Ո՞ւր են մեր գազարն ու կաղամբը. արտադրությունը փոխարինվել է ներմուծմամբ

Խիստ տարօրինակ բաներ են կատարվում մեր գյուղատնտեսությունում: Ինչպես պարզվեց նախօրեին ՀՀ ԱՎԾ-ի հրապարակած պաշտոնական ցուցանիշներից, օգոստոսին մեր գյուղարտադրանքի ծավալները անցած տարվա համեմատ նվազել էին մոտ 25 տոկոսով:

Դա կարող է ունենալ տեխնիկական բացատրություն: Մասնավորապես կարելի ենթադրել, որ դա եղել է երաշտի արդյունք: Ընդ որում՝ համատարած երաշտի: Չնայած պաշտոնական հայտարարություն, որ երկրում երաշտ է եւ որ դրա արդյունքում կարող է բերքի մեկ քառորդը կորցնենք, չի եղել: Այնուամենայնիվ կարող ենք դա գրանցել երաշտի հաշվին:

Բայց այն ժամանակ, երբ ԱՎԾ-ն գյուղատնտեսությանը վերաբերվող հրաշալի արդյունքներ էր ցույց տալիս, այլ գերատեսչությունների հրապարակած տվյալները, մեղմ ասած, այդքան էլ հրաշալի չէին: Ավելին, դրանք շատ տխուր էին:

Այդ տվյալները ուսումնասիրելով, կարող ենք պնդել, որ մեր գյուղատնտեսության մի ճյուղում տեղի է ունեցել մի երեւույթ, որը հակասում է վարչապետ Կարեն Կարապետյանի «հանձնարարականներից» մեկին: Վարչապետը մի քանի անգամ հայտարարել է, որ Հայաստանում պետք է ներմուծումը փոխարինվի տեղական արտադրությամբ: Տեղի է ունեցել հակառակը՝ տեղական արտադրությունը փոխարինվել է ներմուծմամբ: Ընդ որում, խոսքը առաջին կիսամյակի մասին է, երբ մեր գյուղատնտեսությունում արձանագրվում էին պլպլան ցուցանիշներ:

Այսպես: ՀՀ մաքսային ծառայության հրապարակած տվյալներով՝ 2017թ. առաջին կիսամյակում բուսական ծագման ապրանքների արտահանման ծավալը կազմել է մոտ 21 միլիոն դոլար: ՊԵԿ տեղեկանքում այդ ապրանքները ներկայացված են 0601- ից մինչեւ 1501 կոդերը: Խոսքը կարտոֆիլի, լոլիկի, լոբազգիների, կաղամբի, գազարի, խաղողի, սեխի, ձմերուկի, մրգերի մասին է: Անցած տարվա նույն ժամանակահատվածում նույն խմբի մեջ ներառված ապրանքների արտահանման ծավալը եղել է ավելի քան 34 միլիոն դոլար: Նվազումը 13 միլիոն դոլար է, կամ մոտ 40 տոկոս:

Պետեկամուտների կոմիտեի հրապարակած մեկ այլ տեղեկանքի համաձայն՝ այս տարվա առաջին կիսամյակում Հայաստանից Ռուսաստան նույն այդ ապրանքների արտահանման ծավալը կազմել է մոտ 18 միլիոն դոլար: Մինչդեռ անցած տարվա նույն ժամանակահատվածում այդ թիվը գրեթե 31 միլիոն էր: Նվազումը կրկին 13 միլիոն դոլար է, բայց տոկոսային արտահայտությամբ՝ 58 տոկոս:

Մտապահենք այս թվերը եւ անցնենք առաջ՝ դեպի ներմուծման ցուցանիշներ: Այս տարվա առաջին կիսամյակում նույն ապրանքների ներմուծումը Հայաստան կազմել է 80 միլիոն դոլար: Անցած տարի 63.5 միլիոն դոլար էր: Աճը՝ 16.5 միլիոն դոլար կամ 30 տոկոս: Ռուսաստանից   այս տարի ներկրել ենք ավելի քան 35 միլիոն դոլարի բուսական ծագման արտադրանք այն դեպքում, երբ անցած տարի այդ ցուցանիշը 23.5 միլիոն էր: Այս դեպքում աճը 12.5 միլիոն է, կամ 53 տոկոս: 

Պարզ թվաբանական գործողություն անելով՝ կպարզենք, որ նշված ապրանքների ներմուծման եւ արտահանման տարբերությունը 2016-ին եղել է 29 միլիոն դոլար, իսկ այս տարի՝ 53 միլիոն դոլար: Այլ կերպ ասած, անցած տարի 29 միլիոն դոլարի բուսական ծագման արտադրանք է մնացել Հայաստանում, այս տարի՝ 53 միլիոնի: Ու եթե համարենք, որ բուսական ծագման արտադրանքի սպառման ծավալները Հայաստանում տարեցտարի չեն կարող կտրուկ փոփոխությունների ենթարկվել, ապա ակնհայտ կդառնա, որ Հայաստանում այս մեկ տարվա ընթացքում 24 միլիոն դոլարով կրճատվել է նշված ապրանքների արտադրությունը, իսկ պակասը լրացվել է ներմուծման ավելացման հաշվին:

Իսկ այն, որ այդ պակասը լրացվել է հիմնականում Ռուսաստանից ներկրվող գյուղմթերքների կտրուկ ավելացման հաշվին, իսկ Հայաստանից դեպի Ռուսաստան արտահանումը կտրուկ նվազել է, ԵՏՄ-ից ստացված հերթական «օգուտի» վառ ապացույցն է: Բայց սա առանձին թեմա է: