակարգերը, որովհետեւ ես վստահ եմ, որ Հայաստանի Հանրապետությունը, եթե ուզում է գիտակրթական տարածք համարվել, քաղաքացիները պիտի ազատ տիրապետեն օտար լեզուներին: Բայց Հայաստանի Հանրապետությունում հստակ գործում է մեր օրենքը, որով Հայաստանի պետական լեզուն հայերենն է: Եվ այդ օրենքը, իմ խորին համոզմամբ, փոփոխման ենթակա չէ, այն մեր անկախության ժամանակվա ձեռքբերումներից է: Բայց ամեն ինչ պիտի անենք, որպեսզի Հայաստանի Հանրապետությունում ռուսաց եւ մյուս օտար լեզուներով խորացված ուսուցում ապահովենք հատկապես մասնագիտական մակարդակով: Հայաստանի քաղաքացիները պիտի ազատ կարողանան խոսել ռուսերենով եւ առնվազն մեկ եվրոպական օտար լեզվով:

- Իսկ զարգացման հայեցակարգն ի՞նչ է ենթադրում. դպրոցներում դասաժամերը կավելացվե՞ն, թե ինչ կլինի:

- Օրինակ, ես ինքս ավարտել եմ Չարենցի անվան դպրոցը, որը խորացված անգլերեն թեքումով դպրոց էր: Մենք մեր առարկայախումբը անցնում էինք հայերենով, բայց անգլերենով անցնում էինք անգլիական եւ ամերիկյան գրականություն, Անգլիայի աշխարհագրություն, որը միանշանակ հնարավորություն էր տալիս ավելի խորացված հասկանալ տվյալ լեզուն: Հիմա Հայաստանի Հանրապետությունում մենք կունենանք ընդհանուր լեզվական կոնցեպցիա, որը պիտի զարգացնի եւ ուշադրություն դարձնի օտար լեզուներին, նախ եւ առաջ ռուսերենին եւ մեկ եվրոպական լեզվի: Դպրոցներ ունենք, որոնք թեքումով են, եւ հատուկ պետք է ուշադրություն դարձնենք ֆրանսերենի եւ գերմաներենի որակին, որովհետեւ, ցավոք սրտի, կորցնում ենք այդ լեզուները: Դեռ ֆրանսերենը ապահովվում է, որովհետեւ կա ֆրանսիական համալսարանը, իսկ գերմաներենի գլխին մեծ վտանգ է կախված: Այսինքն` մենք հատուկ օտար լեզուների կոնցեպցիան պիտի մշակենք եւ շատ արագ ներդնենք, որպեսզի կարողանանք որակ ապահովել: Փայլուն երեխաները շրջաններից գալիս են, օրինակ, ֆիզիկայի ֆակուլտետ, բացի հայերենից ուրիշ ոչ մի լեզվով չեն կարողանում կարդալ, եւ այլեւս նրանց համար շանսը վերջանում է մասնագետ դառնալու: Այսինքն` այս իմաստով ամեն ինչ անելու ենք, որ այդ լեզուները իսկապես որակով դասավանդվեն: Եվ կլինեն խորացված թեքումով դպրոցներ, որտեղ կլինի այդ առարկայախումբը` գրականություն, տվյալ երկրի աշխարհագրություն, բայց մայր սուբստանցիաները Հայաստանի Հանրապետությունում դասավանդվելու են հայերեն, այսինքն` մաթեմատիկա, քիմիա, կենսաբանություն, ֆիզիկա:

- Իսկ հնարավո՞ր է մեկ էլ պարզվի, որ ռուսերենը գերակշռում է այլ օտար լեզուների մեջ:

- Տեսեք ինչ է խնդիրը. ռուսերենի դաշտը ավելի բարենպաստ է, որովհետեւ մեր ժողովուրդը իր մտածողությամբ, հետխորհրդային համակարգով ռուսերենն ավելի  հեշտ է ընկալում, քան անգլերենը, եւ եթե մենք կարողանանք դպրոցներում ունենալ ասենք անգլերենի, ֆրանսերենի կամ գերմաներենի նույն չափով տարածվածություն, ինչքան ռուսերենի, շատ հիանալի կլինի: Բայց, ցավոք սրտի, մենք այդ մասնագիտական դաշտը, գրականության առկայությունը, մենթալիտետի պահը չունենք: Դուք հաշվի առեք` ինչ բնակչություն է ապրում Ռուսաստանում, մեզ ռուսական հեռուստածրագրերը ավելի մատչելի են, այսիքն` ռուսերենի ավելի մեծ տարածվածություն կա, եւ մենք նաեւ ռուսերենի կարիքը ունենք, որովհետեւ մենք գտնվում ենք մեկ եվրասիական տարածաշրջանում, որտեղ միջհաղորդակցային լեզուն ռուսերենն է: Այսինքն` մեր պաշտոնական գրագրության մեջ դա մեծ ծավալ ունի: Բնական է, որ ռուսերենը պիտի որոշակի տեղ ունենա մեր համակարգում:

- Ստացվում է՝ ռուսերենի հետ կապված այս նախաձեռնությունը Ռուսաստանից է գալիս ու ինչ-որ տեղ էլ դա պարտադրանք է:

- Ոչ, առաջին անգամ ռուսաց լեզվի զարգացման հայեցակարգը իմ ժամանակ է եղել: 1998 թվականին ենք ընդունել: Դա մեզ անհրաժեշտ է: Այսինքն` օտար լեզուների իմացությունը անհրաժեշտ է հայ ժողովրդին, եթե ինքն ուզում է Հայաստանը չդիտել ընդամենը որպես կցորդ երկիր, այլ ուզում է դիտել իբրեւ գիտակրթական տարածք: Չի կարող փոքր ժողովուրդը միայն իր մայր լեզվով մտնել մեծ խնդիրների լուծման բեռի տակ: Բայց Հայաստանի պետական լեզուն հայերենն է, եւ այն ձեռքբերումները, որը մենք ունենք, հայոց լեզվի պահպանման իմաստով ե՛ւ օրենսդրական, ե՛ւ առարկայական, իսկապես անձեռնմխելի են: Այսինքն` երկու հարթություն իրար հետ չի կարելի խառնել:

Հ.Գ. Տպավորություն է, որ Ռուսաստանը խոսում է նախկին ԽՍՀՄ երկրներում, այդ թվում Հայաստանում, ռուսերենը երկրորդ պետական լեզու հռչակելու անհրաժեշտության մասին, որպեսզի դրանից փոքր արտոնություններն արդեն տվյալ հասարակություններն ընկալեն որպես հաջողություն ու ձեռքբերում` առանց դրանց ցավագին արձագանք տալու:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
14451 դիտում

Ըմբշամարտի ԵԱ. Մարտին Մանջիկյանն ու Ջանես Նազարյանը եզրափակչում են

Նրանք պիտի հստակ ասեն` օտարերկրյա պետությունների կողմից մեր եկեղեցու գործերին խառնվել է սա, թե՝ ոչ. Ռուբինյան

ՆԳՆ-ում օպերատիվ խորհրդակցություն է տեղի ունեցել. նախարարը հանձնարարականներ է տվել

Օվկիանոսները կրում են մարդկանց ոչ կայուն գործելաոճի բացասական հետևանքները. նախագահի ելույթը ՄԱԿ-ի համաժողովում

«Madleen» հումանիտար նավի նկատմամբ իրականացված գործողությունը դատապարտելի է. Թուրքիայի փոխնախագահ

Օհանյանը զավթել է պետական սեփականություն հանդիսացող հողատարածքը, իսկ Մինասյանն ապահովել առանձնատան տիրապետումը

Աթենքում տեղի է ունեցել Ինտերպոլի եվրոպական տարածաշրջանային կոնֆերանս. Հայաստանը մասնակիցների թվում է

Ներդրումներ երկրորդային շուկայում Superra-ի օգնությամբ, Կոնվերս Բանկի մասնակցությամբ

Եկեղեցիներում պատարագի փոխարեն քաղաքական քարոզ է արվում, այս աղետալի վիճակը չի կարող շարունակվել. տեսանյութ

«Աջափնյակ» կայարանի նախագծային փաթեթը ստացել է պետական համալիր փորձաքննության դրական եզրակացությունը. Ավինյան

Վերանորոգվել և վերազինվել է «Ավան»-ի արտահիվանդանոցային մանկական հոգեբուժական ծառայությունը

Մարտունու նորակառույց բժշկական կենտրոնը վերազինված և տեխնիկապես հագեցած է. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

2024-ին արձանագրվել է հարկային եկամուտների 5.1 տոկոս աճ, մոտ 392 մլրդ վերադարձ՝ հարկ վճարողներին. ՊԵԿ

Արարատ Միրզոյանը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր քարտուղար Օդրի Ազուլեին Բարեկամության շքանշան է փոխանցել

Երևանի տներից մեկում հայտնաբերվել են 1 կիլոգրամից ավելի մարիխուանա և զենք-զինամթերք. տեսանյութ

Արմեն Աշոտյանի տնային կալանքի ժամկետը երկարացվել է

Դատախազը Օհանյանի և Մինասյանի նկատմամբ քրհետապնդում հարուցելու համաձայնության միջնորդագրեր է ներկայացրել ԱԺ

Կառավարությունը լուրջ առաջնահերթություն է դիտարկում կինոարտադրության ոլորտի զարգացումը. Ժաննա Անդրեասյան

Երուսաղեմում խոշոր անտառային հրդեհ է մոլեգնում. արտակարգ դրություն է հայտարարվել. տեսանյութ

Կաշառք ստանալու մեղադրանքով ՊԵԿ հարկային տեսուչներ են ձերբակալվել

Վերահաստատվել է COP-17-ն արդյունավետ և ներառական անցկացնելու Հայաստանի հանձնառությունը

Մի շարք գերատեսչություններ ներկայացրել են 2024-ի եկամուտների և ծախսերի կատարողականները

ԲԴԽ-ն մերժել է դատավոր Գագիկ Պողոսյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջնորդությունը. տեսանյութ

Պարեկներն ու շտապօգնության բժիշկները փրկել են եղեգնուտում հայտնաբերված տղամարդու կյանքը

ԲՏԱ նախարարությանը 2024-ին պետբյուջեն հատկացրել է 18.4 մլրդ դրամ, կատարողականը՝ 77.1 տոկոս է. հաշվետվություն

27 հազար 365 քաղաքացի հետ է ստացել 2 միլիարդ 437 միլիոն դրամ սոցիալական կրեդիտ. վարչապետ

21-ամյա երիտասարդի բանկային քարտից հափշտակության փորձ արած տղամարդիկ ձերբակալվել են

Փայտածխի արտադրամասերի գործունեությունը վնասակար ազդեցություն ունի մթնոլորտային օդի վրա. քննարկում ԲԸՏՄ-ում

Երթևեկության փոփոխություն կկատարվի Երևանի փողոցներից մեկում

Դոլարն ու ռուբլին էժանացել են. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հունիսի 9-ին

Ուկրաինան և Ռուսաստանը գերիների նոր խմբեր են փոխանակել

Անցած 3 օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին գրանցվել է 40 պատահար. մեկ մարդ զոհվել է, 57-ը՝ ստացել վնասվածքներ

Ճանաչողական այցով Հայաստանում է Հնդկաստանի ազգային պաշտպանական քոլեջի պատվիրակությունը. հանդիպում ՊՆ-ում

«Հայփոստ»-ի Կոտայքի մարզային ցանցի ղեկավարը մեղադրվում է խոշոր հափշտակության համար. վարույթը դատարանում է

ՄԱԿ-ի համաժողովի շրջանակում հանդիպել են Հայաստանի և Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարները

Շատ կցանկանայի, որ նա ուղիղ ինձնից լսի՝ ինչ է նշանակում «կրթվելը նորաձև է». Հակոբյանը՝ Հախվերդյանի մասին

Սամվել Շահրամանյանը կրկին հարցաքննվել է

Լարված իրավիճակն ու քաոսը Լոս Անջելեսում պահպանվում են. նահանգը դատական հայց կներկայացնի Թրամփի վարչակազմի դեմ

Կոտայքի մարզում հնչած կրակոցների, ծեծկռտուքի գործով ձերբակալվել են Արզնիի համայնքապետը և 7 անձ

Առանձին շրջաններում կդիտվեն կարճատև անձրևներ. ջերմաստիճանը կբարձրանա 3-5 աստիճանով