Կլինեն ձգձգումներ, բայց դրանք աղետալի չեն. դատավորը՝ արտակարգ դրության պայմաններում դատարանների աշխատանքի մասին

«Կորոնավիրուսով պայմանավորված՝ իրավիճակը, իրոք, աննախադեպ է ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետության մասշտաբով, այլեւ ողջ աշխարհի, եւ ինչպես Կառավարությունը, այնպես էլ դատական իշխանությունը՝ ի դեմս Բարձրագույն դատական խորհրդի, իրավիճակային լուծումներ գտնելով, փորձում է առաջ շարժվել»:

«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր, ԲԴԽ անդամ Մեսրոպ Մակյանը:

Նրա հետ զրուցել ենք արտակարգ դրության պայմաններում քրեական գործերի քննության եւ դատական նիստերի հետաձգումների մասին:

- Պարո՛ն Մակյան, որքանո՞վ են արտակարգ դրության պայմաններում տուժում դատաքննության փուլում գտնվող քրեական գործերը, որոնցով, ի տարբերություն քաղաքացիական գործերի, էլեկտրոնային դատավարության հնարավորություն չկա:

- Կոնկրետ իմ պրակտիկայում դատական նիստերը հետաձգվել են կողմերի նախաձեռնությամբ, երբ համաճարակի տարածմամբ պայմանավորված՝ խնդրել են չներկայանալ դատական նիստերին: Իհարկե, փորձում ենք հետաձգումները շատ սեղմ անել, դա էլ պայմանավորված է դատավորների ծանրաբեռնվածությամբ, բայց, ամեն դեպքում, բացասական ազդեցություն ունենալու ենք գործերի քննության ժամկետների հետ կապված: Ինչ վերաբերում է հեռավար դատավարությանը, ոչ թե հնարավորություն չունենք, այլ այն օրենքով նախատեսված չէ, ես կասեի՝ նույնիսկ արգելված է: Բայց գիտեք, այսպես թե այնպես գործերը օբյեկտիվ պատճառներով երկար են քննվում, եւ չեմ կարծում, թե կորոնավիրուսով պայմանավորված այս մեկ-երկու հետաձգումները շատ լուրջ ազդեցություն կարող են ունենալ գործերի քննության ողջամտության հետ կապված, այսինքն՝ խնդիրը համակարգային է. որոշակի ձգձգումներ կլինեն, բայց դրանք աղետալի չեն, որովհետեւ այսպես թե այնպես գործերի քննությունը երկարատեւ է՝ պայմանավորված դատավորների գերծանրաբեռնվածությամբ:

- Այսինքն՝ ծանրաբեռնվածության տեսանկյունից համաճարակը պարզապես սրո՞ւմ է իրավիճակը, ոչ թե նոր խնդիրներ ստեղծում:

- Այո՛, կարող ենք այդպես արձանագրել: Գիտեք նաեւ, որ այդ համատեքստում արդեն դատարանները, դատավարության մասնակիցները, վերջերս նաեւ Գլխավոր դատախազությունը հայտարարեց, որ գործերով, որոնցով ռիսկային խմբերում գտնվող ամբաստանյալներ կան, մեղսագրվող արարքներն այնքան էլ ծանր չեն, կարելի է նաեւ քննարկել այլընտրանքային խափանման միջոցի հարցը, եւ այդպիսի բազմաթիվ գործերով անձինք ազատ են արձակվում, որը կարծում եմ՝ տվյալ դեպքում արդարացված է:

- Ձեր վարույթում ունեցե՞լ եք նման գործ, որով փոխել եք ամբաստանյալի խափանման միջոցը՝ համաճարակով պայմանավորված:

- Իմ վարույթում չկան գործեր, որոնցով անձին կալանքից ազատելու շտապ խնդիր լինի կամ նման հարց բարձրացված լինի: Եթե լինի, բնականաբար, համապատասխան քննարկում տեղի կունենա: Հակառակն ասեմ. իմ վարույթում կա գործ, որով ես փորձեցի դատական նիստ նշանակել, բայց դա արժանացավ դատավարության մասնակիցների անհամաձայնությանը՝ կապված իրավիճակի հետ, եւ ես հասկացա, որ նրանք ճիշտ են ասում: Գործը այնպիսին է, որ դատավարության մասնակիցները թվաքանակով շատ են, եւ մի տեղում հավաքվելը կարող է ոչ ցանկալի հետեւանքներ ունենալ:

- «Սասնա ծռեր»-ի գո՞րծը նկատի ունեք:

- Այո՛, երբ Պարետի 2-րդ որոշումը եղավ՝ լրիվ ինքնամեկուսացման եւ տեղաշարժի սահմանափակումների վերաբերյալ, հասկացա, որ այս վիճակում, իրոք, կարող է վտանգներ լինել: Գիտեք նաեւ, որ այդ գործով կալանավորված երկու անձ ունենք, նրանց պաշտպաններն էլ նման նախաձեռնությամբ հանդես եկան, եւ ես, հասկանալով, որ նրանք ճիշտ են, նիստն ավելի ուշ նշանակեցի:

- Պարո՛ն Մակյան, փաստաթղթային շրջանառության առումով էլեկտրոնային միջոցների օգտագործման արդյունավետությունը ինչպե՞ս եք գնահատում:

- Բավականին բարձր: Եղել է 1-2 դեպք, որոնց ԲԴԽ-ով ակնդետ հետեւել ենք, երբ փաստաբանը կամ մեկ այլ անձ իր մտահոգությունն է հայտնել, որ ինչ-որ փաստաթուղթ չի կարողացել դատարան հասցնել, որովհետեւ էլեկտրոնային խնդիր կար, եւ անմիջապես փորձել ենք հարցին լուծում տալ: Մեծ դժգոհություններ, ամեն դեպքում, չկան: Նույնիսկ դատավորների աշխատակազմերին է ցուցում տրված, որ Viber, WhatsApp կամ այլ հավելվածով անհրաժեշտության դեպքում փաստաթուղթ լուսանկարեն, ուղարկեն, անարգել այդ հարցերը ապահովեն:Իմ վարույթում էլ եղել են գործեր, որոնցով փաստաբանը զանգահարել է, խնդրել ինչ-որ որոշման պատճենն էլեկտրոնային եղանակով իրեն ուղարկել, որպեսզի դրա համար չներկայանա դատարան: Անմիջապես լուսանկարվել է, սկանավորվել եւ էլեկտրոնային որեւէ միջոցով նրանց հասու է դարձվել:

- Վերջերս քաղաքացիական գործով փաստաբաններից մեկը բարձրաձայնել էր, որ դատավորի աշխատակազմը չի նկատել իր էլեկտրոնային դիմումը, ինչի արդյունքում նիստն առանց իրեն է կայացել:

- Ձեր բարձրացրած խնդրին տեղյակ չեմ, ամեն դեպքում, հոսքը շատ է, չի բացառվում, որ ծանրաբեռնվածության մեջ նաեւ թերացումներ լինեն, պատկերացրեք՝ դատարանի գրասենյակը կարող է օրական 600 մեյլ ստանալ, եւ 2-3 աշխատակից շարունակ նայում է դրանք, տարանջատում՝ որը պիտի դատավորի հանձնվի, որը՝ այլ անձի: Համենայն դեպս, փաստ է, որ դատարանի գրասենյակն ու Դեպարտամենտի առանձնացված ստորաբաժանումները շատ ուշադիր աշխատում են:

- Ամեն դեպքում, նշված խնդիրների լուծումն այս պահին ինչպե՞ս եք պատկերացնում:

- Դե, արդեն ասացի, որ այն գործերով, որոնցով խնդիրներ կան, եւ կողմերը անձի ազատության հարց են բարձրացնում, արտահերթ նիստեր են հրավիրվում, չի բացառվում, որ խափանման միջոցներ փոխվեն: Բայց եկեք նաեւ արձանագրենք՝ այնպես չէ, որ կորոնավիրուսով պայմանավորված՝ կալանավորված անձանց իրավունքները միանշանակորեն ոտնահարվում են: Այո՛, պետք է ամեն դեպք առանձին դիտարկվի, բայց ինչո՞ւ եք բացառում, որ գուցե արտակարգ իրավիճակ չլիներ, գործի քննություն նշանակված լիներ, եւ չներկայանար, օրինակ, փաստաբանը, դատախազը, թարգմանիչը կամ ծանուցված վկաներից որեւէ մեկը: Այդ դեպքում էլ է նիստը հետաձգվելու, չէ՞, ի՞նչ տարբերություն, ամեն դատական նիստին անձի ազատության խնդիր չի բարձրաձայնվում, մարդը շարունակում է մնալ կալանավորված, եւ գործի քննությունը շարունակվում է:

- Քրեական գործերով թվայնացման անհրաժեշտություն որքանո՞վ կա այսօր:

- Մի քիչ բարդ հարց եք տալիս: Ըստ էության՝ նախաքննության ավարտից հետո քրեական գործերը սկանավորվում են, բայց մի քիչ դժվար եմ պատկերացնում քրեական գործի քննությունը, երբ ձեռքիդ տակ չկա այդ փաստաթուղթը: Անհնար չեմ համարում, բայց կարծում եմ՝ պետք է գործիքակազմ մշակել այդ ուղղությամբ գնալու համար: Մենք  20-21 տարվա Քրեական դատավարության օրենսդրություն ունենք, փոփոխությունների եւ ընդհանրապես նոր Քրեական դատավարության օրենսդրության կարիք կա: Այս 20 տարիների ընթացքում իրավունքը զարգացել է, Վճռաբեկ դատարանը կամ Եվրոպական դատարանն իրենց նախադեպային որոշումներով եւս փորձել են զարգացնել, մենք էլ դրանց ենք հղում տվել, բայց, ամեն դեպքում, օրենսդրությունը պետք է տրամագծորեն փոխվի: Եթե համեմատենք ուրիշ երկրների հետ, համաձայնեցված վարույթ կա, պարզեցված վարույթ կա, շատ ճկուն օրենսդրություն է աշխարհում, որը, եթե մեզ մոտ էլ լիներ, կնպաստեր դատարանների ծանրաբեռնվածությանը:

- Եթե դռնբաց դատական նիստը կայանում է, բայց քաղաքացիները կամ լրագրողները մուտք չեն ունենում, արդյոք չի՞ խախտվում տվյալ նիստի հրապարակայնության սկզբունքը:

- ԲԴԽ-ն իր առաջին որոշմամբ քաղաքացիներին խնդրեց ձեռնպահ մնալ նիստերին ներկա գտնվելուց, իսկ լրագրողներին՝ ապահովել ուղիղ հեռարձակում հատկապես հնչողություն ունեցող գործերով, հաջորդ հաղորդագրությամբ արդեն կոչ արեցինք կարգադրիչներին չթույլատրել դատավարության կողմ չհանդիսացող անձանց մուտքը, որովհետեւ ունեինք երկու իրավունքների գերակայության խնդիր. մեկը դատական քննության հրապարակայնության սկզբունքն է, մյուսը՝ անձի առողջության եւ կյանքի իրավունքի, իսկ կյանքի, առողջության իրավունքից ավելի գերակա բան լինել չի կարող: Ամեն դեպքում, եթե որեւէ արտահերթ նիստի գան 40 հոգի եւ լրատվամիջոցի 2 ներկայացուցիչ, ես՝ որպես դատավոր, այդ 2 ներկայացուցչին ներս կթողնեմ՝ խնդրելով նաեւ օնլայն հեռարձակել: Այդ դեպքում ոչ մի սկզբունք չի խախտվի, եւ կարեւորը՝ անկողմնակալ դիտորդի մոտ կարծիք ձեւավորվի, որ դատարանում ամեն ինչ արվում է օրինականության սկզբունքի հիման վրա, բաց եւ թափանցիկ:

- Հետաձգված նիստերի թվային պատկեր ունե՞ք:

- Իմ վարույթում այս պահին տասնինը քրեական գործ կա, եւ կարող եմ ասել, որ տասնինն էլ, շատ չէ, բայց գոնե 1 անգամ հետաձգվել են: Ընդ որում, իմ պարագայում հաջորդ նիստի համար ես ավելի շուտ օր եմ առաջարկում, քան պաշտպանները. նրանք ասում են, որ ծանրաբեռնված են, այլ գործեր ունեն, հայտնի չէ՝ ինչ կլինի եւ այլն, այսինքն՝ արդյունավետ չի լինի, եթե ես նշանակեմ, նրանք էլ չկարողանան գալ, ամեն ինչ պետք է համաձայնեցված արվի:

Տպել
3502 դիտում

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ