Զանգեզուրի երևակայական միջանցքը չի ստեղծվի. ինչ է խորհուրդ տվել Իրանը Ռուսաստանին

Վլադիմիր Պուտինի՝ Բաքու կատարած վերջին այցից հետո Ռուսաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից արված հայտարարությունը հարավկովկասյան տարածաշրջանում հաղորդակցության երթուղու վերաբերյալ, պահանջում է Իրանի կողմից հայտարարված որոշ սկզբունքների և հիմքերի հստակ շեշտադրում։

Ըստ Tasnim-ի՝ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի Բաքու կատարած այցից հետո ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը Առաջին ալիքին տված մեկնաբանությունում ասել է.

«Մենք կողմ ենք Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուտափույթ կնքմանը և հաղորդակցությունների արգելափակման վերացմանը:

Ցավոք, Սյունիքի մարզով հաղորդակցությունների հետ կապված, ՀՀ ղեկավարությունն է սաբոտաժի ենթարկում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրած համաձայնագիրը։ Դժվար է հասկանալ, թե որն է նման դիրքորոշման իմաստը»։

Ըստ աղբյուրի, ՌԴ ԱԳ նախարարի այս դիրքորոշումը լրատվամիջոցներում տարաբնույթ մեկնաբանությունների և շահարկումների պատճառ է դարձել «Զանգեզուր» կոչվող միջանցք բացելու Մոսկվայի ցանկության մասին, որը Հայաստանի տարածքով կդառնա Ադրբեջանի Հանրապետությունից դեպի Նախիջևանի շրջան արևելք-արևմուտք ճանապարհ։

Իրանի բարձրաստիճան պաշտոնյաները Ռուսաստանի, Ադրբեջանի, Հայաստանի և Թուրքիայի պաշտոնյաների հետ տարբեր հանդիպումների ժամանակ բազմիցս հայտարարել են Թեհրանի բացահայտ դեմ լինելն այս միջանցքին, որը կբերի աշխարհաքաղաքական փոփոխություններ սահմաններին և տարածաշրջանում:

Լրատվամիջոցն անդրադարձել է նաև ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի հայտարարություններին ևս:

Երբ նրան հարցրել են Իրանի դիրքորոշման մասին, Զախարովան լրագրողներին ասել է. «Մենք տեսել ենք իրանական կողմի մտահոգությունները Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ, և դուք պետք է կապ հաստատեք Թեհրանի հետ՝ պարզաբանումների համար: Բայց Մոսկվայի դիրքորոշումն այս հարցում միանգամայն որոշակի է, մենք ելնում ենք նրանից, որ լուծումը պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի, Ադրբեջանի և տարածաշրջանի հարեւանների համար»։

Վերջին քննարկումներից հետո Իրանը նաև դիվանագիտական միջոցներ է ձեռնարկել ռուսական կողմին անհրաժեշտ ուղերձը փոխանցելու համար, և ԱԳՆ է կանչվել Թեհրանում Ռուսաստանի դեսպանը։

Ընդհանուր առմամբ, Ռուսաստանի իշխանություններին պետք է հիշեցնել մի քանի կետ.

Նախ՝ ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարություններ արեց, որոնք հակասում էին Իրանի սպասումներին։ Ռուսները լավ տեղեկացված են        Իրանի հստակ դիրքորոշման մասին, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը դեմ է Նախիջևանը Ադրբեջանին կապող ցանկացած տեսակի միջանցքին, ինչպիսին է Զանգեզուրը և այլն: Ահա թե ինչու է այս դիրքորոշումը զարմանալի:

Երկրորդ, Մոսկվայի իշխանությունները հիանալի հասկանում են, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը, որպես անկախ երկիր, որը հստակ և դիրքորոշում ունի տարածաշրջանում, հատկապես Հարավային Կովկասում ամենափոքր իրադարձությունների վերաբերյալ, միշտ հակադրվում է Ամերիկային, Արևմուտքին և բոլոր նրանց, ովքեր ձգտում են գերիշխանության հասնել աշխարհում:

Երրորդ, Իրանը չի ընդունում որևէ փոփոխություն Իրանի Իսլամական Հանրապետության երկրի որևէ հատվածում իր սահմանային կամ անվտանգության սահմաններում:

Չորրորդ՝ ոչ մի կանոնով Հարավային Կովկասի երկրներից որևէ մեկի անվտանգությունն ու աշխարհաքաղաքական դիրքը առավելություն չունի մյուսների նկատմամբ: Ուրեմն ինչո՞ւ են մեր ռուս ընկերները կարծում, որ պետք է օգտագործեն Զանգեզուրի միջանցքը Հայաստանի հետ իրենց խնդիրները լուծելու համար:

Հինգերորդ, երբ Ռուսաստանը պատերազմում էր Ուկրաինայի հետ, ամերիկացիները ցանկություն հայտնեցին ճանապարհ բացել Հարավային Կովկասում։ Իսկ ԻԻՀ-ն միայնակ դիմակայեց ՆԱՏՕ-ին և Ամերիկային։ Ինչո՞ւ է հենց հիմա Ռուսաստանը հայտարարում այդ մասին, երբ Իրանը հայտնել է իր հստակ դիրքորոշումը, որն ընդունում են կողմերը։ Իրապես զարմանք է առաջացնում այս հարցը։

Վեցերորդ՝ երկու երկրների իշխանությունները պատրաստվում են ռազմավարական հարաբերություններ կնքել, և դա ԻԻՀ կամքի դրսևորման նշան է։ Հաշվի առնելով պարոն Պուտինի և ԻԻՀ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հստակ և կարևոր պայմանավորվածությունները՝ ՌԴ ԱԳ նախարարի նման դիրքորոշումը զարմանք է առաջացնում։ Կարծես, «ռազմավարական հարաբերություններ» հասկացությունը պետք է վերասահմանել ՌԴ ԱԳ նախարարի համար։

Յոթերորդ՝ ՌԴ ԱԳՆ-ն սխալվում է, եթե կարծում է, որ իրենց շահերից է բխում Հայաստանի հետ խնդիրը լուծել Զանգեզուրի պատրանքային միջանցքով, որը հաստատ չի ստեղծվի Իրանի ընդդիմության արդյունքում:

«Հիշեցնենք, որ Զանգեզուրի միջանցքի բացումը նշանակում է դեպի Եվրոպա Իրանի դարպասներից մեկի փակում և Իրանի Իսլամական Հանրապետության հարևանների թիվը 15-ից 14-ի կրճատում։

«Ռազմավարական հարաբերությունների» հայեցակարգի համաձայն, որին ձգտում են Իրանը և Ռուսաստանը, նման մարտավարական քայլերը հակասում են ռազմավարական հարաբերությունների հիմքերին։

Վերջին կետն այն է, որ, ամենայն հավանականությամբ, եթե ուզում են բացել «Զանգեզուրի միջանցք» կամ այլ միջանցք կոչվող բան, ապա արևմտյաններն անպայման կդիմադրեն, և այդ հակամարտությունը բորբոքման նոր օջախ կստեղծի հենց այն զգայուն սահմանների մոտ:

Եթե որևէ երկիր կարծում է, որ կարող է իր խնդիրները լուծել իր սահմաններից դուրս՝ ուրիշների հաշվին բացելով բորբոքումների և հակամարտությունների նոր ճակատ, ապա աշխարհում ոչ մի տեղ ապահով չի լինի, և աշխարհը կհայտնվի մշտական քաոսի մեջ»,- ասված է  հոդվածում: