Ինչպե՞ս արդարացնել Շանթին. դատախազության պարզաբանումը՝ ՀԺ-ի հրապարակման վերաբերյալ

ՀՀ գլխավոր դատախազությունը պարզաբանում է ներկայացրել «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի օգոստոսի 29-ի համարում տպագրված «Ինչպես պետք է արդարացվի Շանթը» վերտառությամբ հրապարակման վերաբերյալ:

Պարզաբանումը ներկայացնում ենք ստորեւ. «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի օգոստոսի 29-ի համարում տպագրված «Ինչպես պետք է արդարացվի Շանթը» վերտառությամբ հրապարակման մեջ հոդվածի հեղինակի եւ փաստաբան Ինեսա Պետրոսյանի կողմից սուբյեկտիվ եւ թերի են մեկնաբանվել 2013թ. նոյեմբերի 5-ին Երեւանի Մաշտոց պուրակում տեղի ունեցած իրադարձությունների ժամանակ խուլիգանություն կատարելու մեղադրանքով դատապարտված Շանթ Հարությունյանի՝ արդարացման հիմքով ազատ արձակելու հնարավորության իրավական ընթացակարգերը: Այդ մեկնաբանություններով, մասնավորապես, տարածվում է այն թյուր կարծիքը, թե բացառապես ՀՀ գլխավոր դատախազությունն է օժտված դատապարտյալներին արդարացման հիմքով ազատ արձակելու իրավական գործընթաց սկսելու իրավասությամբ:

Մինչդեռ օրինական ուժի մեջ մտած դատավճիռների վերանայման՝ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված մեխանիզմները չեն ենթադրում, որ այդ ակտերի դեմ վերաքննիչ կամ վճռաբեկ բողոք կարող է ներկայացնել բացառապես ՀՀ գլխավոր դատախազը կամ դատավարությանը մասնակցած մեղադրողը:

Այսպես, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 376.1-րդ հոդվածի  համաձայն՝ վերաքննության կարգով բողոքարկման ենթակա են, ի թիվս այլնի, առաջին ատյանի դատարանների՝ գործը, ըստ էության, լուծող օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտերն այն բացառիկ դեպքերում, երբ գործի նախորդ դատական քննության ընթացքում թույլ են տրվել նյութական կամ դատավարական իրավունքի այնպիսի հիմնարար խախտումներ, որոնց արդյունքում ընդունված դատական ակտը խաթարում է արդարադատության բուն էությունը (կետ 2-րդ), ինչպես նաեւ առաջին ատյանի դատարանների` գործն ըստ էության լուծող օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտերը` նոր երեւան եկած կամ նոր հանգամանքներով (կետ 2.1-րդ):

Նույն օրենսգրքի 376-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ առաջին ատյանի դատարանների դատական ակտերի դեմ վերաքննիչ բողոք բերելու իրավունք ունեն ամբաստանյալը, նրա պաշտպանը եւ օրինական ներկայացուցիչը, մեղադրողը կամ վերադաս դատախազը, տուժողը, նրա ներկայացուցիչը, օրինական ներկայացուցիչը եւ իրավահաջորդը, իսկ սույն օրենսգրքի 376.1 հոդվածի 2-րդ եւ 2.1-րդ կետերով նախատեսված ակտերի դեմ՝ նաեւ արդարացվածը, դատապարտյալը, նրանց պաշտպանները եւ օրինական ներկայացուցիչները:

Նույնաբովանդակ կարգավորումներ են նախատեսված նաեւ վճռաբեկ բողոք բերելու դատավարական հնարավարությունը սահմանող՝ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 404-406-րդ հոդվածներով:

Օրինական ուժի մեջ մտած դատավճիռը նոր կամ նոր երեւան եկած հանգամանքով վերանայելու բողոք ներկայացնելու՝ դատավարության մասնակիցների հնարավորությունն ուղղակիորեն սահմանված է նաեւ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 426.2-րդ հոդվածի 1-ին կետով, համաձայն որի՝ նոր երեւան եկած կամ նոր հանգամանքներով դատական ակտը վերանայելու բողոք ներկայացնելու իրավունք ունեն այդ հանգամանքի հետ առնչվող գործին մասնակցած շահագրգռված անձինք, բացառությամբ քրեական հետապնդման մարմինների:

Վերոգրյալը վկայում է, որ այն մեկնաբանությունը, թե օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի վերանայումը հնարավոր է բացառապես դատախազի կամ ՀՀ գլխավոր դատախազի բողոքի հիման վրա, չի բխում ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքից:

Հետեւաբար, ինչպես հոդվածում նշված, այնպես էլ ցանկացած այլ գործով դատապարտյալը եւ նրա պաշտպանը, գտնելով, որ օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով թույլ են տրվել նյութական կամ դատավարական իրավունքի հիմնարար խախտումներ կամ առկա են ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված նոր երեւան եկած կամ նոր հանգամանքներ, զրկված չեն այդ դատավճռի դեմ վերանայման բողոք բերելու իրավունքից»: