Մեկ տարում 100 միլիոն դրամ. ավարտված ֆիլմին կեղծ պայմանագրով է գումար հատկացվել

2018 թվականին կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանին նվիրված «Սուսերով պար» ֆիլմին ՀՀ պետական բյուջեից հատկացվել է 50 միլիոն դրամ:

Համաձայն ազգային կինոկենտրոն ներկայացված ֆիլմերի նախագծերն ուսումնասիրող հանձնախմբի՝ ֆիլմի նկարահանումները վաղուց ավարտված են, սակայն 2019 թվականին ՀՀ պետբյուջեից 48 միլիոն դրամ գումար է հատկացվելու պատրաստի ֆիլմին: Կինոկենտրոնին կից նոր ձեւավորված հանձնախումբը բացահայտել է ժամկետներով անհամապատասխան եւ իրար հակասող երկու տարբեր պայմանագրեր:

«Սուսերով պար»-ը հայ-ռուսական համատեղ ֆիլմարտադրություն է: «Բավականին տարօրինակ եւ խիստ պայմանագիր ունի ֆիլմը հայկական կողմի հետ, որը պարտավորեցնում է Հայաստանին 2019 թվականին ֆիլմի համար վճարել եւս 47 միլիոն 8 հարյուր հազար դրամ, այն պարագայում, երբ ֆիլմն արդեն ավարտված է: Այս ֆիլմի հետ կապված շատ խութեր կան»,- ասաց նոր ձեւավորված հանձնախմբի անդամ, պրոդյուսեր Սեդա Գրիգորյանը:

«Սուսերով պար» լիամետրաժ ֆիլմի ռեժիսորն ու սցենարիստը ռուս կինոռեժիսոր Յուսուպ Ռազիկովն է, ֆիլմի արտադրողը՝ Ռուբեն Դիշդիշյանի «Մարս Մեդիա» կինոընկերությունը, իսկ հայկական կողմից պրոդյուսերը՝ Կարեն Ղազարյանը:  

Համաձայն ազգային կինոկենտրոնի գեղխորհրդի նիստի 2018 թվականի մարտի 20-ի արձանագրության՝ «Սուսերով պար» ֆիլմը գեղխորհրդին ներկայացավել է որպես ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից պետպատվեր իջեցված նախագիծ: Սակայն Սեդա Գրիգորյանի վստահեցմամբ՝ իրենք հետաքրքրվել են եւ պետական պատվեր ձեւակերպող որեւէ փաստաթուղթ չեն գտել: Փոխարենը, մշակույթի նախարարությունից գտել են ֆիլմը որպես սուբսիդիա ձեւակերպող մայիս ամսին ստորագրված փաստաթուղթ:

«Ինչպե՞ս է ֆիլմը որպես սուբսիդիա ձեւակերպվել մայիսին, եթե մարտ ամսին որպես պետպատվեր այն արդեն ձեւակերպված է եղել»,- ասում են հանձնախմբի անդամները՝ հավաստիացնելով, որ մրցույթից դուրս ֆիլմը հաստատվել է որպես պետական պատվեր՝ չհանդիսանալով պետական պատվեր:

Նրանք փորձել են պարզել ֆիլմը պետպատվերով արտադրության իջեցնելու հանգամանքները, սակայն ո՛չ ազգային կինոկենտրոնից, ո՛չ մշակույթի նախարարությունից պետպատվերի հրամանի օրինակներ չեն ստացել: Ավելին, ֆիլմը պետական պատվեր հանդիսանալու հետ կապված նախարարությունից ստացել են բանավոր հերքում: Ինչը փաստեց նաեւ այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը ներկա մշակույթի փոխնախարար Նազենի Ղարիբյանը: Ղարիբյանի խոսքով՝ իրենք էլ չեն հասկանում, թե իրականում ինչ է կատարվել նախորդ նախարարի օրոք եւ շատ մանրամասներ դեռ պարզելու կարիք ունեն:

Համաձայն ֆիլմերի նախագծերն ուսումնասիրող հանձնախմբի՝ պետական բյուջեից շուրջ 100 միլիոն դրամի հատկացումը նախատեսված է եղել ֆիլմերի նախագծերի պետական մրցույթին չմասնակցած, պետական պատվեր չհանդիսացող կինոնախագծի, ինչը օրինական ընթացակարգի խախտում է:

Ավելին, ֆիլմը, չմասնակցելով ֆիլմերի նախագծերի պետական մրցույթին եւ չունենալով պետական պատվերի հրաման, 2018 թվականին ներկայացվել է Եվրիմաժի մրցույթին՝ որպես Հայաստանը ներկայացնող կինոնախագիծ եւ ընտրված նախագիծ: Վերը նշվածը եւս հանձնախմբի անդամները համարում են օրինական ընթացակարգի կոպիտ խախտում:

Վերջիններս դիմել են եւ՛ մշակույթի նախարարությանը ե՛ւ կինոկենտրոնին, որպեսզի կասեցվի մրցույթ չանցած, անհասկանալի պատճառներով պետպատվեր դարձած ֆիլմի հաջորդ՝ 2019 թվականի ֆինանսավորումը:

Նշենք, որ արդեն ավարտված եւ Արամ Խաչատրյանին նվիրված առաջին գեղարվեստական «Սուսերով պար»-ը ֆիլմը պլանավորվում է էկրան բարձրացնել 2018 թվականի վերջին կամ 2019-ի սկզբին: Ֆիլմի նկարահանման նախապատրաստական աշխատանքները սկսվել են դեռևս 4 տարի առաջ։ Նկարահանումները սկսվել են Ռուսաստանում եւ Յարոսլավլում, իսկ վերջին երկու շաբաթներն անցկացվել են Երեւանում: 

Ինչ վերաբերում է Եվրիմաժ ներկայացված լինելուն, ֆիլմը նախագիծ ներկայացնողները թերեւս առաջնորդվել են միայն մեկ հիմքով, որ ինչպես պահանջում են «Եվրիմաժ»-ի կանոնները, այն համատեղ արտադրության է: