Սոլթոն-Սարիի ցույցերը. «ղրղզական Ամուլսարի» ճգնաժամը

Ղրղզստանում Նարինի մարզի Սոլթոն-Սարիի ոսկու հանքի շահագործման շուրջ ստեղծված իրավիճակը շարունակում է բարդանալ: Սեպտեմբերի 5-ին Ղրղզստանի խորհրդարանի՝ Ժոգորկու Կենեշի ընդդիմադիր «Օնուգուու– Պրոգրես» խմբակցության պատգամավոր Ալտինբեկ Ժունսուուլուն հայտարարեց, որ հանքը շահագործող չինական Չժոնգ Ջի Մայնինգ ընկերության լիցենզիան վերանայման կարիք ունի: Վերանայման կարիք, ըստ պատգամավորի, ունի նաեւ ընկերության հետ կնքված պայմանագիրը, քանի որ դրանում հաշվի չեն առնվել «ժողովրդի կարծիքը եւ շահը»:

«Եթե համաձայնագիրը չփոփոխվի հօգուտ տեղի բնակչության, ապա նրանք պատրաստ են ոտքի կանգնել», - ասել է ընդդիմադիր պատգամավորը:

Սոլթոն-Սարիի շուրջ կրքերը բորբոքվեցին ամառվա ընթացքում՝ գագաթնակետին հասնելով օգոստոսի սկզբին, երբ բախում տեղի ունեցավ տեղի բնակիչների եւ Չժոնգ Ջի Մայնինգ ընկերության աշխատակիցների միջեւ: Բնակիչները պահանջում էին հանքի տարածքից հեռացնել սարքավորումները եւ տեխնիկան, դադարեցնել գործողությունները հանքավայրում: Բախումների հետեւանքով չինական ընկերության մի քանի աշխատակից տեղափոխվեցին հիվանդանոց: Միջադեպից հետո հանքավայրի շահագործումը ժամանակավորապես դադարեցվեց:

Չժոնգ Ջի Մայնինգ ընկերությունը Ղրղզստանում հանքարդյունաբերությամբ է զբաղվում 2009թ.: Առաջին անգամ այս ընկերության դեմ տեղի բնակիչները դուրս էին եկել բողոքի 2011 թ.: Ընկերության դեմ ցույցերը կրկնվել են նաեւ 2015 եւ 2018 թթ.:

Մինչ հայկական իրականության հետ զուգահեռներ տանելը հարկ է փոքր-ինչ ավելի խոր ծանոթանալ «հակամարտության» նախապատմությանը եւ պայքարի մեջ օգտագործվող միջոցներին:

Տեղի բնակիչների բողոքի գլխավոր պատճառներից մեկն այն է, որ մինչեւ չինական ընկերության աշխատելը իրենք էին սեփական համեստ միջոցներով շահագործում հանքը: Իսկ չինական ընկերության մուտքից հետո շատերը զրկվեցին եկամտի աղբյուրից: Ամուլսարի դեպքում նման խնդիր չկա. մտահոգությունները բացառապես բնապահպանական են:

Սոլթոն-Սարիի օգոստոսյան ցույցերում եւս փորձ արվեց բնապահպանական երանգ հաղորդել բողոքին: Սոցիալական ցանցերի միջոցով ակտիվ մեղադրական քարոզչություն էր գնում, համաձայն որի՝ ոչխարների մասսայական անկման դեպքերը պայմանավորված են հանքի թունավոր արտանետումներով, ինչը, սակայն, հետագայում հերքվեց. անասնաբուժական փորձաքննությունը սատկած ոչխարների օրգաններում մակաբույծներ հայտաբերեց: Անգամ այդ դեպքում չինական ընկերությունը համաձայնեց փոխհատուցել կրած վնասները՝ դրական իմիջ ապահովելու համար:

Սոցցանցերում իրականացվող հակաչինական քարոզչությունից կարելի է դատել, որ հակամարտությունը զերծ չէ աշխարհաքաղաքական երանգից. ֆեյսբուքյան հակաքարոզչական խմբերից մեկը կոչվում է «Ոչ չինական զավթողականությանը»: Բարդ է պատկերացնել, որ Հայաստանում «ընդդեմ ամերիկյան զավթողականության» արշավ կսկսի: Դրա գլխավոր պատճառն իհարկե այն է, որ ոչ մի զավթողականություն էլ չկա, ինչպես նաեւ այն, որ առհասարակ զավթողականության դեմ պայքարողները աշխարհաքաղաքական առումով հակառակ ուղղությամբ են պայքարում:

Հարկ է նշել նաեւ, որ Ղրղզստանի փորձագիտական շրջանակներում, ինչպես նաեւ կառավարության որոշ անդամներ ցույցերի մասին խոսելիս հղում են կատարում «երրորդ ուժերին», որոնք իբր հետաքրքրված են իրավիճակի ապակայունացման մեջ, անգամ կազմակերպում են այդ ապակայունացումը: Ընդ որում՝ նրանք չեն հստակեցնում, թե խոսքն ում մասին է՝ ներքի՞ն, թե՞ արտաքին «երրորրդ ուժերի»:

Ներքին ուժերից ամենաակտիվը, թերեւս, նախկին նախագահ Ալմազբեկ Աթամբաեւն է, որը ձերբակալվել էր օգոստոսի 8-ին: Վերջինս, սակայն, որեւէ կերպ չի մեկնաբանել հանքավայրի շուրջ ստեղծված իրավիճակը: Հայաստանում եւս բարդ է պատկերացնել, որ նախկինում իշխանական, իսկ այժմ ընդդիմություն ներկայացող ուժերն ուղղորդեն բնապահպանական պայքարը, քանի որ այդ պայքարի անհրաժեշտությունն ինքնին առաջացել է իրենց իշխանության օրոք:

Ինչ վերաբերում է Ամուլսարի եւ Սոլթոն-Սարիի իրավիճակների ներկա փուլին, այստեղ արդեն զուգահեռները տեղին են. արտասահմանյան ընկերության գործունեությունը ժամանակավորապես դադարեցված է, մի կողմից կա հասարակական բողոք (անկախ բողոքի իրական պատճառներից), մյուսից՝ միջազգային դատական գործընթացի եւ խոշոր փոխհատուցման վտանգ:

Սակայն հնարավոր հանգուցալուծումները կրկին տարբերվում են: Եթե ղրղզական հանքի շահագործումը տեղի բնակիչներին հետաքրքրում է՝ որպես սեփական հարստացման աղբյուր, ապա Ամուլսարի դեպքում կարեւորը բնապահպանական անվտանգությունն է, ուստի Սոլթան-Սարիի դեպքում հետագա բողոքի ակցիաներից խուսափելու համար հարկավոր է հրաժեշտ տալ չինական ընկերությանը: Այս պարագայում եւս խնդիր կա. Չժոնգ Ջի Մայնինգը փոխկապակցված է չինական պետական կորպորացիաների հետ, եւ նրան լիցենզիայից զրկելը կարող է բարդացնել հարաբերությունները Չինաստանի հետ: Մեր դեպքում շահագործողի «ծագման երկիրը» կարեւոր չէ. այն ուղղակի պետք է չաղտոտի բնությունը: Որքանով է դա հնարավոր՝ միանգամայն այլ հարց է:

Տպել
2072 դիտում

Նարեկ Մանասյանը հաղթել է Ադրբեջանը ներկայացնող բռնցքամարտիկին

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես է եկել զեկույցով

Հրդեհ է բռնկվել ռեստորաններից մեկի ծխատարում

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի գործողության ժամկետը երկարաձգվել է

ԱԳՆ-ում քննարկվել են Բրյուսելի եռակողմ հանդիպման ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածություններին վերաբերող հարցերը

«Ակադեմիական քաղաք» ծրագիրը քննարկվել է մարզերում գործող ՀՀ պետական բուհերի ռեկտորների հետ

Բռնցքամարտի ԵԱ․ Բարեղամ Հարությունյանը եզրափակչում է

Կստեղծվի և կներդրվի թանգարանների Էլեկտրոնային տոմսերի միասնական ավտոմատացված համակարգ

Այն ինչ տեղի ունեցավ 1915-ին, չկանխվեց և պատճառ դարձավ նմանատիպ իրադարձությունների կրկնությանը շատ երկրներում․ նախագահ

Մենք «ՈՒԱԶ»-ով չենք մտել ժողովրդի մեջ, չորս տարեկան թևը կոտրած երեխա էր սպասում. հարցազրույց Տավուշի ԵԿՄ նախագահի հետ

Եգիպտոսն Իսրայելին է փոխանցել մեկ տարով հրադադարի մասին ՀԱՄԱՍ-ի առաջարկը

Երևան-Գյումրի ճանապարհին բեռնատարներ են բախվել․ «ԶԻԼ»-ը կողաշրջվել է

2․5 գյուղի ավերակների վերադարձը միակողմանի չէ, քանի որ դրա դիմաց մենք Ադրբեջանից լուրջ խաղաքարտ ենք ստանում․ Իոաննիսյան

Ազգային ժողովը Ռուսաստանի Դաշնությունից նամակ չի ստացել

Դանիական պատվիրակությունը Գորիսում ԵՄ դիտորդական առաքելության հետ պարեկություն է իրականացրել

Ժողովուրդը շատ լավ է հասկանում, թե իր շուրջն ինչ է տեղի ունենում, փողոցում գտնվողները արդյունքի չեն հասնելու. Մկրտչյան

«Օրենքով գող»-ը ակումբներից մեկում վիճաբանել, հայհոյել է, հարվածներ հասցրել մեկ անձի․ նրան մեղադրանք է ներկայացվել

Աբովյանի կամրջի հարևանությամբ մեքենաներ են բախվել

Ռուբեն Վարդանյանը դժկամությամբ, բայց համաձայնել է ընդհատել հացադուլը․ նրան թույլ են տվել խոսել կնոջ հետ

Սանոսյանն ու Կոպիրկինը ԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման երկարաձգման աշխատանքների վերաբերյալ հարցեր են քննարկել

Ալեն Սիմոնյանն ու Դըվինազը մտքեր են փոխանակել անվտանգային և տնտեսական դիվերսիֆիկացման հնարավորությունների շուրջ

Ալագյազում Մալխաս և Ռոման Ամոյանների անվան նոր մարզադպրոց կկառուցվի

Փոխվարչապետն ու Իրանի դեսպանն անդրադարձել են սահմանազատման գործընթացի վերջին զարգացումներին

Նոյեմբերյան-Բագրատաշեն ճանապարհը փակած ակցիայի մասնակիցը ձերբակալվել է․ վերջինս հետախուզման մեջ է եղել

Զինծառայողը ականապայթյունային վնասվածք է ստացել

Միրզոյանը Սերբիայի ԱԳ նախարարի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծել է Հարավային Կովկասում հարատև խաղաղության կարևորությունը

Կորոնավիրուսի ժամանակ 829 կեղծ պատմագրի հիման վրա Առողջապահության նախարարությունից հափշտակվել է 263 մլն 480 հազար դրամ

Ռեստորանի մոտ մեքենաներ են բախվել․ դրանցից մեկը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց, բախվել օբյեկտներից մեկի պատին

Հիմա հեշտ է պառկել ասֆալտին ու ցույց տալ, թե փրկում եք հայրենիքը․ Սաֆարյանը՝ ԱԺ նախկին գործընկերներին

Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 20 սահմանային սյուն է տեղադրվել

ԱԺԲ-ի հանրահավաքի ժամանակ բռունցքով ոստիկանության ծառայողի գլխին հարվածած կինը ձերբակալվել է

Հակոբ Արշակյանը Սիրիայի Ժողովրդական ժողովի փոխնախագահին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը

Պապոյանն ու ՌԴ դեսպանը քննարկել են Վերին Լարսով Վրաստանից Ռուսաստան տանող ճանապարհով բեռնափոխադրումների խնդիրները

Տաքսու մեջ ծխելու հետ կապված վեճի ժամանակ ուղևորը քիմիական նյութ է փչել վարորդի դեմքին․ վերջինս այրվածքներ է ստացել

Հնդկաստանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Հայաստանին զենք մատակարարելու վերաբերյալ Ադրբեջանի քննադատությանը

ՄԻՊ արագ արձագանքման խմբեր են մեկնել Ոստիկանության բաժիններ՝ այսօր բերման ենթարկված անձանց տեսակցելու համար

Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 25-ին

«Խաղաղության խաչմերուկը» Հայաստանի տեսլականն է դեպի խաղաղություն. Սիմոնյանը՝ Սիրիայի խորհրդարանի փոխխոսնակին

Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև եռակողմ պայմանավորվածությունները շարունակում են մնալ արդիական. Զախարովա

Կարծում եմ՝ պետք է քննարկենք այդ հարցը․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Ադրբեջանից Հայաստան գազ ներկրելու՝ Իլհամ Ալիևի առաջարկի մասին