«Տարեք չոլը բաց թողեք», «եկեք կրակեք». Գյումրիում շներին սպանելու փոխարեն ստերջացնում են

Գյումրիում թափառող շներին այս փետրվարից արդեն ոչ թե կրակում, սպանում, այլ ստերջացնում են: Հատուկ կահավորված վիրահատարան, հետվիրահատական պայմաններ, սանհանգույց, յուրաքանչյուր կենդանու համար առանձին վանդակ, օրական 3 անգամ կերակուր եւ, որ ամենակարեւորն է՝ հոգատար ու բարի վերաբերմունք կենդանիների նկատմամբ. ծրագիրը քաղաքապետարանի հետ պայմանագրային պայմանավորվածությամբ իրականացնում է My vet անասնաբուժական կլինիկան:  

Անասնաբույժները ՀԺ-ի հետ զրույցում խոստովանում են. աշխատանքը ծանր է, նաեւ իրենց սպասածից առավել բարդ: Բայց ոչ թե մասնագիտական խնդիր կա, այլ՝ ռեսուրսի պակաս: Նաեւ տարածքը չի հերիքում: Շներին փողոցներից իրենք են հավաքում: Ոչ հատուկ տեխնիկա ունեն, ոչ հարմարեցված մեքենա: Սովորական ավտոմեքենայով են շներին հասցնում My vet: «Քնեցնելու հատուկ զենք կա, բայց չենք կարող դա ձեռք բերել, բավական թանկ է: Եթե լինի մեկն, ով կարողանա դե մեզ նվիրել, շնորհակալ կլինենք: Շատերը կազարմանան, թե ինչղ կբռնենք շանը առանց գործիքների, ու չենք վնասվի»,- պատմում է կլինիկայի  աշխատակից  Զավենը:

Փողոցից բերվող շներն, ըստ անասնաբույժների, շատ բարի են, մեծ մասամբ ագրեսիվ վարք չեն դրսեւորում: Երկու խմբի են բաժանվում՝ մարդկանցից վախեցող, եւ հակառակը՝ անսահման վստահող: Հիմնականում մարդկանց վստահող շներն են կլինիկայում հայտնվում կոտրվածքներով եւ վնասվածքներով: «Ուրախանում, թռվռում, մոտ են վազում, մարդիկ էլ վախենում, հարվածում են: Շուն ենք ունեցել, որ բերել ենք գլխի կոտրվածքով, մինչեւ գանգը հասնող խորը վնասվածք ուներ:  Բուժել ենք, վերադարձրել փողոց, բայց չկա երաշխիք, որ նորից այդ շանը չեն վնասի մարդիկ: Գյումրեցիները մի տեսակ վայրենի են էս հարցում: Եթե մարդը կարող է վերքը վրան, տարբերանշանով մյուս շներից առանձնացող կենդանուն ոտքով հարվածել, չգիտեմ ինչ ասեմ նրանց»,- ասում է անասնաբույժը:

Նման մարդկանց կողքին, սակայն, Գյումրիում շատերը կան, որ իրենք են իրենց փողոցի ու բակի շներին բերում, որ ստերջացնեն, տանեն, էլի պահեն: Ասում են, դա ավելի հարմար է իրենց. շները ձագեր չեն ունենա, հիվանդություններից կխուսափեն, ագրեսիվ էլ չեն լինի:

Կենտրոն բերված շները նախ հետազոտվում են, այնուհետ ճիճվաթափվում, մաքրվում, հետո նոր ստերջացվում: Վիրահատությունից հետո շները 3 օր ապրում են կլինիկայում, սնվում, հետո վերադարձվում այն նույն տեղը, որտեղից վերցվել են: «3 օր պահելը ճիշտ չէ, բայց այլ ելք չկա»,- ասում է մասնագետը:

Վիրահատված կենդանին ավելի երկար պետք է մնա հետվիրահատական շրջանում, բայց քանի որ կացարանի համար կլինիկային տարածք չի հատկացվել, չեն կարող շներին 3 օրից ավելի պահել:  «Վիրահատությունից 3 օր հետո էլ էդ շանը տաք ճաշ է պետք, խնամք է պետք, իսկ էդ 3 օրում հնարավոր չէ հետվիրահատական նորմալ ընթացք կազմակերպել: Մեզ պետք է տարածք, որ կարողանանք կենդանիներին ավելի ճիշտ ու երկար խնամել, նոր վերադարձնել փողոց: Պետք է էդ կացարանը լինի, որ փողոցում վիրահատված սոված կենդանի չլինի, առողջն իր համար ուտելիքը կճարի: Դրանից բացի, մարդիկ փողոցում խփում, վնասում են վիրահատված շներին, հարվածում, նոր լավացող կարերը բացում են»,- նշում է մեր զրուցակիցը:

«Մենք շներին չենք էլ պատվաստում, քանի որ հետվիրահատական շրջանում պատվաստումն արգելվում է: Եթե լինի կացարան, կացարանում 12 օր ապրելուց հետո զննում անցնի կենդանին, տեսնենք, որ խնդիր չկա, ջերմություն չունի, բորբոքում չկա, նոր կարելի է պատվաստել: Դրանից հետո 14 օր էլ պետք է մնա կարանտինի մեջ, նոր կենդանին  իրավունք կունենա գտնվել ազատության մեջ: Իսկ մենք նման պայմաններ չունենք»,- ասում  է կլինիկայի անասնաբույժ Արմինե Եղիկյանը:

Ստերջացման ծրագրի իրականացման պայմանագիրը Գյումրու քաղաքապետարանն այս անասնաբուժական կլինիկայի հետ կնքել է մեկ տարով, մինչեւ դեկտեմբեր 350 թափառող շուն ստերջացնելու պայմանով: Եթե տարածք եւ ֆինանսական միջոցներ լինեն, կլինիկայում անասնաբույժներն ավելի շատ շուն կարող են ստերջացնել, դարձնել անվտանգ եւ առողջ:

Այս պայմաններում, սակայն, դա անհնար է: Ծրագրի շարունակականությունը նաեւ ուղիղ համեմատական է հասարակության վերաբերմունքին: Եթե մարդիկ հասկանան, որ տարբերանշանով շունն անվտանգ է բոլոր առումներով, եւ չվնասեն կենդանուն, գուցե կլինիկան որոշի սկսած գործը շարունակել: Բայց քանի դեռ նաեւ այդ կենդանիներին ծեծելու, վնասելու դեպքերն են բազմաթիվ եւ ինչպես այս, այնպես էլ մնացած թափառող շներին սպանելու պահանջ կա, անհնար կլինի դրական արդյունք ունենալ: Զանգում, ասում են եկեք շանը տարեք: Գնում ենք, բայց նաեւ բացատրում, որ շանը 3 օրից վերադարձնելու ենք նույն տեղը, որտեղից վերցնում ենք: Մանրամասն ասում ենք, որ շունը վիրահատված է լինելու, չվնասեք, հնարավորության դեպքում կերակրեք: Ու սկսվում է դժգոհությունը: Ասում են, էդ էլ ձեւ եք հա՞ գտել, իբր շուն եք հավաքում: Տարեք չոլը բաց թողեք: Կամ զանգում, ասում են, եկեք կրակեք: Մենք ոչ շուն հավաքող ենք, ոչ կրակող: Մենք զբաղվում ենք շների բուժսպասարկմամբ: Սա է, որ մարդիկ պետք է հասկանան: Հիմա մարդկանց հետ աշխատելն ավելի դժվար է, քան կենդանու հետ»,- ասում է անասնաբույժը:

«Նաեւ պայմանագրային կետերի որոշակի փոփոխությունը չէր խանգարի»,- ասում է կլինիկայի մասնագետ Արման Եղիկյանը. «Պայմանագրով մենք պետք է գործն անենք, հաշվետվություն ներկայացնենք, նոր փոխհատուցեն, բայց ավելի լավ կլիներ, որ սկզբից որոշակի գումար տրամադրվեր, որ ավելի մատչելի կարողանայինք անել մեր գործը: Տեղեր կա մենք կաշվից դուրս են գալիս  մատակարար կազմակերպության հետ պայմանավորվածություն ձեռք  բերելու, դեղորայքն ունենալու համար»:   

Անասնաբույժները նաեւ վստահեցնում են, որ ստերջացված շներին ցանկացողները կարող են հենց կլինիկայից վերցնել ու պահել, այդ կենդանիները բոլոր առումներով անվտանգ են: Ըստ կլինիկայի մասնագետների, Գյումրու քաղաքապետարանի մոտավոր հաշվարկներով Գյումրիում 2000 թափառող շուն կա: