Ադրբեջանում նոր աղմկահարույց օրենք է ընդունվել 7 ամիս թաքուն մշակվելուց հետո. երկրում բարդանում է լրագրողների կյանքը

Ադրբեջանի նախագահն ստորագրել է օրենք, որը, ըստ փորձագետների, մեծապես կբարդացնի երկրում աշխատող լրագրողների կյանքը։ Այժմ նրանք պարտավոր են գրանցվել մեկ գրանցամատյանում, նշել իրենց տվյալները և չեն կարող ֆինանսավորում ստանալ արտասահմանից: Այս օրենքի նախագիծը յոթ ամիս թաքցվել էր հանրությունից։

Ավելի հստակ պատկերացում կազմելու համար նշենք, որ, լրատվամիջոցների մասին նոր օրենքի համաձայն, Ադրբեջանում պետք է հայտնվի զանգվածային լրատվության միջոցների միասնական ռեգիստր՝ ներառելով լրագրողների բոլոր անձնական տվյալները, այդ թվում՝ ընտանեկան, առողջական, մասնագիտական ու կրթական վիճակի մասին:

Որոշ հոդվածների համաձայն՝ բարձրագույն կրթություն չունեցող, անաշխատունակ, նախկինում ծանր հանցագործությունների և «հասարակական բարոյականության դեմ ուղղված հանցագործությունների» համար դատապարտված անձինք չեն կարող գրանցվել այդ ռեգիստրում, ստեղծել զանգվածային լրատվության միջոցներ և մասնակցել դրանց աշխատանքներին:

Քաղաքական կուսակցությունները կարող են ստեղծել միայն տպագիր մամուլ, իսկ տեղական մամուլն իրավասու չէ օտարերկրյա ֆինանսավորում ստանալ։

Բացի այդ, լրատվամիջոցը միասնական ռեգիստրում գրանցվելիս գործադիր իշխանություններին պետք է տրամադրի հիմնադրի, խմբագրի և բոլոր լրագրողների հասցեները, անձը հաստատող փաստաթղթի համարները և կոնտակտները: Անհրաժեշտ է լինելու նաև լրագրողների հետ պայմանագրեր կապել, որտեղ ներառվելու են նրանց հարկային տվյալները, կրթության վկայականը և քրեական անցյալ չունենալու հավաստագիրը: 

Այս գաղափարը մեծ իրարանցում ու բուռն քննարկումներ է ստեղծել համացանցում և փորձագետների շրջանում, որոնք կարծում են՝ լրագրողներին ուղղված պահանջները գերագնահատված են, բացի այդ՝ նրանց վրա ճնշումներ գործելու մեծ պատճառ կարող է լինել:

Եթե լրագրողներից որևէ մեկը որոշի չգրանցվել այդ միասնական ռեգիստրում և գործի անկախ, ապա, ենթադրենք, հանրահավաքի ժամանակ ոստիկանների կողմից ծեծվելու դեպքում իշխանությունն ու իրավապահ համակարգը կարող են հայտարարել, թե լրագրողի աշխատանքային իրավունքները չեն ոտնահարվել, քանի որ ծեծվածը լրագրող չի համարվում, պետական գրանցում չունի:

Այս նախագիծը հատկապես վրդովեցրել է ընդդիմադիր լրատվամիջոցների աշխատակիցներին, որոնք իշխանությունների գաղափարը ճնշում ու բռնություն են որակում:

Միասնական պետական համակարգում գրանցվելուց հետո բոլոր լրագրողները ստանալու են պետական վկայական, որը հնարավոր է կրել համազգեստի վրայից, և, ըստ օրենքը մշակողների, հենց դա է լինելու լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների՝ պետական մակարդակով պաշտպանություն:

Հետաքրքրական է, որ Ադրբեջանի նախագահի հրամանագրով մշակված օրենքը խորհրդարանն ընդունել է 2021 թվականի դեկտեմբերի 30-ին՝ Ամանորի տոներից անմիջապես առաջ։ Իսկ մինչ այդ օրենքի ընդունումը պահանջում է 7 ամիս մշակման համար, ու բոլոր ամիսների ընթացքում այս նոր օրենքի նախագիծը չի հրապարակվել:

Դեկտեմբերի սկզբին միայն օրենքի նախագիծը հայտնվել էր խորհրդարանի կայքում, ընդ որում՝ կային էլ ավելի սահմանափակող կետեր։

Ադրբեջանցի իրավաբանների հետ խորհրդարանականների հանդիպումից հետո այդ կետերից մի քանիսը (օրինակ՝ ինտերնետային հեռարձակողների պարտադիր լիցենզավորումը) անհետացան։

Նոր օրենքը, նույնիսկ մինչ այն կընդունվեր խորհրդարանի կողմից, քննադատության էր ենթարկվել «Լրագրողներ առանց սահմանների» (RSF) միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության կողմից:

Օրենքը, ըստ այն մշակողների, ունի նաև իր առավելությունները. գրանցամատյան մուտք գործած և պետությունից վկայական ստացած լրագրողներին կտրվեն սպորտային միջոցառումների անվճար տոմսեր, նրանք արտոնություններ կստանան թանգարաններ այցելելիս և բանկային վարկեր ստանալիս։

Դեկտեմբերի վերջին մոտ երկու տասնյակ լրագրողներ հավաքվել էին խորհրդարանի մոտ՝ բողոքելու ԶԼՄ-ների մասին օրենքի դեմ: Նրանցից շատերը նախկինում խնդիրներ են ունեցել իշխանությունների հետ, նրանց արգելել են լքել երկիրը, տարբեր մեղադրանքներով բերման են ենթարկել։

Ակցիային մասնակցել է հայտնի հետաքննող լրագրող Խադիջա Իսմայիլը։ 2014 թվականին նա ձերբակալվել է, մեղադրվել հարկերից խուսափելու համար, մեկուկես տարի անցկացրել է բանտում, իսկ իրավապաշտպանները նրան համարում էին քաղբանտարկյալ։

Նրա որոշ գործընկերներ և ընկերներ նախորդ տարիներին լքել են Ադրբեջանը, օրինակ՝ Աֆղան Մուխթարլին, որը, ըստ իրավապաշտպանների, առևանգվել է Վրաստանում ադրբեջանական իրավապահ մարմինների կողմից, մաքսանենգ ճանապարհով տեղափոխվել Ադրբեջան, մեղադրվել սահմանն ապօրինի հատելու համար և ազատազրկվել երեք տարի ժամկետով։ Իսկ հետո իշխանությունները նրան ուղարկել են Գերմանիա՝ թույլ չտալով հանդիպել որևէ մեկի հետ։

Առհասարակ, Ադրբեջանում, ինչպես և նրա եղբայր Թուրքիայում, լրագրողների նկատմամբ ճնշումները չափազանց շատ են: Որոշ լրագրողներ, բռնաճնշումներից խուսափելու համար լքելով երկիրը, շարունակում են աշխատել արտերկրից։

«Լրագրողներ առանց սահմանների» կազմակերպության մամուլի ազատության ինդեքսում Ադրբեջանն ավանդաբար ամենացածր տեղերում է:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
1483 դիտում

Անվճար Mastercard և 10% idcoin անկանխիկ գնումների համար․ IDBank

Որքանով է ավելացել Երևանի տրանսպորտից ստացված շահույթը նախորդ շաբաթվա համեմատ

Ոստիկանությունն ու քաղաքապետարանը գիշերային այց են կատարել Երևանի ակումբներ. ինչ է արձանագրվել (տեսանյութ)

Ռուսաստանի համար անընդունելի է ուկրաինական հակամարտությունը առաջնագծում «սառեցնելու» տարբերակը. Կրեմլ

Այց Վատիկանի թանգարան. ՀՀ վարչապետը նոր տեսանյութ է հրապարակել

Նորին սրբություն Ֆրանցիսկոս Պապն ու Նիկոլ Փաշինյանն առանձնազրույց են ունեցել (լուսանկարներ)

Երբ քննիչն ու օպեր-լիազորը տարբեր հիմնարկներից են, իրենց համագործակցությունը խիստ անարդյունավետ է. Իոաննիսյան

ՔՊ-ն արտահերթ ընտրությունների անցկացման ծրագրեր չունի. Կոնջորյան (տեսանյութ)

Պաշտոնյաները հավերժ չեն, և սա նորմալ պրոցես է. Խաչատրյան

ՆԳ նախարար Վահե Ղազարյանն իր հրաժարականի վերաբերյալ հանդես է եկել ուղերձով

Մենք կպայթեցնենք համացանցը. Ռոնալդուն ինտրիգային հայտարարություն է արել իր ալիքի նոր հյուրի մասին

Ալեն Սիմոնյանը պաշտոնական այցով Վիետնամում է

Երկրաշարժ Իրան-Ադրբեջան-Հայաստան սահմանային գոտում. ցնցումները զգացվել են ՀՀ տարածքում

Վրաստանի սրտում կրկին իրավիճակը լարվում է. Թբիլիսիում սկսվել է ընդդիմության 24-ժամյա հանրահավաքը

Սոնա Ղազարյանը մասնակցել է Գերմանիայի Բունդեսթագի Երիտասարդական տարածության Բեռլինի համաժողովին

Պաշտոնանկությունները վերաբերում են ՀՀ-ում դատաիրավական համակարգի առջև ծառացած խնդիրներին․ Կոնջորյան

Ներկայացրել եմ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի պաշտոնից ազատման դիմում. Բադասյան

Կա հարուցված վարույթ․ պատգամավորները՝ Աղազարյանի և Զեյնալյանի՝ մանդատները վայր դնելու լուրերի մասին. տեսանյութ

Թողնում եմ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի պաշտոնը. Սանոսյան

Կոնգրեսական Ֆրենկ Փալոնին Բաքվում հետապնդել ու հալածել են. նա լքել է Ադրբեջանը

Լիբանանում կրակել են պարեկություն իրականացնող ՄԱԿ-ի խաղաղապահների վրա

Սերոբ Սարգսյանը նշանակվել է Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավար

Եկել է պահը՝ հայտնելու ՔԿ նախագահի պաշտոնից հրաժարվելու իմ որոշման մասին․ Քյարամյան

Կարեն Գրիգորյանն ու Էլինա Դանիելյանը՝ Պորտուգալիայում անցկացված շախմատի միջազգային մրցաշարի հաղթողներ

Ներքին գործերի նախարար Վահե Ղազարյանն ազատման դիմում է գրել

Կարճատև աշխատանքային այցով կլինեմ Վատիկանում. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

Ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մանկապարտեզներ. Ավինյան

Հայաստանի ԶՈՒ-ն Հունաստանում մասնակցում է «Օլիմպիական համագործակցություն-24» զորավարժություններին

Աշակերտները դպրոցն ավարտելիս պետք է բավարար չափով անգլերեն իմանան. Ավինյան

Լեպսը հայտնել է՝ ծրագրում է ամուսնանալ 18-ամյա սիրեցյալի հետ

Վերին Լարսում կուտակումներ են. հերթում սպասում է շուրջ 670 հայկական բեռնատար

Մի շարք բարձրաստիճան պաշտոնյաների խնդրել եմ թողնել իրենց զբաղեցրած պաշտոնները. վարչապետ

ՔԿ-ից մեկնաբանել են Քյարամյանի՝ պաշտոնից ազատման դիմում գրելու մասին տեղեկությունը

Աջափնյակի նախկին ղեկավարը նշանակվել է ՀՀ ամենախոշոր պոլիկլինիկայի տնօրեն

Սպերցյանը պատմական նվաճման է հասել Հայաստանի հավաքականի կազմում

Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահ Սասուն Խաչատրյանը պաշտոնից ազատման դիմում է գրել

Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում

Խոշոր և ողբերգական ավտովթար Շիրակի մարզում. կան տուժածներ և զոհ (լուսանկարներ)

Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը մեկնել են Վատիկան․ տեղի կունենա հանդիպում Հռոմի պապի հետ

«Գնում եմ առանց սկանդալի». Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահ Կարեն Անդրեասյանը հրաժարական է ներկայացրել