Երևան
12 °C
searchclose
menuclose
Երևան
12 °C
Երեկ Լոնդոնի ֆոնդային բորսայում պղնձի մեկ տոննայի գինը վերջապես հատեց 6000 դոլարի սահմանագիծը: Սա պղնձի ամենաբարձր գինն է 2015 թվականի հունիսից այս կողմ:
Այս մեկուկես տարիների ընթացքում այդ մետաղի մեկ տոննայի բորսայական գինը իջել էր մինչեւ անգամ 4500 դոլարի: Սա, իհարկե, մեծ նշանակություն ունի մեր տնտեսության համար, քանի որ Հայաստանից արտահանվող ապրանքների աղքատիկ ցանկում գունավոր մետաղների եւ առաջին հերթին պղնձի հանքաքարի մասնաբաժինը չափազանց մեծ է: Եվ որքան նվազում է պղնձի գինը, այդքան տուժում է մեր տնտեսությունը: Ու ընդհանրապես, գունավոր մետաղների գներից մեր տնտեսության կախվածությունը մեծ է` չափազանց մեծ: Դա պատկերացնելու համար բերենք ընդամենը մեկ ցուցանիշ` 2016 թվականին Հայաստանից արտահանման ընդհանուր ծավալը կազմել է 1 միլիարդ 780 միլիոն դոլար, որից հանքահումքային արտադրանքի մասնաբաժինը եղել է 470 միլիոն դոլար: Իսկ դրա մեծագույն մասը հենց պղնձի խտանյութն է:
Մի կողմից, իհարկե, լավ է, որ պղնձի գինը բարձրանում է, եւ մեր հանքարդյունաբերությունը ավելի շատ եկամուտներ է ստանում: Մյուս կողմից սա իր մեջ մեծ վտանգներ է պարունակում: Նախ գունավոր մետաղների նկատմամբ համաշխարհային պահանջարկը միշտ լինելու է, եւ համեմատաբար ավելի հեշտ եղանակով փող աշխատելու ցանկությունը հանգեցնում է նրան, որ նորանոր հանքեր են բացվում Հայաստանում, նորանոր պոչամբարներ են հայտնվում, միլիոնավոր տոննաների թունավոր նյութեր են կուտակվում այդտեղ եւ առաջացնում բնապահպանական լրջագույն խնդիրներ: Դրա հետ մեկտեղ, կա նաեւ տնտեսությանը հասցվող վնաս: Երկարատեւ հեռանկարում հանքարդյունաբերությունը դառնում է թմրանյութի պես մի բան եւ տնտեսությունը «նստում է» այդ «ասեղի» վրա: Հայաստանն արդեն իսկ այդ վիճակում է:
2016 թվականին, ըստ պաշտոնական վիճակագրության, Հայաստանում արտադրվել է 388 հազար տոննա պղնձի խտանյութ, որ 73 հազար տոննայով ավելի է, քան 2015-ին: Վերջին 10 տարիներին պղնձի խտանյութի արտադրությունը ահռելի աճ է արձանագրել: Օրինակ, 2006 թվականին արտադրվել էր ընդամենը 68 հազար տոննա: Ստացվում է, որ անցած 10 տարիների ընթացքում խտանյութի արտադրությունը աճել է մոտ 5.7 անգամ (տես գծապատկերը): Սակայն միջազգային շուկայում գների տատանումների պատճառով խտանյութի արտադրության ծավալների աճը համարժեք ֆինանսական հասույթներ չի ապահովել: Այսպես. 2011 թվականին արտադրվել է ընդամենը 127 հազար տոննա խտանյութ, սակայն այդ նույն տարի Հայաստանից արտահանված հանքահումքային արտադրանքի ծավալը կազմել է 404 միլիոն դոլար: Եթե այս երկու ցուցանիշները համեմատենք անցած տարվա նույն ցուցանիշների հետ, ապա կստացվի հետեւյալը: Արտադրված խտանյութի ծավալը 2016-ին 2011 թվականի համեմատ աճել է 3 անգամ, իսկ հանքահումքային արտադրանքի արտահանումից հասույթը աճել է միայն 16 տոկոսով:
Դրա պատճառը գունավոր մետաղների համաշխարհային գներն են: 2011 թվականին մասնավորապես պղնձի խտանյութի մեկ տոննայի գինը հասնում էր մինչեւ 10 հազար դոլարի: Իսկ անցած` 2016 թվականին միջին տարեկան գինը կազմել է 4700-4800 դոլար: Այսինքն, եթե Հայաստանում արտադրված խտանյութի եւ միջազգային գների մոտավոր համադրություններ անենք, ապա կստացվի մի շատ հետաքրքիր պատկեր: Ասենք, եթե 2016 թվականին պղնձի գինը լիներ այնքան, որքան 2011 թվականին էր, ապա հանքահումքային արտադրանքի արտահանումից հասույթը կկազմեր մոտ 1.2 միլիարդ դոլար: Դա այն դեպքում, երբ, ինչպես նշեցինք, արտահանման ընդհանուր ծավալը 2016-ին եղել է 1.8 միլիարդ դոլար: Նման հեռանկարը իր մեջ մեծ վտանգներ է պարունակում: Մեկ առանձին ապրանքից ստացվող չափազանց մեծ եկամուտները ստիպում են մեզ նման երկրներին այլեւս չմտածել տնտեսությունը զարգացնելու, բարեփոխումներ անելու մասին: Մի խոսքով` թուլանալ: Հիմա հանքարդյունաբերությունը Հայաստանում այնպիսի խելահեղ տեմպեր է վերցրել, որ այդպես թուլանալու վտանգը պղնձի թանկացման ֆոնին չափազանց իրական է:
Եթե պղնձի մեկ տոննայի գինը կրկին դառնա, ասենք, 10 հազար դոլար, ապա դա ամենեւին չի նշանակում, թե ավելի քիչ հանքաքար է արդյունահանվելու: Հակառակը` տեմպը ավելի կարագանա: Կարճաժամկետ հատվածում դա, իհարկե, թույլ կտա փայլուն տնտեսական ցուցանիշներ ապահովել, սակայն բավական է եւս մի համաշխարհային ճգնաժամ, եւ այդ փուչիկը շատ արագ կպայթի՝ իր հետեւից թողնել չափազանց տխուր պատկեր: Հենց այդպես եղավ, օրինակ, 2008 թվականին, երբ մեկ տոննա պղնձի գինը հասել էր 8500 դոլարի, բայց մի քանի ամսվա ընթացքում իջավ մինչեւ 3000 դոլարի: Դրա հետեւանքները մենք մինչեւ հիմա չենք հաղթահարել: Իհարկե, 2009 թվականի մեր տնտեսական ճգնաժամի միակ պատճառը պղնձի կտրուկ էժանացումը չէր, սակայն դա էլ իր ուրույն` շոշափելի դերն ունեցավ:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման հավաքին մասնակցելու համար առաջարկել են 6-8000 դրամ․ գործը դատարանում է
Դալմայի այգիների տարածքում մի ամբողջ զինանոց է հայտնաբերվել
ՄՊՀ-ն հորդորում է ինտերնետ շահումով խաղերի և վիճակախաղերի գովազդներ ստացած քաղաքացիներին դիմել հանձնաժողով
6 ամսով կսահմանափակվի խոզերի ներմուծումը Հայաստան
Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն է
Պատուհանի ճաղավանդակները պոկելով՝ մտել են տուն, գողացել՝ 3 մլն դրամ, 20 հազար ԱՄՆ դոլար, 8 կտոր ոսկյա զարդ
«Ռոսիա Մոլ»-ի մոտ հայտնաբերվել է Հնդկաստանի քաղաքացու դի
Վստահ եմ, որ Հայաստանում ֆուտբոլի ապագան պայծառ է. ՖԻՖԱ-ի նախագահը հանդիպել է Արմեն Մելիքբեկյանի հետ
Հայտնաբերել է տղամարդու մոխրացած կիսամարմին, մարմնի մի մասն էլ՝ գնացքի գծերի վրա. ողբերգական վթար Արմավիրում
Հայաստանը մտադիր է Հնդկաստանից գնել 78 միավոր հրետանային համակարգ, ընթանում են բանակցություններ. IDRW
Հայաստանում կհայտարարվի ձմեռային զորակոչ, կարող են մեկնել նաև կանայք. հայտնի են օրերը
Ստամբուլում մահացել է գերաշնորհ Տեր Գարեգին արքեպիսկոպոս Պէքճեանը
«Խարդախ եմ, դիմեք ոստիկանություն՝ կունենաք խնդիրներ». 330.000 դրամ է փոխանցել վարորդականի համար և կորցրել այն
Նրա մաղթանքները ստանալու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան
Ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանը հաղթել է իրանցի ըմբիշին և նվաճել եզրափակչի ուղեգիր
Ոչ սթափ վարորդի անձնական խուզարկությամբ դանակներ են հայտնաբերվել
«Վրացական երազանք»-ը վարչապետի պաշտոնում կրկին առաջադրել է Կոբախիձեի թեկնածությունը
3 ամիս աշխատավարձ չեն ստացել. «Փյունիկ»-«Վեստ Արմենիա» խաղը չեղարկվել է
Առաջիկա օրերին 6-10 աստիճանով ցրտելու է
Երևանի Իսաբեկյան փողոցի որոշ հատվածներ փակ կլինեն
Առջևի թաթը կորցրած և ապաքինված ընձառյուծ Արենը Վայոց ձորից անհետացել է 2022-ին, 2 տարի անց՝ հայտնվել Տավուշում
Աննա Հակոբյանը Հռոմում ներկա է գտնվել պատերազմում զոհվածների և խաղաղության համար մատուցված Սուրբ պատարագին
Ադրբեջանի և Թուրքիայի ծովային հատուկ ջոկատայինները համատեղ վարժանքներ են անցկացնում
Փրկարարներն արգելափակված ձիուն դուրս են բերել փոսից
Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամի նախագահի հետ հանդիպմանը քննարկել է հարցերի լայն շրջանակ
Սրանից հետո ժամկետի խախտում եղավ, կոնկրետ գալու է անձնական պատասխանատվություն․ վարչապետ
Ավտոմեքենան բախվել է ջերմաքարշին և բռնկվել
«Գազ 66»-ի «ռամա»-ն դնում են մայթի վրա, թե՝ պապի «ռաման» է, հիշողություն, տարեք, ննջարանում կախեք. վարչապետ
«Հայկական ավիաուղիներ»-ը մեկնարկելու է Երևան-Թբիլիսի ուղիղ չվերթերը. մանրամասներ
Մտածում եմ՝ չաշխատելու աշխատավարձն է բարձր, քան աշխատելունը․ վարչապետ
Անցել է ժամանակը, երբ նման դեպքում ասում էինք՝ երիտասարդ և անփորձ, այս դեպքում՝ երիտասարդ և փորձառու. վարչապետ
Մարդիկ պետք է մտածեն սեփական աշխատանքով ընտանիքի ծախսերը հոգալու մասին․ ՀՀ վարչապետ
Ճանապարհը կառուցում ենք, մեկը ավազ է թափում, մյուսը՝ քար, պաշտոնյան էլ ասում է՝ բա ուր տանի, իր տուն. վարչապետ
90-ականներից հետո ամենամեծ, ամենամասշտաբային փոփոխություններն են տեղի ունեցել ՆԳՆ համակարգում. վարչապետ
Յունիբանկը Հայաստանում առաջինը թողարկել է ստորադաս պարտատոմսեր
Երևանի մի շարք փողոցներում ռետինե կանգնակներ կտեղադրվեն
Վարչապետը ներկայացրել է, թե որ ճանապարհներն են վերակառուցվելու
Կառավարության նիստի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձել է պաշտոնյաների ազատումներին
Շնորհակալություն հայտնեցի Գնել Սանոսյանին և հաջողություն մաղթեցի Դավիթ Խուդաթյանին. վարչապետ
Լյուքսեմբուրգի Պատգամավորների պալատը Բաքվnւմ պահվnղ հայերին առնչվող բանաձև է ընդունել
