Երևան
12 °C
2015 թվականի հանրաքվեի արդյունքում փոխված Սահմանադրությունն ամբողջությամբ ուժի մեջ է մտնելու 2018 թվականի ապրիլին: Սա նշանակում է, որ 2018-ի ապրիլին ավարտվում է նաեւ Հայաստանի նախագահական կառավարման պատմական շրջափուլը, քանի որ նոր Սահմանադրությամբ Հայաստանն անցնում է կառավարման խորհրդարանական համակարգի: Այդուհետ Հայաստանի Հանրապետության թիվ մեկ քաղաքական պաշտոնյան եւ ղեկավարը լինելու է վարչապետը: Իսկ նախագահը լինելու է Անգլիայի թագուհու կարգավիճակում: Ովքե՞ր են եղել Հայաստանի երրորդ հանրապետության նախագահները, ի՞նչ պայմաններում են ընտրվել եւ ինչպե՞ս հեռացել: Ստորեւ ներկայացնում ենք պատմության գիրկն անցնող նախագահական կառավարման համակարգում նախագահական ընտրությունների փուլերը եւ ընտրված ու չընտրված նախագահներին:
Անկախացումից հետո Հայաստանում առաջին նախագահական ընտրություններն անցկացվեցին 1991թ. հոկտեմբերի 16-ին: Ձայների ճնշող մեծամասնությամբ` 83. 4% , ՀՀ առաջին նախագահ ընտրվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը:
Լեւոն Հակոբի Տեր-Պետրոսյանը ծնվել է 1945թ. հունվարի 9-ին Սիրիայի Հալեպ քաղաքում։ 1946թ. ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Երեւան, որտեղ ավարտել է միջնակարգ դպրոցը, ապա 1968 թվականին ԵՊՀ-ի բանասիրական ֆակուլտետի արեւելագիտության բաժինը` արաբերեն լեզու եւ գրականություն մասնագիտությամբ։ Ասպիրանտական շրջանն անցել է Լենինգրադում, 1972թ. Լենինգրադի համալսարանում պաշտպանել է թեկնածուական, 1987թ. նույն համալսարանում՝ դոկտորական դիսերտացիան: Ստացել է բանասիրական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը նախագահի պաշտոնում վերընտրվել է նաեւ 1996թ. սեպտեմբերի 22-ին` ձայների 51.75%-ով։ Այս ընտրությունները ընդդիմության եւ հասարակության կողմից բավականին վիճահարույց գնահատվեց, բայց միջազգային դիտորդական կազմակերպություններն օրինական ճանաչեցին ընտրությունների արդյունքները:
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն ինքը վերընտրվելուց հետո հայտարարեց, որ 1991-ին հաղթել է ազգային ազատագրական շարժման ռոմանտիկ ալիքի վրա, եւ որ այս ընտրությունների քվեներն իր համար ավելի թանկ են, քանի որ հիմա հաղթել է հասուն ժողովրդավարական հասարակության կամքի արտահայտման շնորհիվ:
1996-ին Տեր-Պետրոսյանի գլխավոր հակառակորդ Վազգեն Մանուկյանն ու նրա կողմնակիցները պնդում էին, որ ՀՀ իշխանությունները կեղծել են ընտրությունները: Մինչեւ այսօր էլ վերլուծաբաններն ու փորձագետները պնդում են, որ Հայաստանում ընտրակեղծարարության հիմքը դրվել է 1996 թվականի նախագահական ընտրություններով:
1998 թվականի փետրվարի 3-ին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը հրաժարական տվեց:
1998 թվականի փետրվարի տեղի ունեցան նախագահի արտահերթ ընտրություններ:
Ընտրություններն անցան երկու փուլով: Առաջին փուլում 38 եւ 30 տոկոս ձայներ ստացան համապատասխանաբար Ռոբերտ Քոչարյանն ու Կարեն Դեմիրճյանը, իսկ երկրորդ փուլում, կրկին վիճելի քվեարկության արդյունքում, ընտրվեց Ռոբերտ Քոչարյանը:
Ռոբերտ Սեդրակի Քոչարյանը ծնվել է 1954 թվականի օգոստոսի 31-ին, Արցախի Հանրապետության Ստեփանակերտ քաղաքում, որտեղ էլ ավարտել է միջնակարգ դպրոցը։ 1972-1974 թվականներին ծառայել է խորհրդային բանակում։ 1982-ին գերազանցության դիպլոմով ավարտել է Երեւանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի էլեկտրատեխնիկական ֆակուլտետը։ 1989 եւ 1990 թթ. ընտրվել է Հայաստանի Գերագույն խորհրդի պատգամավոր, ապա Գերագույն խորհրդի նախագահության անդամ։ 1991թ. ընտրվել է Արցախի Հանրապետության առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։
1996թ. նոյեմբերին՝ համաժողովրդական ընտրություններով, Ռոբերտ Քոչարյանն ընտրվել է Արցախի Հանրապետության նախագահ։ 1997 թ. մարտի 20-ին նշանակվել է Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ։
Քոչարյանի նախագահության հինգամյա ժամկետի ավարտից հետո 2003 թվականի փետրվարի 19-ին տեղի ունեցան ՀՀ նախագահի հերթական ընտրությունները: Ընտրություններն անցան ճնշումներով ու բռնություններով: Երկրորդ փուլի ժամանակ այս անգամ Ռոբերտ Քոչարյանի հակառակորդը Ստեփան Դեմիրճյանն էր` Կարեն Դեմիրճյանի որդին:
Ձայների մեծամասնությամբ ընտրությունների երկրորդ փուլում վերընտրվեց Ռոբերտ Քոչարյանը:
Կրկին հետընտրական զարգացումներ, ցույցեր ու երթեր եղան, սակայն դրանք, ըստ էության, անարդյունք էին: Ռոբերտ Քոչարյանը շարունակեց պաշտոնավարել: Այսպիսով՝ Ռոբերտ Քոչարյանը ՀՀ նախագահի պաշտոնում պաշտոնավարեց երկու ամբողջական ժամկետ՝ 10 տարի, ու քանի որ Սահմանադրությամբ երրորդ անգամ առաջադրվելու իրավունք չուներ, 2008 թվականին լքեց պաշտոնը եւ դարձավ «Հանրապետության ամենաերիտասարդ թոշակառուն»:
2008 թվականի փետրվարի 19-ին կայացան հերթական նախագահական ընտրությունները: Հայաստանի երրորդ նախագահ դարձավ Սերժ Սարգսյանը:
Սերժ Ազատի Սարգսյանը ծնվել է 1954 թվականի հունիսի 30-ին, Ստեփանակերտ քաղաքում: Ավարտել է տեղի միջնակարգ դպրոցը: 1971 թվականին ընդունվել է Երեւանի պետական համալսարան: 1972-1974 թվականներին ծառայել է ԽՍՀՄ զինված ուժերում: 1979 թվականին ավարտել է ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետը: 1989-1993 թվականներին ղեկավարել է ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտեն: 1990 թվականին ընտրվել է Հայաստանի Գերագույն խորհրդի պատգամավոր: Զբաղեցրել է մի շարք այլ պաշտոններ, սկսած ՀՀ պաշտպանության նախարարից, մինչեւ ՀՀ վարչապետ:
Այժմ Երեւանի պետական համալսարանի հոգաբարձուների խորհրդի եւ Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայի նախագահն է:
Քաղաքական գործունեության տասը տարվա դադարից հետո այս նախագահական ընտրություններում իր թեկնածությունն էր առաջադրել նաեւ Հայաստանի Հանրապետության առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը եւ նրա համակիրները չընդունեցին ընտրությունների արդյունքները եւ դուրս եկան փողոց: Ազատության հրապարակում անժամկետ նստացույց հայտարարվեց: Մոտ տասը օր տեւած նստացույցը, բողոքի ակցիաներն ավարտվեցին Մարտի 1-ի ողբերգական դեպքերով: Իշխանությունը զենք բարձրացրեց ժողովրդի վրա: Տասը զոհ ունեցանք՝ երկու ոստիկան, ութ քաղաքացիական անձ: Հարյուրավոր վիրավորներ: Մարտի 1-ին գլխատվեց քաղաքացիական գիտակցությունը:
Մինչ օրս քաղաքական ընդդիմադիրները պնդում են, որ այս հանցագործությունների եւ սպանությունների համար ոչ ոքի մեղադրանք չի առաջադրվել, ոչ ոք չի դատապարտվել, իսկ Սերժ Սարգսյանը նախագահի աթոռին է նստել արյան գնով:
Հինգ տարի անց, Սերժ Սարգսյանի նախագահության առաջին ժամկետի ավարտից հետո, 2013 թվականի փետրվարի 18-ին տեղի ունեցան նախագահական հերթական ընտրությունները: Առաջադրված թեկնածուները ութն էին: Նրանց մեջ էին նաեւ 1991-ին նախագահի թեկնածու առաջադրված ԱԻՄ առաջնորդ Պարույր Հայրիկյանը եւ ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը:
Պայքարի մեջ մտավ նաեւ ՀՀ նախկին ԱԳ նախարար, Ժառանգություն կուսակցության անդամ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը:
Նախագահ ընտրվեց Սերժ Սարգսյանը:
Առաջադրված թեկնածուներ Անդրիաս Ղուկասյանը, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը պնդում էին, որ այս ընտրություններն էլ, ինչպես նախորդները, կեղծվել են:
Սկսվեցին հետընտրական գործընթացներ: Րաֆֆի Հովհաննիսյանին սատարող ուսանողները դասադուլներ հայտարարեցին՝ պնդելով, որ Սերժ Սարգսյանն ապօրինաբար է ընտրվել եւ, որ ընտրությունները կեղծված են: Նրանց գործողություններին միացավ քաղաքացիների մի ստվար զանգված: Այս հետընտրական զարգացումները եւս արդյունք չտվեցին, Սերժ Սարգսյանը շարունակեց պաշտոնավարել:
Եվ ահա 2018-ի ապրիլին կավարտվի նրա նախագահության 10-ամյակը եւ Հայաստանի Հանրապետության նախագահական կառավարման պատմական շրջափուլը:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Վահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում
Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ
Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է
2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց
«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ
Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ
15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար
Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք
Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ
ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները
ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն
Երևանում փետրվարի 24-ի գիշերը սպասվում է -15․․․-17 աստիճան ցուրտ․ Լևոն Ազիզյան
«BMW»-ն դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց, բախվել հողաթմբին և գլխիվայր շրջվել
Շենքը՝ շենք, բայց այն ապրելու է ձեզնով ու այնպես, ինչպես դուք եք ապրեցնելու. վարչապետը՝ Փոքր Վեդիի դպրոցում
Ըմբշամարտիկ դառնալու համար էլ պետք է լավ սովորել. վարչապետը շրջայց է կատարել Փոքր Վեդիի դպրոցում. տեսանյութ
Քայլում ենք միջազգային զարգացումներին համընթաց՝ ապահովելով նոր առաջընթաց միջուկային բժշկության մեջ. Ավանեսյան
«Ինտերը» կարող է խզել Մխիթարյանի պայմանագիրը
Լավրովն առաջիկա օրերին կմեկնի Թեհրան
Հանրապետությունում 1 օրում արձանագրվել է 578 ճանապարհատրանսպորտային պատահար, վնասվածքներ ստացել՝ 35 քաղաքացի
Ջրաբեր-Ֆանտան ավտոճանապարհը բացվել է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար. տեսանյութ
Որոշ մարզերում գիշերային ժամերին կդիտվի -27, -28 աստիճան ցուրտ, լեռնային շրջաններում՝ բուք, ուժգին քամի
Թրամփը չի պատրաստվում մայիսի 9-ին մեկնել Ռուսաստան
Թրամփն ու Զելենսկին գտնվում են վերբալ փոխհրաձգության մեջ. ինչու է ԱՄՆ-ն «երես թեքում» Ուկրաինայից
Եվրամիությանը ՀՀ-ի անդամակցությունը ձեռնտու կլինի ինչպես Երևանի, այնպես էլ Բրյուսելի համար․ շվեդ պատգամավոր
Վերին Լարսում մոտ 700 հայկական բեռնատար է կուտակվել
«Զվարթնոց» տանող ճանապարհին բախվել է 6 ավտոմեքենա
27-ամյա երիտասարդը շարժասանդուղքից ընկել ու վնասվածքներ է ստացել
Փոքր Վեդիիի նոր դպրոցը հանձնվել է շահագործման. վարչապետը ներկա է գտնվել բացման արարողությանը. տեսանյութ
ԱԳՆ-ում քննարկվել է Քիմիական զենքի կոնվենցիայից բխող պարտավորությունների իրականացման ընթացքը
Նման կետեր խաղաղության պայմանագրում չեն քննարկվում. Ռուբեն Ռուբինյան
Լոռու և Սյունիքի բոլոր ավտոճանապարհները բեռնատարների համար փակ են, ՀՀ բազմաթիվ հատվածներ՝ դժվարանցանելի
Հարկերն իջել են, իսկ միջին աշխատավարձն աճել է 66 տոկոսով․ Պապոյանը թվեր է հրապարակել
ՀՀ-ում ԱՊՊԱ պայմանագրերը սպասարկող ընկերությունները 1 օրում ավելի քան 1000 վթար են գրանցել
Սիմոնյանն իտալացի գործընկերների ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների հայրենադարձի խնդրին
Արմեն Սարգսյանի սպանության գործով Մոսկվայում ձերբակալվել են պարողներ. 2-ն էլ՝ ՀՀ քաղաքացի
Վեճի ժամանակ հեռախոսը պատուհանից նետել է․ Երևանի «Կանտար» հյուրանոցից ձերբակալվել են Իրանի և ՌԴ-ի քաղաքացիներ
Երբ հասկանում ես՝ այստեղ երկրորդ պլանի դերասան մնալդ երկար չի տևի, հավաքում ես իրերդ, գնում Իսպանիա․ Վարդանյան
2-3 ամսից ԵԱՏՄ-ի և ԱՄԷ-ի միջև ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագիր կկնքվի
Պետությանը և համայնքին պատճառված մոտ 40 մլն դրամ վնասի վերականգնում․ ամփոփվել է Լոռու դատախազության աշխատանքը
Մինչև հուլիսի 1-ը պարգևատրական զենքերը պետք է ներկայացնել ոստիկանություն. կարգավորումները խստացվում են
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT