Ի հեճուկս Թրամփի սպառնալիքների՝ Նյու Յորքի քաղաքապետ է ընտրվել դեմոկրատ Զոհրան Մամդանին՝ նախկին ներգաղթյալ

Նյու Յորքի քաղաքապետի ընտրություններում հաղթել է դեմոկրատ Զոհրան Մամդանին՝ դառնալով առաջին մուսուլմանը այդ պաշտոնում:

Նոյեմբերի 4-ին Նյու Յորքի քաղաքապետի ընտրություններում Զոհրան Մամդանին համոզիչ հաղթանակ է տարել՝ նախնական ոչ պաշտոնական արդյունքներով հավաքելով ձայների 50.4 տոկոսը։ Երկու այլ թեկնածուներ հանրապետական Քուրթիս Սլիվան և Նյու Յորքի նախկին նահանգապետ Էնդրյու Կուոմոն, որը առաջադրվել էր որպես անկախ թեկնածու, հավաքել էին ձայների համապատասխանաբար 7.1 և 41.6 տոկոսը։

2024 թվականի հոկտեմբերին, երբ Մամդանին հայտարարել էր ԱՄՆ ամենամեծ քաղաքի քաղաքապետի պաշտոնում առաջադրվելու մտադրության մասին, քչերն էին հավատում, որ նա կհաջողի։ Այժմ նա ծագող աստղ է ԱՄՆ քաղաքական ասպարեզում, և նրա հետևորդների թիվը միայն աճում է։

DW-ն ներկայացրել է՝ ով է և ինչ ճանապարհ է անցել Նյու Յորքի նոր քաղաքապետ 34-ամյա Զոհրան Մամդանին:

Միգրանտ և Նյու Յորքի առաջին մուսուլման քաղաքապետը

Զոհրան Մամդանին ամերիկացի է՝ ներգաղթային արմատներով։ Նա ծնվել է Ուգանդայում հնդիկ ծնողների ընտանիքում։ Նրա մայրը՝ Միրա Նաիրը, հայտնի հնդկա-ամերիկացի կինոռեժիսոր է, իսկ հայրը՝ Մահմուդ Մամդանին, ուգանդացի ակադեմիկոս է՝ հնդկական ծագմամբ։ Երբ Զոհրան Մամդանին հինգ տարեկան է եղել, նրա ընտանիքը Ուգանդայից տեղափոխվել է Հարավային Աֆրիկա, իսկ ընդամենը երկու տարի անց՝ Նյու Յորք։ Նա 2018 թվականին ստացել է ԱՄՆ քաղաքացիություն: 2025 թվականի սկզբին Զոհրան Մամդանին ամուսնացել է սիրիական ծագում ունեցող նկարիչ Ռամա Դուվաջիի հետ։ Ընտրություններում հաղթելուց հետո Մամդանին դարձել է Նյու Յորքի առաջին մուսուլման քաղաքապետը։

Որո՞նք են Զոհրան Մամդանիի քաղաքական հայացքները

Մամդանիի քաղաքական կարիերան արագ զարգացել է։ 2020 թվականին նա ընտրվել է Նյու Յորքի նահանգային ժողովի անդամ։ 2024 թվականի հոկտեմբերին, երբ նա հայտարարել է Նյու Յորքի քաղաքապետի պաշտոնում առաջադրվելու մտադրության մասին, շատերը նրա՝ Դեմոկրատական կուսակցության թեկնածու դառնալու հնարավորությունները համարում էին չնչին կամ զրոյական։ Սակայն, վերջիվերջո, Մամդանին հաղթել է նախնական ընտրություններում՝ ստանալով ձայների 56.4%-ը։

Քաղաքականություն մտնելուց առաջ Մամդանին կենտրոնացել էր վտարման առջև կանգնած ցածր եկամուտ ունեցող բնակիչներին օգնելու վրա։ Սա, հավանաբար, դեր է խաղացել մատչելի բնակարանաշինությունը նրա՝ Նյու Յորքի քաղաքապետի ընտրությունների քարոզարշավի անկյունաքարը դարձնելու գործում։

2017 թվականից ի վեր Մամդանին Ամերիկայի դեմոկրատ սոցիալիստների անդամ է, որը Միացյալ Նահանգների ամենամեծ սոցիալիստական կազմակերպությունն է։ Այլ հարցերի շարքում նա պաշտպանում է հարուստների համար հարկերի բարձրացումը և նվազագույն աշխատավարձի բարձրացումը ժամում 16.50 դոլարից մինչև 30 դոլար մինչև 2030 թվականը։

Մամդանին նաև ցանկանում է ապահովել անվճար նախադպրոցական հաստատությունների համընդհանուր հասանելիություն և աստիճանաբար ներդնել անվճար ավտոբուսային տրանսպորտ Նյու Յորքում։ «Դուք պետք է խոսեք այնպիսի լեզվով, որը բոլորը հասկանում են, և որում բոլորը տեսնում են իրենց։ Դուք պետք է խոսեք այն մարտահրավերների մասին, որոնք գերիշխում են մարդկանց առօրյա կյանքում»,- ասել է Մամդանին սեպտեմբերին բրիտանական New Statesman հրատարակությանը տված հարցազրույցում։

«Դեմոկրատները հաճախ խոսում են ժողովրդավարության մասին, բայց եթե դուք չեք կարող ապրել այն քաղաքում, որը դուք տուն եք անվանում, ապա ժամանակ չունեք մտածելու արժեքների մասին»։

Ինչի՞ համար է քննադատվում Մամդանին

Հաշվի առնելով Զոհրան Մամդանիի ձախակողմյան քաղաքական հայացքները՝ նա բազմաթիվ քննադատներ ունի։ Որոշ դիտորդներ ասում են, որ նրա համոզմունքները Մամդանիին դարձրել են բևեռացող դեմք Միացյալ Նահանգների ամենաազատական քաղաքներից մեկում։

Մտահոգությունները Զոհրան Մամդանիի քաղաքական հայացքների վերաբերյալ բխում են նույն խնդիրներից, որոնք մարդիկ ունեն նախագահ Թրամփի հետ: Նա դիմում է տարբեր լսարանների և բացասաբար է խոսում մարդկանց ամբողջական խմբերի մասին:

Մամդանիի կողմից պաղեստինցիների իրավունքների երկարատև պաշտպանությունը քաղաքում, որտեղ Իսրայելից դուրս ամենամեծ հրեական համայնքն է, նույնպես շատերի կողմից ընկալվում է որպես խնդիր: 

Զոհրան Մամդանիի և Դոնալդ Թրամփի հակասությունները

Դոնալդ Թրամփը, որը ծնվել և մեծացել է Նյու Յորքում, չի թաքցրել Զոհրան Մամդանիի նկատմամբ իր հակակրանքը: Քվեարկության նախօրեին ԱՄՆ նախագահը իր սոցիալական ցանցի՝ Truth Social-ի միջոցով սպառնացել էր, որ եթե Մամդանին հաղթի, Սպիտակ տունը, հավանաբար, Նյու Յորք քաղաքին դաշնային միջոցներ չի հատկացնի օրենքով սահմանված նվազագույնից ավելի։

Նախկինում Դոնալդ Թրամփը Զոհրան Մամդանիին անվանել էր «կոմունիստ խելագար» և «աղետ, որը սպառնում է տեղի ունենալուն»։ Մամդանին հայտարարել էր, որ կփորձի համագործակցել նախագահ Թրամփի հետ քաղաքի բարօրության համար, բայց չի վախենա։

«Եթե ուզում եք խոսել այն մասին, թե ինչպես կարող եք դժվարացնել նյույորքցիների կյանքը՝ այս քաղաքում այդքան շատ մարդկանց հետապնդելով և դրա հիմքը ոչնչացնելով, ես պատրաստ եմ կռվել ձեզ հետ»,- ասել է Զոհրան Մամդանին Թրամփին «Լավ ստախոսներ» քաղաքական երգիծական զույգին տված հարցազրույցում։

Հաշվի առնելով, որ Զոհրան Մամդանիի և Դոնալդ Թրամփի քաղաքական հայացքները, կարծես, տրամագծորեն հակառակ են՝ նրանց միջև հարաբերությունները, հավանաբար, կդառնան ամերիկյան քաղաքականության ևս մեկ մարտադաշտ։

Ինչո՞ւ է Նյու Յորքի քաղաքապետի պաշտոնն այդքան կարևոր

8.5 միլիոն բնակչությամբ և տարեկան 65 միլիոն այցելուներով Նյու Յորքը խոշոր մշակութային և ֆինանսական կենտրոն է։ Այն բախվում է բնակարանային, տրանսպորտային և բյուջետային հարցերի հետ կապված բազմաթիվ մարտահրավերների։

Նյու Յորքի քաղաքապետարանի բյուջեն կազմում է 116 միլիարդ դոլար, և նրա պարտականությունները տատանվում են դպրոցական կրթությունից մինչև ոստիկանություն։

Քաղաքի չափսերը և համաշխարհային հասանելիությունը նշանակում են, որ քաղաքապետի աշխատանքը ընդգրկում է ինչպես ներքին, այնպես էլ միջազգային քաղաքական ասպարեզներ։ Նյու Յորքի մի քանի նախկին քաղաքապետներ առաջադրվել են նախագահի պաշտոնում, թեև անհաջող։

Թրամփի համար Նյու Յորքն առանձին նշանակություն ունի նաև այն պատճառով, որ իր ծննդավայրն է: