Երևան
12 °C
Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ Արմեն Սողոյանի խոսքով՝ վերջին շրջանում ամբողջ աշխարհում, այդ թվում՝ Հայաստանում, բավականին բարձրացել է սթրեսածին գործոնների քանակը, որին զուգահեռ մարդկանց դիմադրողականությունը նվազել է, ինչի պատճառով բոլոր հասարակությունները գտնվում են խրոնիկ սթրեսային ազդեցությունների ներքո։
«Այդ սթրեսային ազդեցությունների տակ գտնվելով՝ հասարակությունն ունի շատ լուրջ խնդիրներ՝ գնահատելու ցանկացած երևույթ։ Ահավոր թուլացած է նրանց մոտ վերլուծական ունակությունը, և ցանկացած տեղեկատվություն մեծ մասամբ ընդունում են որպես իրականություն, որովհետև սթրեսը նվազեցրել է ճիշտ մտածելու ունակությունը»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նկատում է նա։
Վերջինիս խոսքով՝ ինչքան ծառայությունները մոտենում են բնակչությանը, այդքան այդ խնդիրների հայտնաբերումը շատանում է։ Ամբողջ աշխարհի տվյալների համաձայն՝ բնակչության 0,6-ից 1 տոկոսը, այսինքն՝ առնվազն 200-ից մեկը, ունի շիզոֆրենիա հիվանդություն, որից 7 տոկոսինը՝ ծանր և միջին հոգեկան խանգարմամբ:
«Ըստ ԱՀԿ-ի՝ բնակչության 25 տոկոսն էլ կյանքի ընթացքում ունենում է խնդիրներ։ Մեր իրականացրած հետազոտությունների համաձայն էլ, որոնք արվել են 2020-2022 թվականներին, բնակչության 60 տոկոսը գտնվում է միջին և ծանր սթրեսների ազդեցության տակ, մոտ 40 տոկոսի մոտ առկա է դեպրեսիա, հոգեմարմնական խնդիր։ Կարելի է ասել՝ աշխարհն ապրում է հոգեկան առողջության պանդեմիայի շրջանում»,- ասում է նա։
Սթրեսի պատճառները շատ են ու տարբեր, մասնագետն առանձնացնում է մի քանիսը. «Օրինակ՝ գերխիտ բնակչությունը, ինչքան մարդիկ շատ են, այդքան սթրեսն ավելանում է։ Ինֆորմացիայի շատ լինելը ևս նպաստում է սթրեսի շատությանը, հատկապես ավելի շատ սթրես առաջացնում է նեգատիվ ինֆորմացիայի մեծ ծավալը։ Իռլանդիայի մեր գործընկերները ներկայացրել են, որ վերջին 30 տարում երկրում շատացել է ինքնասպանությունների թիվը, և սա բացատրվում է նրանով, որ եկեղեցու դերը, կրոնի ազդեցությունը նվազել է։ Գաղափար, հավատ ունեցող մարդու մոտ սթրեսն ավելի քիչ է»։
Սթրեսի պատճառներից է նաև հարազատի մահվան հանդեպ անձի արձագանքը, ասում է Սողոյանը։ Նման դեպքերում խոցելի են համարվում դեռահասները, տարեցները։ Մասնագետի խոսքով՝ հարազատի մահը կարող է անձի զայրույթի պատճառ դառնալ այն մարդկանց մոտ, որոնց ինքնագնահատականն ու հնարավորությունները տարբեր են։
«Այսինքն, երբ մարդու սիրելի անձը մահանում է, նրա մոտ բնական ձգտում է առաջանում մեղավոր ու պատճառներ փնտրել, սկսում է մեղադրել բժշկին կամ հաստատությանը։ Նա ընկնում է մի էտապի մեջ, որտեղ անցնում է վշտի փուլերի միջով։ Շատ դեպքերում ասում են՝ բա չգիտեիր, որ այդ մարդը լավ բժիշկ չէր, ինչու էիր տարել նրա մոտ, սկսում են կողքից մեղադրանքներ հնչեցնել մահացածի հարազատի հասցեին, և դա ավելի է այդ անձին գցում սթրեսի մեջ։ Ազդում են նաև խոսքերը, թե եթե ժամանակին տանեինք, այդպես չէր լինի, չէր մահանա։ Դրանից անձի մոտ առաջանում է մեղքի զգացում, զայրույթ։ Մինչդեռ մահվան վերջնական եզրակացությունը տալիս է դիահերձումը կամ դատաբժշկական փորձաքննությունը»,- ասում է նա։
Իսկ այդ էմոցիաները կառավարելու համար, ըստ զրուցակցի, կարևորվում է արդեն, թե ինչպես տվյալ անձին կհայտնեն հարազատի մահը. «Ցանկացած հասարակություն նեգատիվը հեշտ է վերցնում։ Կարևոր է, որ մարդկանց հետ աշխատենք ու բացատրենք, որ հիվանդանոցներում հնարավոր է՝ մարդիկ նաև մահանան, պետք չէ մեղավոր փնտրել»։
Մերի Խաչատրյան
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումՏեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության 5-րդ Քաղաքական ժողովը
Վահագն Խաչատուրյանը շնորհավորել է Միխեիլ Ղավելաշվիլուն Վրաստանի նախագահի պաշտոնում ընտրվելու կապակցությամբ
Սպիտակի ոլորաններում և Վարդենյաց լեռնանցքում մերկասառույց է, Սյունիքում՝ բուք
Ես դեռ փարիզցի եմ, բայց միայն որպես երկրպագու. Մբապեն՝ ՊՍԺ-ի մասին
Մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամներն այցելել են Լոռի. տեսանյութ
Արաբական ութ երկրի ԱԳ նախարարները կոչ են արել Սիրիայի տարածքում դադարեցնել բոլոր ռազմական գործողությունները
Վիեննայում ՄԱԿ գրասենյակի գլխավոր տնօրենը պատրաստակամ է աջակցել ՀՀ-ի հետ համագործակցության զարգացմանը
Կապանի օդանավակայանի մոտ մարդատար և բեռնատար մեքենաներ են բախվել. կա 5 վիրավոր
Ռուսաստանը խստորեն կկասեցնի երկրի միասնությունը խարխլելու փորձերը, հակահարված կտա ամբողջ ճակատով. Պուտին
Ալիևը շնորհավորել է Վրաստանի նորընտիր նախագահին
Գյումրեցի 29-ամյա կինը «Տելեգրամ»-ով թմրամիջոց է ձեռք բերել և 17-ամյա պատանու հետ իրացրել այն. տեսանյութ
ՍԱՏՄ ղեկավարը Համահայկական ձմեռային խաղերին ընդառաջ դիտարկել է Ջերմուկի հյուրանոցներն ու հյուրատները
«Եթե շուտ տանեիք հիվանդանոց, չէր մահանա». ինչի՞ հետևանքով մարդիկ կարող են հայտնվել սթրեսի մեջ
ՆԳՆ-ն հորդորել է երթևեկել բացառապես ձմեռային անվադողերով, խստորեն պահպանել ճանապարհային երթևեկության կանոնները
Հաստատվել է ՖԻՖԱ Աշխարհի 2026 թվականի առաջնության որակավորման փուլի խաղացանկը
ՆԳ նախարարը Ոստիկանության անձնակազմի հետ օպերատիվ խորհրդակցություն է անցկացրել
Նորավան-Լծեն-Տաթև հատվածում բուք է. որ մեքենաները կարող են երթևեկել
Արագածոտնում քամին տների, մանկապարտեզի, դպրոցի տանիքներ է պոկել, կոտրել էլեկտրասյուներ, արմատախիլ արել ծառեր
Հնդկաստանում անցկացվող միջազգային կինոփառատոնի ուշադրության կենտրոնում Հայաստանն է. որ ֆիլմերն են ցուցադրվելու
Կրետե կղզու մոտ անօրինական միգրանտներ տեղափոխող նավ է շրջվել․ կան տասնյակ անհետ կորածներ և զոհ
Վրաստանը նոր նախագահ ունի. հայտնի է երդմնակալության արարողության օրը
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության 5-րդ քաղաքական ժողովը. տեսանյութ
Օդի ջերմաստիճանը կնվազի. տեղումներ և ուժգին քամի կլինի
Ոստիկանության գնդապետը դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման. դատախազի միջնորդությունը բավարարվել է. լուսանկար
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ
Հանրապետությունում մինչ այս պահը գրանցվել է կարմրուկի 561 դեպք
Բալասանյանենք չլինեին՝ փրայմերիզը մեյդան չէր գա. Գյումրին տոները կդիմավորի նոր տոնածառով, ղեկավարով, մարզպետով
Ընտրական կոլեգիայի կեսից ավելին քվեարկել է. նախագահական ընտրությունները Վրաստանում մոտենում են ավարտին
Պարեկային ծառայությունն ընդունելություն է հայտարարել. ովքեր և ինչպես պետք է դիմեն
Հայտնաբերվել է «Պորշ Կայեն»-ով յուղման կետի աշխատակցին մահացու վրաերթի ենթարկած վարորդը. նա խմած է եղել
Կյանքի 64 տարին նվիրեց մարդկանց փրկությանը. մահացել է բժիշկ-գիտնական Հայրապետ Գալստյանը
Դեսպան Խաչատրյանը հավատարմագրերը հանձնել է Մակրոնին. Ելիսեյան պալատում հանդիսավոր արարողության է տեղի ունեցել
Ես այստեղ կմնամ. Զուրաբիշվիլին պաշտոնավարման ժամկետի ավարտից հետո չի լքի նախագահական նստավայրը
«Մերսեդես»-ը շրջվել և հայտնվել է դաշտում․ վիրավորներից 2-ը Հնդկաստանի քաղաքացիներ են
Զինված ուժերում իրավունքների պաշտպանության հետ կապված հարցերը ՄԻՊ-ի ամենօրյա ուշադրության ներքո են. Մանասյան
Թուրքիան Բաքվի և Երևանի միջև շուտափույթ խաղաղության ձեռքբերման հույս ունի. Յաշար Գյուլեր
Ծանրամարտի ԱԱ․ դեկտեմբերի 14-ին Հայաստանը երեք ներկայացուցիչ ունի. ժամանակացույց
Վրաստանի խորհրդարանի դիմաց ոստիկանական ուժեր են մոբիլիզացվել. նախագահական ընտրությունները շարունակվում են
23-ամյա երիտասարդը իր երկու եղբայրների հետ վիճաբանել, ապա դանակահարել է 2 անչափահասի․ կան ձերբակալվածներ
Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան դեկտեմբերի 14-ին
© 2024 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT