Երևան
12 °C
Ստեփանակերտի բնակիչ, երեսունամյա Տաթեւիկ Աղաջանյանի խոսքով՝ շատ դժվար է շարունակ ռմբակոծության վախի մթնոլորտում ապրելը, բայց ժամանակի հետ կարծես հարմարված լինի դրան․ սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան՝ պատերազմի առաջին օրը, նա աղմուկ է լսել ու պատուհանից նայելով՝ տեսել, որ երկու տղամարդ իրենց համար հանգիստ ծխում են, մտածել է՝ երեւի որոտ է եղել, բայց երկնքում ոչ ամպ կար, ոչ էլ եղանակն էր մռայլ։ Հետո պիտի պարզվեր, որ գալիք օրերն էին մռայլ լինելու․․․
Տաթեւիկ հետ նախապես պայմանավորվում ենք, թե որ ժամին է առավել հանգիստ ու պակաս անվտանգ՝ զանգահարելու, խոսելու համար, բայց հարվածները քաղաքի վրա ընտրված ժամն էլ են փոխում, զրույցի ընթացքն էլ։
Տաթեւիկ Աղաջանյանը արմատներով Արցախից է, մասնագիտությամբ՝ լրագրող, սակայն պատերազմական այս օրերին առավել կարեւորում է կամավորական աշխատանքը։ «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նա պատմում է, որ կարեւորը՝ այս օրերին օգտակար զբաղմունք գտնելն ու ինչ-որ ձեւով օգտակար լինելն է․ իր ընկերուհու հետ հաց է թխում զինվորների, երբեմն նաեւ՝ բնակիչների համար․ «Պատահում է՝ շրջում եմ մոտ տարածքներում, մարդկանց հետ՝ զրուցում, բայց այս օրերին լրագրողական գործը այնքան էլ առաջնահերթ չեմ համարում․ այստեղ շատ կան լրագրողներ, որոնք լուսաբանում են պատերազմը, եւ քանի որ փռերի աշխատողները չեն հասցնում իրենց գործը, ընկերուհուս հետ փորձում ենք ինչ-որ ձեւ օգտակար լինել»։
Տաթեւիկի խոսքով՝ չնայած, որ առաջին օրը ադրբեջանական զինված ուժերը դեռ չէին թիրախավորել մայրաքաղաք Ստեփանակերտը, այդ պահից ի վեր մարդիկ սկսեցին ապաստարաններում պայմաններ ապահովել. իրար օգնելով ու հուսադրելով՝ տաք հագուստ, սնունդ, անհրաժեշտ իրեր հավաքեցին մի տեղում․ «Երբ տագնապի ազդանշան էինք լսում, միանգամից իջնում էինք ներքեւ, բայց հետո արդեն՝ չեմ հիշում, թե կոնկրետ որ օրվանից, մշտապես ապաստարանում էինք, որովհետեւ ամբողջ օրն էին խփում քաղաքին»,- պատմում է նա ու հավելում, որ սկզբնական շրջանում հարվածները կանոնավոր էին․ հարվածում էին առավոտյան ու երեկոյան ժամերին, ու այդ ընթացքում մարդիկ կարողանում էին դուրս գալ, գնալ տուն, իրեր բերել-տանել, բայց վերջին օրերին հարվածները դարձել են անկանոն ու անկանխատեսելի։
Այս խոսքի հետ Տաթեւիկի ձայնը կտրատվում է, ասում է՝ այ, հենց նոր էլի խփեցին, ու մի քանի րոպեից արդեն զանգն ընդհատվում է։ Քիչ անց արդեն պաշտոնական հաղորդումն է լինում՝ նորից հարվածում են Ստեփանակերտին (հոկտեմբերի 9, ժամը՝ 10։44)։
Հարվածներից հեռու, իսկ երբեմն՝ միայն հեռու թվացող Երեւանում շատերը լիարժեք չեն պատկերացնում օդային տագնապը, ու այն, ինչ կատարվում է դրանից հետո, մինչդեռ արցախցիներն իրենց ամեն նյարդով արդեն անգիր գիտեն այդ ազդանշանը․․․ Որոշ ժամանակ հետո, երբ իրավիճակը հանդարտվում է, Տաթեւիկը զանգում է, ու շարունակում ենք զրուցել։ Պատմում է, որ Արցախի բնակիչները դեռ 90-ական թվականներից են սովոր ապաստարանային կյանքին, ինքն էլ, թեեւ լավ չի հիշում, բայց գիտի՝ այդ տարիներին ընտանիքով նկուղում են ապրել․ «Ծնողներս պատմում են, որ մեր գյուղի տունն էլ էր վնասվել, պատմում են, որ ես էսպես եմ ասել-էնպես եմ ասել, բայց ինքս լավ չեմ հիշում, եւ փառք Աստծո, որ չեմ հիշում»։ Սակայն ապաստարանային կյանքն ի վերջո երիտասարդ սերնդին էլ հասավ․ «2016 թվականի Ապրիլյան պատերազմից հետո սկսեցինք կարգի բերել ապաստարանները, դե հասկացանք, որ անհրաժեշտությունը կա, բայց այդ ժամանակ մենք չէինք պատսպարվում, հանգիստ շրջում էինք քաղաքով, այդ ժամանակ կանայք ու երեխաները մեծամասամբ այստեղ էին, հիմա վտանգավորությունը հաշվի առնելով՝ շատերը տեղափոխվել են, հիմա չես կարող հենց այնպես քայլել քաղաքով, միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում ես դուրս գալիս, որովհետեւ անօդաչու թռչող սարքեր կան, գիտեք նաեւ, որ արգելված զենքերով են խփում, որոնք շատ ավելի մեծ մասշտաբով են ավերածություններ պատճառում, ընդհանուր առմամբ, Ապրիլյանի հետ համեմատելի չէ»։
Մի քանի օր է՝ Տաթեւիկը իր տանը չի եղել, ասում է՝ շենքին են հարվածել, իրենց հայելիները, էլի շատ բաներ կոտրվել են, բայց չի կարողանում մոտենալ, բարձրանալ, որ հավաքի․ «Շատերի համար արդեն միեւնույն է, նոր սերունդն է, որ շատ է վախենում, մեծ սերնդի մարդիկ ասում են՝ ինչո՞ւ եք ձեզ սթրեսի ենթարկում, ջահել եք, ավելի լավ է՝ որոշ ժամանակով տեղափոխվեք, բայց մեկ է, ես ավելի անվտանգ տեղ չգիտեմ»։
Տաթեւիկը նշում է, որ առաջին օրերին իրենց հետ գրքեր էին իջեցրել, կարդում էին, բայց արդեն երկրորդ օրվանից էլ չէին կարողանում ոչ մի բանով զբաղվել․ հեռուստացույցով լուրերին են հետեւում կամ պարզապես զրուցում․ «Նույնիսկ մեր շենքի այն մարդկանց հետ ենք մտերմացել, որոնց հետ մինչ այդ չէինք էլ շփվել, միասին հաց ենք ուտում, միասին քնում-զարթնում, ում տանը ինչ կա, իրար օգնելով՝ իջեցնում, ու այսպես արդեն՝ մի շաբաթ․ ոնց որ սովորել ենք պատերազմի հետ ապրել»։
Ստեփանակերտի բնակիչը լավ գիտի՝ քաղաքում չկա գեթ մեկ ռազմական օբյեկտ, մինչդեռ հակառակորդը շարունակ թիրախավորում է քաղաքը, քաղաքացիական ենթակառուցվածքներն ու մարդկանց․ «Մի օր էլեկտրալարերին էին խփել, մի օր էլ՝ փրկարար ծառայությանը, այդ շենքերն են շատ վնասվել, այսինքն՝ իրենք հենց այնպես չեն խփում, այլ կոնկրետ ենթակառուցվածքների, ու դրանց հարակից տարածքում ինչ կա, ավիրվում է»։
Ըստ Տաթեւիկի՝ այսօր չկա մեկը, որ սահմանին հարազատ չունենա, ինքն էլ շատերին ունի կռվի մեջ, բայց չի զանգում․ գիտի, որ վտանգավոր է․ «Երբ իրենք են զանգում, ասում եմ՝ ձեզ լավ նայեք, ասում են՝ դուք ձեզ լավ նայեք, այստեղ ամեն ինչ լավ է․․․ Ես ուզում եմ, որ բոլորը ողջ-առողջ վերադառնան․ այնքան հարազատ մարդ է զոհվել այս ընթացքում, այնքան մոտ ընկեր, որ մի տեսակ քարացել ենք արդեն»,- ասում է նա ու լռում։ Բայց լռությունն անգամ արցախցու համար այլ իմաստ ունի․ «Երեկ մի կին ասում է՝ այս ի՜նչ վտանգավոր լռություն է, կարո՞ղ է ինչ-որ բան է պատահել, կողքից մյուսը հուշում է՝ արխային, հեսա, խփում են էլի․․․ Այսինքն՝ որ սկսում են քիչ խփել, մտածում ենք՝ սահմանին ինչ-որ հաջողություն ունեն, որովհետեւ իրենք Ստեփանակերտին խփում են, երբ սահմանին անհաջողություն են ունենում, բայց ահա, այսօր էլ շարունակում են խփել, հույս ունենք՝ այնտեղ ամեն ինչ լավ է»։
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումՀայաստանը 2020-ից սկսած երբեք այսքան անվտանգ չի եղել. ուզում են ՌԴ-ի հետ մնալ, որ ինչ ուզի՝ թելադրի՞. Սարգսյան
Իրացվել որպես լիարժեք քաղաքացի՝ նպաստելով պետության զարգացմանը. ԿԳՄՍ նախարարը պարգևներ է հանձնել ՇՊՀ-ում
Գևորգ Պապոյանը Ուրուգվայի դեսպանին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ը
Մեքենաներ են բախվել. 3 վիրավորներից մեկը տեղափոխվել է Երևան
Արփինե Սարգսյանը կգործուղվի Վրաստան
Համակարգչային շերտագրման ժամանակակից սարք` Կապանի ԲԿ-ին
ՆԳՆ շրջիկ սպասարկման գրասենյակները ծառայություններ կմատուցեն Շիրակի և Լոռու մարզերում. ժամանակացույց
Իդիոտ են, եթե դեռ կան մարդիկ, որ մտածում են՝ թուրքը հարձակվի, ռուսը դոշ է տալու մեզ համար. Քոչինյան. տեսանյութ
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն Նեմրութ լեռան սրբավայրի պահպանման աշխատանքներ է սկսել
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նիստ. այն վարել է Նիկոլ Փաշինյանը. տեսանյութ
«Իմ քայլը» հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհուրդը հաստատել է «Կրթվելը նորաձև է» շարժման աջակից նոր ծրագիրը
Հազարավոր երեխաներ զրկվել են մանկապարտեզ հաճախելուց. դրանցից մեկը Կասկադում սրճարան է դարձել. տեսանյութ
Արտասովոր ամպրոպային ամպեր. Սուրենյանը նոր հրապարակումներ է արել. լուսանկար, տեսանյութ
Վարշավայում քննարկվել է պաշտպանության բնագավառում Հայաստան-Լեհաստան համագործակցությունը
Մոսկվան ցանկանում է հասկանալ, թե ինչ է կանգնած Թրամփի սահմանած 50-օրյա վերջնաժամկետի հետևում. Լավրով
Քաղցրաշեն գյուղում ավտոմեքենա է այրվել
Տեղատարափ. Գագիկ Սուրենյանը տեսանյութ է հրապարակել
Համակարգչային հափշտակություններ կատարող հանցավոր կազմակերպություն է բացահայտվել. ինչպես են գործել. տեսանյութ
Վարդենիս-Մարտունի ճանապարհին BMW-ն դուրս է եկել երթևեկելի հատվածից, հայտնվել գազատար խողովակի վրա. կա տուժած
Շանը մեքենային կապած վիճակում վարելու դեպքի առթիվ նախաձեռնվել է քրեական վարույթ
Հայաստանը Ֆրանսիայում ռազմական կցորդ կունենա. նոր նշանակում
Հակոբ Սիմիդյանը կազատվի պաշտոնից
Պաշտոնանկություն Վայոց ձորի մարզպետի աշխատակազմում
Երևանի մի շարք խաչմերուկներում լուսացույցներ կգործարկվեն
Վերանշանակումներ ԱԱԾ-ում. վարչապետը որոշումներ է ստորագրել
Արգիշտի Մեխակյանը նշանակվել է Վաղարշապատ համայնքի ղեկավարի պաշտոնակատար
Իդրամը՝ Tech Week 2025-ի մասնակից
«Կրթվելը նորաձև է» նախաձեռնությունը շուտով կլինի հայաստանյան հեռուստաեթերում. տեսանյութ
Հայաստանում Միացյալ Թագավորությունը նոր դեսպան ունի
ՌԴ-ին վստահեցրել ենք՝ կլինենք թափանցիկ, մեր սերտիֆիկատը կլինի հավաստի, սխալվելու իրավունք չունենք. Պետրոսյան
Մեքենայում կարող էիք լինել դուք, ձեր երեխան, ծնողը. եթե սա ահաբեկչության պլանավորում չէ, ապա ինչ է. Ալեքսանյան
Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հուլիսի 15-ին
Սասնա ծռերը պաշտոնապես մաս էին կազմում Գալստանյանի շարժմանը ու հենց ըստ իրենց՝ ահաբեկիչ են. Ալեքսանյան
«Կրթվելը նորաձև է» շարժման առաջին փուլը կարող ենք հաջողությամբ փակել և թևակոխել երկրորդ փուլ. Աննա Հակոբյան
Մոսկվայում առատ անձրևների հետևանքով հեղեղվել են մի շարք փողոցներ, մետրոյի կայարաններից մեկը. տեսանյութ
Ալեքսանդրա Քոուլը նշանակվել է ՀՀ-ում Միացյալ Թագավորության դեսպան
Երևանում օգոստոսի 1-ից հասարակական տրանսպորտի տոմսային համակարգը կշարունակի գործել վճարման 3 տարբերակով
Հայկական մամուլը շարունակում է 3 մլն մարդու ուղեղ սղոցել միջանցքի մասին 3 մանեթանոց ողբ ու կականով. Աթանեսյան
Շանը մեքենայից կապած 62-ամյա տղամարդը ձերբակալվել և մեքենայով հանդերձ տեղափոխվել է ՆԳՆ ոստիկանություն
Անպաշտպան կենդանուն տանջելն ինչպե՞ս կարող է ձեզ հաճույք պատճառել. Հակոբյանը՝ շանը տանջելու դեպքի մասին
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT