Երևան
14 °C
Հայաստանում թավշյա հեղափոխության արդյունքում իշխանության եկած թիմը դանդաղ ու հաստատուն քայլերով ամրապնդում է իր դիրքերը: Եվ այս ընթացքում այդ թիմը, ինչպես եւ սպասվում էր, բախվում է տարատեսակ ու բազմապիսի խնդիրների:
Այդ խնդիրներից թերեւս ամենազգայունը վերաբերում է գործարար աշխարհի հետ հարաբերություններին: Սա չափազանց նուրբ ենթատեքստեր ունի: Տասնամյակներ շարունակ Հայաստանում խոշոր բիզնեսը սերտաճել է իշխանության հետ: Դարձել պետական կառավարման անքակտելի մասը: Ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ պետությունը իր գործողություններում առաջնորդվել է խոշոր բիզնեսի շահերով, իսկ խոշոր բիզնեսն էլ վեր է ածվել իշխանության վերարտադրման հիմնական ռեսուրսի:
Սա մեր պետության կայացման ամենամեծ խոչընդոտն է եղել: Պետության իրական նպատակները ստորադասվել են իշխանություն-խոշոր բիզնես տանդեմի շահերին, իսկ հիմնական խնդիրները ունեցել են երկրորդական, երրորդական նշանակություն եւ լուծվել են այնքանով- որքանով: Խոշոր բիզնեսի եւ իշխանության սերտաճումը Հայաստանում հասել էր այնպիսի մակարդակի, որ անմիջականորեն սպառնում էր Հայաստանի անվտանգությանը:
Հիմա ամեն ինչ կտրուկ փոխվել է եւ ստեղծվել է մի հետաքրքիր իրավիճակ: Նախկին իշխանությունների վերարտադրությունը ապահոված խոշոր բիզնեսը կա, իսկ նախկին իշխանությունը այլեւս չկա: Նոր իրավիճակում խոշոր բիզնեսը կորցրել է խաղի նախկին կանոններով գործելու հնարավորությունը: Խոշոր բիզնեսն այլեւս չունի իշխանական հովանավորություն, չունի կամ առնվազն սրընթաց կորցնում է իր արտոնությունները, նույնքան սրընթաց ձեռք է բերում բավական ճարպիկ մրցակիցներ: Վերջիններս, իհարկե՝ փոքր ծավալներով, այսպես ասենք՝ «հետախուզական» խմբաքանակներով այնպիսի ապրանքներ են ներկրում, որոնց ներկրումը նախկինում իսպառ արգելված է եղել: Տեսնելով, որ խոչընդոտներ չկան, այդ ծավալները առաջիկայում կսկսեն շեշտակի աճել: Սա, անշուշտ, շատ բնական գործընթաց է եւ թելադրված է շուկաների ազատականացմամբ եւ ազդարարում է մեր տնտեսության ապամոնոպոլիզացման եւ ապաօլիգոպոլիզացման սկիզբը: Սա երկար եւ կարելի է ասել՝ անընդհատ գործընթաց է լինելու:
Ու այս պարագայում ծագում է երկու խնդիր: Նախ, ինչ պետք է անի խոշոր բիզնեսը նոր իրավիճակում եւ որ ավելի կարեւոր է՝ ինչ քաղաքականություն պետք է դրսեւորի իշխանությունը խոշոր բիզնեսի նկատմամբ: Խոշոր բիզնեսի անելիքը մեկն է՝ պետք է համակերպվի նոր պայմանների հետ, ձգտի իր գործունեությունը կառուցել ոչ թե միջնադարին հարիր կանոններով, երբ «թագավորն էր» որոշում ում ինչքան քվոտա տա, ումից որքան հարկ հավաքի, այլ ժամանակակից կանոններով՝ մրցակցություն, հարկերի վճարում, իշխանության մեջ նվազագույն ներգրավվածություն եւ այլն: Ով դիմանա այդ պայմաններին, կշարունակի գործել, ով չդիմանա, կամաց-կամաց կկորցնի իր բիզնեսն ու շուկաները եւ տեղը կզիջի այլ գործարարների, որոնք ավելի խելացի են եւ գիտակ: Այս հեռանկարները բիզնեսի համար ուրվագծում է շուկայական տնտեսության տրամաբանությունը:
Շատ ավելի հետաքրքրիր է իշխանության խնդիրը: Այնպես է ստացվել, որ տարիներ շարունակ իշխանության հետ սերտաճած խոշոր բիզնեսը կամա թե ակամա ապրել է քրեական կամ առնվազն կիսաքրեական միջավայրում եւ ընդունել դրանից բխող կանոնները: Բոլորը գիտեն, որ խոշոր բիզնեսը թույլ է տվել օրենքների կոպիտ խախտումներ եւ մնացել անպատիժ: Հիմա ինչպես պետք է նրանց հետ վարվի նոր իշխանությունը: Առաջին հայացքից՝ կա երկու տարբերակ: Առաջինը նրանց քրեական հետապնդման ենթարկելն է, բռնել-նստացնելը, ունեզրկելը, որպեսզի հանրությունն էլ իմանա, որ ոչ մի արարք անպատժ չի մնալու երբեք: Երկրորդ տարբերակը՝ քաշել մի գիծ, մոռանալ անցյալը եւ ամեն ինչ սկսել նոր՝ մաքուր էջից:
Բայց ճիշտ տարբերակը գտնելու համար պետք է գալ «վերջից»: Ո՞րն է իշխանության նպատակը: Ունենալ զարգացած տնտեսությամբ երկիր: Արդյո՞ք խոշոր գործարարներին բռնել-նստեցնելով՝ այդ նպատակը կիրագործվի: Խոշոր բիզնեսի հետ այդպես վարվելու դեպքում շուտով կունենաք հարյուրավոր փակված գործարաններ, առեւտրի եւ սպասարկման օբյեկտներ եւ որպես հետեւանք՝ տասնյակ հազարավոր գործազուրկներ: Խոշոր գործարարները հարյուրավոր միլիոն դոլարների վարկեր ունեն, որոնք չեն վերադարձվի, եւ ամբողջական բանկեր կպայթեն: Դրամը կտրուկ կարժեզրկվի, երկրի տնտեսությունը կհայտնվի կոլապսի առաջ: Այսինքն «բռնել-նստեցնելով»՝ մենք հաստատ չենք ունենա տնտեսության զարգացում եւ բնակչության բարեկեցության աճ:
Մյուս կողմից, գիծ քաշելն ու մաքուր էջից սկսելը հանրության մեջ կստեղծի անպատժելիության մթնոլորտի զգացողություն եւ հետագայում իշխանության ու խոշոր բիզնեսի սերտաճման գայթակղություն: Սա նույնպես չի բերի ցանկալի արդյունքների: Ուստի իշխանությունը պետք է գտնի միջանկյալ լուծումներ: Դրանք թափանցիկ, հասկանալի, ըմբռնելի, փաստարկված քաղաքական որոշումներ պետք է լինեն: Դատելով իշխանության հանդարտությունից, որը ներդաշնակորեն համակցվում է հետեւողականության հետ, կարելի ակնկալել, որ այդ լուծումները կգտնվեն:
Հայաստան-Թուրքիա՝ 1-0. մեր հավաքականը բացում է հաշիվը
ՌԴ ՊՆ-ն՝ Շուշի-Լիսագոր հատվածում ադրբեջանական առաջխաղացման մասին
Ո՞ր պաշտոնյաներն են եկել ֆուտբոլ նայելու (լուսանկարներ)
Հայաստանի և Թուրքիայի հավաքականների ֆուտբոլիստները դուրս են եկել նախավարժանքի (լուսանկարներ)
Հայտնի են Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային հանդիպման մեկնարկային կազմերը
Թուրքիայի սպորտի նախարարը ժամանեց Հայաստան (լուսանկար)
Շառլ Միշելը հեռախոսազրույց է ունեցել Ադրբեջանի նախագահի հետ
Ովքեր են Հայաստանի ազգային հավաքականի «վտանգավոր» խաղացողները. թուրքական մամուլի անդրադարձը
Թուրքիայի սպորտի նախարարը ժամանում է Հայաստան. նա ճանապարհին է
Կյանքից հեռացել է Նարինե Հովհաննիսյանը
Ազգային ժողովը մեկ ժամով կանջատի էլեկտրականությունն ու արտաքին լուսավորությունը
Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն Շուշի-Լիսագոր հատվածում խախտել է շփման գիծը և դիրքային առաջխաղացում ապահովել
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պատերազմի վտանգը իրական է. ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար
Մոսկովյանից մինչև Տերյան «մեծ սաղարթով» ծառերը ըստ հերթականության. Բեգոյանը լուսանկարներ է հրապարակել
Սուրեն Պապիկյանն այցելել է կանանց գնդի և ժամկետային ծառայող կանանց համար կառուցվող ուսումնական կենտրոն
Պաշտոնից ազատվել է «Երևանի ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրենը
Երևանի կենդանաբանական այգու տնօրենն ազատվել է աշխատանքից
Թուրքիայում կրկին երկրաշարժ է գրանցվել
Նիկոլ Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Շառլ Միշելի հետ
Ստեփանակերտի 2 բնակիչ Ադրբեջանին են փոխանցել գաղտնի և հույժ գաղտնի տեղեկություններ. նրանք կալանավորված են
Իրանի հյուսիս-արևմուտքում գրանցված երկրաշարժի հետևանքով 165 մարդ է տուժել
Դիլիջանում տուն է փլուզվել (լուսանկարներ)
Երևանում հայտնաբերվել է հետախուզվող 30-ամյա կինը
Կալանավորվել է առանձնապես խոշոր չափերով թմրամիջոցների իրացմամբ, վաճառքով զբաղվող հանցավոր խմբի 8 անդամ
Ծնվել է Մարկ Ցուկերբերգի երրորդ դուստրը
«Վստրեչի» կամուրջը վերանորոգվում է. ի հայտ են եկել չնախատեսված խնդիրներ (տեսանյութ)
Տոկիոյի հրաշքը՝ Երևանում. մանրամասներ երկրագնդի ամենագեղեցիկ ծառի մասին
Նոր հրաժարականի դիմում. Հրաչյա Սարգսյանի կադրերը հեռանում են քաղաքապետարանից
Դանակահարել են երևանյան ռեստորաններից մեկի անվտանգության աշխատակցին
Տավուշի մարզպետը ՌԴ դեսպանի հետ միջտարածաշրջանային երկկողմ համագործակցության հարցեր է քննարկել
«Տելեգրամ»-ով մեթադոն ձեռք բերած տղամարդը ձերբակալվել է
Գերեզմանների վրա միայն թվեր են գրված, միլիոնավոր մարդկանց ինքնությունն անհայտ է. Էրդողանը կօգտվի դրանից. թուրքագետ
Խնածախ-Ստեփանակերտ ճանապարհին մեքենան ձորն է գլորվել. 35-ամյա տուժածի վիճակը ծանր է
Նիկոլ Փաշինյանը ցույց է տվել տարածքը, որտեղ կառուցվելու է Ակադեմիական քաղաքը (տեսանյութ)
Հրապարակվել է Հայաստանի ազգային հավաքականի վերջնական հայտացուցակը
Համաշխարհային բանկը Հայաստանին 100 միլիոն դոլարի վարկ կտրամադրի
Մեր քաղաքացիները ևս պահանջում են օր առաջ բացել Բարսեղ Թումանյանի՝ օպերա տանող ճանապարհը
24-ամյա կինը ամենօրյա ռեժիմով ենթարկվել է սեռական շահագործման. կա կալանավորված
«Հանուն քեզ». Էրիկ Կարապետյանը 5 նոր տեսահոլովակ է ներկայացրել (տեսանյութ)
Շրջանների զգալի մասում անձրև և ամպրոպ կլինի
© 2023 Հայկական ժամանակ