Երևան
14 °C
Վերջին օրերին մամուլում եւ քաղաքական դաշտում ակտիվորեն քննարկվում է Եվրասիական տնտեսական միության եւ Թուրքիայի միջեւ ազատ առեւտրի համաձայնագրի հնարավոր ստորագրման հեռանկարները:
Խնդիրը իրոք կարեւոր է: Սակայն հարցը դիտարկվում է հիմնականում քաղաքական տեսանկյունից, չնայած տեսականորեն եվրասիական միությունը զուտ տնտեսական կառույց է: Թուրքիայի եւ ԵՏՄ-ի միջեւ նման համաձայնագրի ստորագրումը, եթե այն տեղի ունենա, կարող է լուրջ հետեւանքներ ունենալ նաեւ տնտեսական իմաստով:
Ընդհանրապես, որքան էլ դա մեզ դուր չգա, Թուրքիայի տնտեսությանը մատների արանքով նայել չի կարելի: Թուրքիայի տնտեսությունը բավական տպավորիչ որակական փոփոխություններ է կրել վերջին տարիներին: Արժույթի միջազգային հիմնադրամի տվյալներով` մեկ շնչին հասնող ՀՆԱ-ով անցած տարի Թուրքիան եղել է աշխարհի 60-րդ տեղում: Համեմատության համար նշենք, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը նույն սանդղակում 67-րդն է: Մեկ շնչին Թուրքիայում հասնում է 10 հազար 700 դոլար ՀՆԱ, Ռուսաստանում՝ 8 հազար 900 դոլար: Եթե հաշվի առնենք, որ Ռուսաստանի դեպքում ունենք հիմնականում հումքային տնտեսություն, իսկ Թուրքիայի տնտեսությունը ավելի շատ վերամշակող բնույթ ունի, պարզ կդառնա, որ գուրծ ունենք տարածաշրջանի թերեւս ամենալուրջ խաղացողի հետ:
Ու հիմա այդ սուբյեկտը կարող է ազատ առեւտրի համաձայնագիր ստորագրել ԵՏՄ-ի հետ, որի անդամն ենք նաեւ մենք: Ի՞նչ է նշանակում առեւտրի համաձայնագիր: Եթե երկու բառով նկարագրելու լինենք, ապա դա փոխադարձ անմաքս առեւտուրն է: Հիմա, ելնելով դրանից, փորձենք ուրվագծել այն իրավիճակը, որը կստեղծվի Թուրքիայի եւ ԵՏՄ-ի միջեւ ազատ առեւտրի համաձայնագիր ստորագրելուց հետո: Եվ որ ամենակարեւորն է՝ ինչպես դա կազդի մեր տնտեսության վրա:
Թուրքիային, իհարկե, հետաքրքրում է ռուսական շուկան: Մինչեւ Ռուսաստանի կողմից Թուրքիայի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելը մի քանի ապրանքատեսակների գծով թուրք արտադրողները հզոր դիրքեր էին գրավել ռուսական շուկայում: Առեւտրաշրջանառության ծավալը Թուրքիայի ու ՌԴ միջեւ մոտենում է 40 միլիարդ դոլարի տարեկան: Բայց այս թիվը ոչինչ չի ասում, քանի այն չենք տրոհում առանձին ապրանքների: Օրինակ, Ռուսաստանում վաճառվող ներկրված լոլիկների մոտ կեսը թուրքական արտադրության էին: Տարեկան մոտ 300 հազար թուրքական լոլիկ էր ներկրվում ՌԴ: Պատժամիջոցներից հետո, երբ թուրքական լոլիկի մուտքը արգելվեց, Հայաստանից լոլիկի արտահանումը դեպի Ռուսաստան աճեց մի քանի տասնյակ անգամ, անցնելով 30 հազար տոննան: Դրա մեծագույն մասը, իհարկե, նույն թուրքական լոլիկի վերաարտահանումն էր հայկականի անվան տակ, բայց տվյալ դեպքում դա նշանակություն չունի: Դա նշանակում է` ՌԴ շուկայից թուրքական լոլիկի դուրսմղումը հնարավորություն ստեղծեց հայ գործարարների համար մի որոշակի նշաձող վերցնել այդտեղ: Հենց նաեւ այդ պատժամիջոցների շնորհիվ Հայաստանից «բուսական ծագման արտադրանք» տողով արտահանման ծավալները անցած տարի աճեցին ավելի քան 80 տոկոսով կամ 32 միլիոն դոլարով:
Մինչեւ պատժամիջոցները թուրքական թեթեւ արդյունաբերության ընկերությունները տարեկան մոտ 1.6 միլիարդ դոլարի արտադրանք էին արտահանում Ռուսաստան: Դրանց որոշ տեսակների ներմուծումը նույնպես արգելվեց, եւ ի՞նչ կատարվեց մեզ մոտ: Մանածագործական արտադրանքի արտահանումը Հայաստանից աճեց 36 տոկոսով կամ 25 միլիոն դոլարով: Աճեց հատկապես դեպի Ռուսաստան արտահանման հաշվին: Ինչպես կասեր ռուս դասականը` «Совпадение? Не думаю»:
Բայց ամենաուշագրավն այն է, որ ազատ առեւտրի համաձայնագրի ստորագրման դեպքում ոչ թե կվերականգնվի մինչեւ պատժամիջոցները կիրառելու իրավիճակը, այլ թուրք արտադրողները էլ ավելի նշանակալից «բարձունքներ» կգրավեն Ռուսաստանում: Խնդիրն այն է, որ թուրքական ապրանքները մինչեւ պատժամիջոցները եւ հիմա էլ Ռուսաստան են մուտք գործում մաքսատուրքով, որը տարբեր ապրանքների դեպքում կազմում է 14-ից մինչեւ 20 տոկոս: Այսինքն, թուրքական ապրանքները միայն մաքսատուրքի շնորհիվ ռուսական շուկայում թանկանում են 14-20 տոկոսով ու դրանով հանդերձ ավելի մրցունակ են, քան տվյալ դեպքում հայկական ապրանքները: Ազատ առեւտրի ռեժիմ սահմանելուց հետո թուրքական ապրանքները կարող են կտրուկ՝ հենց 14-20 տոկոսով էժանանալ: Ու հենց այդքանով ավելի մրցունակ կդառնան, ու հենց այդքանով մեր ապրանքները կդառնան անմրցունակ:
Մի խոսքով, ԵՏՄ-ի եւ Թուրքիայի միջեւ ազատ առեւտրի ռեժիմը ուղղակի սպառնալիք է մեր արտադրողների համար: Իհարկե, մյուս տեսանկյունից դա կարող է խթան հանդիսանալ, որ մեր տնտեսվարողները կձգտեն ներդրումներ անել, արդիականացնել արտադրությունը, նվազեցնել ինքնարժեքը եւ այլն: Սակայն, ցավոք սրտի, դա տեսական տարբերակ է, իսկ գործնականն այն է, որ մեր արտադրողները պարզապես դուրս կմղվեն ռուսական շուկայի այն սեգմենտներից, որտեղ «մոդան» թելադրում են թուրք արտադրողները: Այլ կերպ ասած, քննարկելի է, թե ինչ քաղաքական հետեւանքներ կարող է ունենալ Թուրքիա-ԵՏՄ ազատ առեւտրի հնարավոր ռեժիմը: Գուցե քաղաքական իմաստով Հայաստանը կարող է ակնկալել որոշակի դրական արդյունքներ: Սակայն տնտեսական իմաստով այդ ռեժիմը լուրջ մարտահրավեր է մեզ համար:
Ովքեր ուզում են շարունակաբար ունենալ հաջողակ պետություն, պետք է ապահովեն այդ պետության մրցունակությունը․ Նիկոլ Փաշինյան
Քենիայում ռազմական ուղղաթիռ է կործանվել․ զոհերի թվում է երկրի պաշտպանության ուժերի հրամանատարը
3-ի փոխարեն 8 մասնաշենք․ Փոքր Վեդիի միջնակարգ դպրոցը շահագործման կհանձնվի մինչև տարեվերջ (տեսանյութ)
Մենք հիմա նստած ենք ռումբի վրա, դա պայթեցնելու վահանակը ռուսների մոտ է, Հայաստանը քայլ պիտի անի. Մեհրաբյան
Արտակարգ դեպք Երևանում․ «Էվոկաբանկ»-ի հաճախորդը իր տղայի և ընկերոջ հետ ծեծել են մասնաճյուղի կառավարչին ու աշխատակցին
ԳՐԵԿՈ-ն բարձր է գնահատել ՆԳՆ ոստիկանության բարեփոխումները․ զեկույց
Հրդեհ է բռնկվել Արթիկի անտառտնտեսության տարածքում․ ծառեր են ջերմահարվել
Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժի հետևանքով ավերածություններ կան
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ այն վարել է Նիկոլ Փաշինյանը
«Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի անցագրային կետում փաթեթ գցած քաղաքացին ձերբակալվել է
Բախվել են «Մերսեդես»-ն ու «Կամազ»-ը. մարդատարի 20-ամյա վարորդն ու նրա հասակակից 2 ուղևորները հիվանդանոցում են
ՀՀ ֆինանսների նախարարության պատվիրակությունը Վաշինգտոնում է․ ինչ հանդիպումներ են տեղի ունեցել
Կայծակի հարվածից Աբու Դաբիից Երևան թռչող ինքնաթիռի դիմապակին վնասվել է (տեսանյութ)
Ֆինլանդիան ժամանակավորապես կկրճատի փախստականների նպաստները
Բերդկունք ամրոցը կվերածվի արգելոց-թանգարանի
Կարևորվել է Ֆրանսիայի հետ տնտեսական փոխգործակցության խորացումը․ փոխվարչապետն ընդունել է Բրիս Ռոքֆոյին
Որտեղ է հայտնաբերվել քրեական պատմություններով հայտնի նորատուսցի Արայի տղայի «յաշիկը»
«Օբյեկտիվ չեք». Պետրոս Ղազարյանը դիմել է Մայր Աթոռի տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Եսայի քահանա Արթենյանին
«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան»-ն ակնկալում է, որ ԱՄՆ դեսպանը կնպաստի ԼՂ հայերի վերադարձի ժամկետների և միջոցների մատնանշմանը
Թուրքիայում 5․6 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել
ԵԽԽՎ վերադառնալու համար Բաքուն պետք է որոշ պահանջներ կատարի․ Ադրբեջանի հարցով զեկուցող
ԱԽ քարտուղարը Բրիս Ռոքֆոյին է ներկայացրել հայ-ադրբեջանական բանակցային գործընթացի վերջին զարգացումները
Ֆրանսիան որոշել է մենակ չթողնել Հայաստանին Ադրբեջանի շարունակվող ագրեսիայի դեմ․ Աստրիդ Փանոսյան-Բուվե
ԲՏԱ փոխնախարարն ու ծրագրերի վարչության պետն այցելել են «Ինժեներական քաղաք», ծանոթացել շինաշխատանքներին
Վարչապետն ընդունել է Մարտին Շտիկելին․ ՀՀ կառավարության և «Fichtner»-ի միջև փոխգործակցությանն առնչվող հարցեր են քննարկվել
Արարատի մարզում բենզալցակայանի գործունեություն է դադարեցվել, այն ապամոնտաժվել է
Մինչև 1% cashback Wildberries-ում IDBank-ի քարտով վճարելիս
Նիկոլ Փաշինյանն ու Բրիս Ռոքֆոն Հայաստան-ԵՄ համագործակցությանը վերաբերող հարցեր են քննարկել
Բրյուսելյան հանդիպմանը գաղտնի օրակարգ չի եղել, Ադրբեջանական լրատվամիջոցներում հրապարակված թուղթը կեղծ է․ ԱԳՆ խոսնակ
Երևանում հաստաբուն ծառը կոտրվել և ընկել է ավտոմեքենաների վրա
ԵՄ-ն մեկնաբանել է Լեռնային Ղարաբաղից ռուս խաղաղապահ զորքի դուրսբերման գործընթացը
Amio Visa Signature Business քարտ. երբ հնարավորությունները սահմաններ չունեն
Հայտնի է՝ Գեղարքունիքում ովքեր են բռնաբարել 13-այա աղջկան. նրանք 74 և 66 տարեկան տղամարդիկ են
Բացահայտվել է ավելի քան 13 կգ թմրամիջոցի մաքսանենգության դեպք․ հետախուզվողը հայտնաբերվել է, խմբի 2 անդամ կալանավորված է
Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը ոչ մի օգուտ չի բերում Հարավային Կովկասին. Զախարովա
Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոխելու միջնորդությունը մերժվել է
Հայաստանին պետք է ռազմական օգնություն ցուցաբերել․ Ֆրենկ Փալոնը կոչով դիմել է ԱՄՆ-ին
13-ամյա երեխայի նկատմամբ սեքսուալ բնույթի գործողություններ են կատարվել․ 2 տղամարդ է կալանավորվել
«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը կարող է ներդաշնակորեն համադրվել բոլոր ենթակառուցվածքային ծրագրերին. Հայկ Կոնջորյան
Դոլարը կրկին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 18-ին
© 2024 Հայկական ժամանակ