Ադրբեջանական արձագանքը Դուշանբեի պայմանավորվածություններին

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի եւ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի միջեւ խոսակցությունը տեղի է ունեցել ՀՀ վարչապետի նախաձեռնությամբ: Այդ մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի արտաքին քաղաքականության բաժնի պետի տեղակալ Հիքմեթ Հաջիեւը: Ըստ նրա՝ այդ փաստը հերթական անգամ ցույց է տալիս, որ բանակցությունների ձեւաչափը չի փոխվել, եւ դրանք ընթանում են Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ:

Ստեփանակերտի հնարավոր մասնակցությունը հետագա բանակցություններին մեծ անհանգստություն էր առաջացրել Ադրբեջանում: Թերեւս, դրանով էլ բացատրվում են պաշտոնյաների եւ փորձագետների կարծիքները, որ Փաշինյան-Ալիեւ երկխոսությունը բացառում է Արցախի հետագա մասնակցությունը բանակցային գործընթացին:

Ադրբեջանական Trend.az լրատվականի հետ զրույցում Ադրբեջանի խորհրդարանի պատգամավոր Էլման Նասիրովը, մեկնաբանելով Փաշինյանի նախաձեռնությունը, կարծիք է հայտնել, որ «Հայաստանի վարչապետը հասկացել է, որ իր նախորդ դիրքորոշումը միջազգային աջակցություն չի ստացել»:

Vestikavkaza.ru ընդգծված ադրբեջանամետ կայքում քաղաքագետ Միխայիլ Բելյաեւը հոդված է հրապարակել, որում կարծիք է հայտնում, թե Դուշանբեի պայմանավորվածություններին հետեւելը ինքնըստինքյան բացառում է Ստեփանակերտի մասնակցությունը բանակցություններին: Բելյաեւը դա բացատրում է նրանով, որ օպերատիվ կապը ստեղծվելու է Ադրբեջանի եւ Հայաստանի Հանրապետության, այլ ոչ թե Արցախի միջեւ:

Այսպիսով, վերոնշյալ գործիչները փորձում են սահմանային լարումը թուլացնելուն ուղղված քայլերը ներկայացնել որպես ադրբեջանական դիվանագիտության եւ անձամբ Իլհամ Ալիեւի հաղթանակ: Խնդիրը, սակայն, նրանում է, որ այս պայմանավորածությունները դեռեւս շատ հեռու են բանակցություններ կոչվելուց: Դրանք ընդամենը քայլ են, որոնք ուղղված են լարումը թուլացնելուն եւ փոխվստահության մթնոլորտ կառուցելուն: Ընդ որում, որեւէ երաշխիք, որ այդ պայմանավորվածություններն իրականացվելու են՝ չկա: Ուստի դեռ վաղ է հաղթողներ եւ պարտվողներ փնտրել:

Պայմանավորվածությունների պահպանման վերաբերյալ ավելի անկեղծ դիրքորոշում է հայտնել Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախկին նախարար Թոֆիգ Զուլֆուգարովը: Minval.az լրատվականին տված հարցազրույցում նա դժվարացել է ասել, թե որքանով կպահպանվեն Դուշանբեում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները: Միեւնույն ժամանակ նա նշել է, որ այդ խոսակցությունը ազդակ էր միջազգային հանրությանը, որ Ադրբեջանը պատրաստ է հարցը կարգավորել քաղաքական հարթությունում՝ չբացառելով, սակայն, ռազմական տարբերակը:

«Մյուս կողմից, այն փաստը, որ Ադրբեջանը պահպանում է ուժ կիրառելու եւ սեփական տարածքներում սահմանադրական կարգը վերականգնելու իրավունքը՝ մնում է օրակարգում», - հայտնել է Զուլֆուգարովը:

Զուլֆուգարովն անգամ ներկայացրել է, թե ինչպես է պատկերացնում խնդրի կարգավորումը: Նրա խոսքով՝ «հայտարարված արեւմտամետ ձգտումներն իրականացնելու նպատակով Փաշինյանը պետք է ազատի հայ հասարակությունն այն պատրանքից, որ Ռուսաստանը պաշտպանելու է իրենց»:

«Ամեն դեպքում, քաղաքական լուծում պետք չէ սպասել: Այն կլինի միայն ռազմական գործողություններից հետո: Դրանցից հետո նոր պայմաններ կստեղծվեն»,- ասել է Զուլֆուգարովը:

Ըստ նախկին նախարարի՝ ռազմական գործողությունները եւ Մոսկվայի կողմից աջակցության բացակայությունը ՀՀ ներկայիս կառավարությունն օգտագործելու է Արեւմուտքի հետ սերտ հարաբերություններ հաստատելու եւ ներդրումներ ստանալու համար: Մյուս կողմից, սակայն, Զուլֆուգարովը նշում է, որ «Արեւմուտքն առանձնապես չի վստահում Հայաստանի նոր ղեկավարությանը»: Նախկին նախարարը չի մանրամասնում, թե ինչի հիման վրա է նա նման կարծիքի հանգել, սակայն եզրակացնում է այս ամենից, որ Հայաստանը փորձելու է սադրանքներ իրականացնել սահմանին, իսկ «Ադրբեջանը անհամբերությամբ սպասելու է որոշ սադրանքների՝ հարված հասցնելու նպատակով»:

Ինչպես երեւում է, ադրբեջանական փորձագիտական տիրույթում արմատապես սխալ են հասկացել, կամ սխալ են ներկայացնում Դուշանբեում ձեռքբերված պայմանավորվածությունները: Ամեն դեպքում, նման արձագանքը նախ եւ առաջ ուղղված է ներքին լսարանի մոտ տպավորություն ստեղծելուն: Բացի այդ, արձագանքներում ուրվագծվում են Ադրբեջանի պատկերացմամբ հետագա քայլերը՝ ռազմական ճանապարհով հարցը լուծելու փորձ կատարելու: Թե որքանով է հնարավոր Դուշանբեում ձեռքբերված պայմանավորվածությունների կատարումը փոխադարձ անվստահության պայմաններում՝ ցույց կտա ժամանակը, սակայն փաստ է նաեւ այն, որ խնդրի կարգավորման համար ինչ-որ պահի առաջին քայլը պետք է կատարվի: