Եթե օրը սկսենք՝ ասելով՝ «շոգ է, չեմ դիմանում», կընկնենք սթրեսի մեջ. ինչպես տարվա այս սեզոնին չկորցնել աշխատունակությունը

Ամռանը, հատկապես առավել շոգ օրերին մարդկանց աշխատունակությունը նվազում է, ինչն էլ բացասական է ազդում մարդու հոգեկան և նյարդային համակարգի վրա:

Հոգեբույժ, «Հոգեսոցիալական կարգավորման կենտրոնի» գիտական ղեկավար Արմեն Սողոյանը «Հայկական Ժամանակի» հետ զրույցում ասում է՝ սթրեսը մարդու մոտ կարող է առաջացնել ցանկացած գործողություն, որը ստիպողաբար է արվում: Մարդկանց հոգեբանության վրա բացասական ազդեցություն է ունենում նաև օրվա ջերմաստիճանը։

«Ժամանակին հետազոտություններ կային, ըստ որոնց՝ եթե օրվա մեջ 15 աստիճանի տարբերություն է լինում, արդեն սթրեսային գործոն է մարդու համար։ Եթե առավոտը սկսում ենք գանգատվելով՝ «շոգ է», «էլ չեմ դիմանում», ապա բնական է, որ այդ ձևով արտահայտվող մարդն ավելի շուտ կընկնի սթրեսային վիճակի ցանցը։ Իսկ եթե անձն իրեն օրվա սկզբում լավ տրամադրի, ամեն ինչ էլ կհաղթահարի։ Ընդհանրապես եղանակային տատանումները արդեն սթրեսային գործոն են անձի համար»,- ասում է նա։

Վերջինիս խոսքով՝ ցանկացած փոփոխություն ցանկալի չէ անձի համար, սակայն եթե նա զգում է, որ արդեն սպառվել է, նյարդային է դարձել, ոչ ոքի հետ չի կարողանում շփվել, պետք է որևէ հետաքրքիր զբաղմունք գտնի կամ աշխատանքին զուգահեռ զբաղվի իր սիրելի հոբբիներից մեկով։ Կարևոր է հատկապես, որ աշխատանքային վայրը լինի տրամադրող, նպաստի, որ անձը իր էմոցիաները կարողանա հաղթահարել։ Ըստ Սողոյանի՝ անձը կարող է նաև աշխատանքի վայրում հաճելի դետալներ նկատել, ընդմիջումներին զբաղմունք գտնել, որ կարողանա հաղթահարել սթրեսը: Միևնույն ժամանակ վերջինս շեշտում է արձակուրդ գնալու անհրաժեշտությունը:

«Ցանկացած ստիպված բան հաճելի չէ ու ցանկալի էլ չէ մարդու համար։ Կարևոր է նաև, որ նա հասկանա՝ ի՞նքն է իրեն ստիպում ինչ-որ բան անել, թե՞ իրեն ստիպում են։ Եթե չի ուզում աշխատել, մոտիվացիան պետք է գտնի՝ մտածելով՝ եթե չի կարողանում աշխատանքի գնալ, իր առօրյա հոգսերը ո՞վ է հոգալու. ի վերջո, արձակուրդ գնալու համար էլ է գումար պետք։ Այսինքն՝ այս ամենի մասին մտածելով էլ կարելի է վերականգնել մոտիվացիան»,- շեշտում է նա:

Հոգեբույժը նկատում է՝ քաղաքացիների աշխատանքի մոտիվացիան, շոգ եղանակի բացասական ազդեցությունը և այլ բացասական հարցեր նաև հնարավոր կլինեն հաղթահարել, եթե գործատուներն իրենց աշխատողների համար ապահովեն սթրեսի կառավարման դասընթացներ։ Այսինքն՝ լինեն մասնագետներ, որոնք կկարողանան օգնել աշխատող քաղաքացուն հաղթահարել լարված, նյարդային վիճակը․ «Արձակուրդը մենք համեմատում ենք ուտելու հետ, այսինքն՝ մարդն ինչքան պետք է ուտի, այդքան էլ պետք է հանգստանա։ Երբ մարդը աշխատում է առանց հանգստանալու, և՛ իր առողջություն է վտանգում, և՛ աշխատանքի արդյունավետությունը։ 8 ժամից ավելի մարդը չպետք է աշխատի, պետք են նաև հանգստյան օրեր, օրինակ՝ շաբաթ և կիրակի տանը մնա։ Ճիշտ մտածող գործատուներն էլ հասկանում են, որ եթե մարդուն կարողանում են արձակուրդ տրամադրել, ապա նրա աշխատանքի արդյունավետությունը շատ ավելի մեծ է լինում»։

Վերջինս խորհուրդ է տալիս աշխատող քաղաքացիներին սթրեսային վիճակները հաղթահարել քաղցած վիճակում շատ հեղուկների օգտագործմամբ, կրեմային և յուղային ուտելիքների քիչ օգտագործմամբ։

«Հայկական ժամանակ»-ը մայրաքաղաքում քաղաքացիների շրջանում նաև հարցում է անցկացրել՝ հասկանալու, թե այս օրերին ինչպե՞ս են աշխատում նրանք, արդյոք աշխատունակության նվազում նկատո՞ւմ են, ինչպե՞ս են հաղթահարում դա:

Մեր հարցմանը մասնակցած անձինք տարբեր ոլորտների աշխատակիցներ էին։ Ոմանց համար աշխատանքը այնքան հաճելի է, որ շոգ եղանակը էական ազդեցություն դրա բնականոն ընթացքի վրա չի ունենում։ Մյուսներն էլ անհամբեր սպասում են արձակուրդի մեկնարկին։ Որոշ քաղաքացիների աշխատանքն էլ հնարավոր է հեռավար կազմակերպել, և աշխատելու ցանկությունը չկորցնելու համար այն կազմակերպում են Հայաստանի այն քաղաքներում և մարզերում, որտեղ համեմատաբար զով է:

«Ես աշխատում եմ գրասենյակում, օրվա մեջ հանգստի ժամեր ունենում եմ, բացի այդ՝ աշխատավայրում միջավայրը միշտ լավ է, սենյակում էլ օդորակիչ կա։ Դեռևս ինձ չեմ ստիպում, որ աշխատանքի գնամ։ Հաճույքով եմ իմ գործն անում»,- մեզ հետ զրույցում ասում է Նելլի Տիգրանյանը:

Արփի Մանասյանի խոսքով էլ՝ իր բոլոր ընկերները արձակուրդ են մեկնել, միայն ինքն է շարունակում աշխատել, սակայն սպառել է աշխատունակությունը. «Օրենքով սահմանված կարգով արձակուրդ մեկնելու հնարավորություն ունեմ, շուտով ցանկանում եմ օգտվել այդ հնարավորությունից ու արտերկիր մեկնել։ Առավոտյան մի կերպ եմ ինձ ստիպում, որ գնամ աշխատանքի․ պահ է գալիս, երբ սպառվում ես»:

Մերի Խաչատրյան