Թուրքիայի կենտրոնական բանկի նախագահի ազատումից հետո լիրան կրկին արժեզրկվում է

Թուրքական լիրան կրկին գահավիժել է: Այս անգամ՝ լիրայի 14 տոկոսով անկում է գրանցվել այն բանից հետո, երբ օրեր առաջ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն աշխատանքից ազատել է երկրի կենտրոնական բանկի նախագահ Նաջի Աբղալին:

Ազատված պաշտոնյան համարվում էր առանցքային մասնագետը, որն օգնել էր Թուրքիայի ազգային դրամին բարձրանալ պատմական մինիմումից: Նրա ազատումը ցնցել է ինչպես տեղական, այնպես էլ միջազգային ներդրողներին, որոնք բարձր էին գնահատում Թուրքիայի կենտրոնական բանկի վարած դրամավարկային քաղաքականությունը Աբղալի պաշտոնավարման ընթացքում:

Պաշտոնանկության հետևանքները հարվածել են Ստամբուլի ֆոնդային բորսայի շուկային և մտահոգություններ առաջացրել Թուրքիայի փոխառության իրական արժեքի վերաբերյալ:

Թուրքական արժույթը կտրուկ բարձրացել էր անցյալ շաբաթ այն բանից հետո, երբ Կենտրոնական բանկի նախկին ղեկավար Նաջի Ագղալը բարձրացրել էր հիմնական տոկոսադրույքը 2 տոկոսային կետով՝ սահմանելով 19 %, ինչը կրկնակի ավելին է, քան ակնկալում էին տնտեսագետները:

Ըստ Էրդողանի, տեմպի նման զգալի աճը ճանապարհ է բացում գնաճի համար: Այժմ այն շուրջ 15 տոկոս է կազմում:

Թուրքիայի Կենտրոնական բանկի նոր ղեկավար է նշանակվել Շահապ Կավջիօղլուն: Վերջին երկու տարվա ընթացքում նա կդառնա Կենտրոնական բանկի չորրորդ ղեկավարը: Ենթադրվում է, որ նա կիսում է Էրդողանի կարծիքը դրամավարկային քաղաքականության վերաբերյալ:

Էրդողանի մտերիմ մարդկանցից մեկին Կենտրոնական բանկի ղեկավարի պաշտոնում նշանակումը անհանգստացրել է ներդրողներին:

«Ըստ Թուրքիայի նախագահի, որի հետ կարծես համաձայն է Կենտրոնական բանկի նոր ղեկավարը, բարձր հիմնական տոկոսադրույքն ավելի բարձր գնաճ է առաջացնում: Բայց այս տեսությունը հակասում է հիմնական տնտեսական տեսությանը», -BBC-ի փոխանցմամբ, ասել է OANDA- ի ավագ վերլուծաբան Ջեֆրի Գալլին:

Փոխառությունների բարձր տոկոսադրույքը հետ է պահում սպառողներին չափազանց շատ ծախսեր կատարելուց՝ միևնույն ժամանակ ստիպելով մարդկանց գումար խնայել», - ասել է նա:

Ներդրողները վախենում են, որ Թուրքիայի կենտրոնական բանկի հաջորդ քայլը կլինի կապիտալի վերահսկումը:

Կիրակի օրը Թուրքիայի տուրօպերատորների միությունը հայտնել է, որ մինչև սեզոնի սկիզբը զբոսաշրջության ոլորտը ամբողջովին պատրաստ կլինի արտերկրից հյուրեր ընդունելուն: Համաճարակի ընթացքում թուրքական հանգստավայրերը մնում են Ռուսաստանից զբոսաշրջիկների համար մատչելի ուղղություններից մեկը `երկիր մուտք գործելու համեմատաբար մեղմ պահանջների պատճառով:

Թուրք տուրօպերատորներն ակնկալում են, որ Ռուսաստանից առաջին տուրիստական խմբերը կսկսեն ժամանել ապրիլի կեսերին:

Լիրայի փոխարժեքի անկումը ենթադրություններ է առաջացրել այն մասին, որ  տուր փաթեթները էժանանալու են: Այնուամենայնիվ, փորձագետները չեն կիսում այս լավատեսությունը:

Ria-ի փոխանցմամբ, զբոսաշրջային գործակալությունների դաշինքի գործադիր տնօրեն Նատալյա Օսիպովան հայտնել է, որ դժվար թե թուրքական լիրայի փոխարժեքի անկումը ազդի ռուսաստանցիների շրջագայությունների արժեքի վրա: Տուրօպերատորներից շատերը նախապես պայմանագիր են կնքում հիմնականում դոլարով, ուստի դժվար թե նկատվի տուր փաթեթների գների իջեցում: 

Նշենք, որ 2020թ. նոյեմբերին 1-ին դոլարի նկատմամբ սահմանված 8.58 լիրա փոխարժեքից հետո, որը լիրայի պատմական հակառեկորդն էր, մարտի 21-ին սահմանվել է 1 դոլարի դիմաց վերջին 4 ամսվա ընթացքում ամենաբարձր փոխարժեքը՝ 8.47 թուրքական լիրա: Այսինքն լիրան արժեզրկվել է մոտ 17 տոկոսով: Իսկ արդեն մարտի 22-ին դոլարի փոխարժեքը տատանվում է 7.69-7.97 լիրայի սահմաններում: 

Եվրո-լիրա փոխարժեքն էլ հետևյալ պատկերն ունի՝ 1 եվրոյի դիմաց՝  9.84 լիրա։

Սա նշանակում է, որ վերջին 4 ամիսներին ամերիկյան դոլարի նկատմամբ դիրքերը բարելաված թուրքական ազգային արժույթը կրկին անկում է գրանցում՝ մոտենալով նախկին հակառեկորդի ցուցանիշին: 

Աբղալին Կենտրոնական բանկի նախագահի պաշտոնում պաշտոնավարեց մի քանի ամիս՝ նախորդ տարվա նոյեմբերից, երբ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի որոշմամբ աշխատանքից հեռացվել էր Կենտրոնական բանկի նախագահ Մուրադ Ույսալը:

Պատճառը հենց ազգային արժույթի ռեկորդային անկումն էր: Ույսալի փոխարեն ԿԲ նախագահ նշանակված Աբղալին նախագահի աշխատակազմի ռազմավարական և բյուջետային վարչության պետն էր, որը 2015-2018թթ. զբաղեցրել է Թուրքիայի ֆինանսների նախարարի պաշտոնը: Նույն օրերին հրաժարական տվեց նաև Թուրքիայի ֆինանսների նախարար Բերաթ Ալբայրաքը, որը նախագահ Ռեջեթ Թայիփ Էրդողանի փեսան է:

42-ամյա Ալբայրաքը նշել էր, որ առողջական խնդիրներ ունի եւ որոշել է հրաժարվել պաշտոնից՝ այդ պատճառներից ելնելով: Լրատվականները, սակայն գրում էին, որ Ալբայրաքի հրաժարականը կապ ուներ թուրքական լիրայի կտրուկ անկման հետ: