Ռոբերտ Քոչարյանի եւ Սերժ Սարգսյանի վերադարձն այսպես թե այնպես բացառված է. ով է մեղավոր, որ չարիքի արմատներն անցյալում են

Մարտի 1-ի ամբողջական բացահայտմանն ուղղված քայլերին զուգահեռ կարծես թե ուրվագծվում է նաեւ 1998թ․ նախագահական ընտրությունների կեղծման գործի ուսումնասիրությունը (համենայն դեպս՝ Վահան Շիրխանյանն արդեն պաշտոնապես բացատրություններ է տալիս), ու չի բացառվում, որ առաջիկայում նոր զարգացումներ լինեն նաեւ հոկտեմբերի 27-ի բացահայտման ուղղությամբ։ Սա, բնականաբար, խիստ անհանգստացրել է որոշակի քաղաքական շրջանակների, ուրիշներին էլ առիթ է տվել դատողություններ անելու, թե իշխանությունները չգիտեն՝ ինչպես առաջ շարժվել (առաջ տանել երկիրը), ու ստիպված՝ անցյալն են փորփրում։

Ի՞նչ է տեղի ունենում իրականում։ «Երկիրն առաջ տանելը» նախ եւ առաջ տնտեսական զարգացումն է, մեր դեպքում՝ տնտեսական նոր մոդելի ներդրումը կամ «տնտեսական հեղափոխությունը»։ Խորհրդարանում ունեցած իր ելույթում վարչապետ Փաշինյանը բավականին հանգամանորեն ներկայացրեց, թե կառավարությունը կոնկրետ ինչ քայլեր է ձեռնարկել նոր մոդելի ներդրման ուղղությամբ, օրինակ, գյուղատնտեսության ոլորտում, եւ կարելի է չկասկածել, որ այդ քայլերը շատ արդյունավետ են լինելու։ Բայց կոնկրետ ոլորտներն ու տնտեսական չոր ցուցանիշները մի կողմ թողնենք։ Մեծ հաշվով՝ գաղափարն այն է, որ տնտեսական հեղափոխությունը հնարավոր է իրականացնել միայն տնտեսության մեջ ներառական («ինկլյուզիվ») մեխանիզմների կիրառմամբ։ Այսինքն՝ պարզ ասած, պետք է ամեն ինչ անել, որ համախառն արդյունքի ստեղծմանը մասնակցեն առավելագույնս մեծ թվով մարդիկ։ Եվ պետությունը պատրաստ է իր սուղ միջոցներից լուրջ գումարներ հատկացնել դրա համար։

Բայց տնտեսական նոր մոդելի արմատավորումը հնարավոր է միայն քաղաքական նոր մոդելի պայմաններում, այսինքն՝ քաղաքական մոդելը նույնպես պիտի լինի ներառական։ Տեսեք՝ նախկինում Հայաստանում քաղաքական որոշումների կայացման վրա ազդեցություն ուներ առավելագույնը մի քանի տասնյակ մարդ (հենց նրանք էլ որոշում էին, ասենք, քաղաքական ուժերի հարաբերակցությունը խորհրդարանում, բիզնես-քվոտաները եւ այլն), իսկ շարքային քաղաքացիներն ընդամենը դեկորացիայի դեր էին կատարում։ Ու պատահական չէ, որ տնտեսության առյուծի բաժինն ու ազգային հարստության մոտ կեսը պատկանում էին մոտավորապես այդ նույն մի քանի տասնյակ ընտանիքներին։ Քաղաքական հեղափոխությունը հնարավոր դարձավ միայն այն ժամանակ, երբ հարյուր հազարավոր քաղաքացիներ հրաժարվեցին «դեկորացիայի» դերից եւ որոշեցին անմիջական մասնակցություն ունենալ քաղաքական որոշումների կայացման վրա։ Նույն մեխանիզմով էլ տնտեսական հեղափոխությունն է իրականություն դառնալու, եւ հաջողության առաջին օրինակներն արդեն կան։

Մնում է, որ քաղաքական հին մոդելին վերադառնալը բացառվի վերջնականապես։ Իսկ դրա համար անհրաժեշտ է մինչեւ վերջ բացահայտել այդ հին մոդելի էությունն ու հասկանալ, թե ինչպես է կայացել այն (ընտրակեղծիքներ, ժողովրդի նկատմամբ բռնություններ, քաղաքական սպանություններ եւ այլն)։ Պարզ ասած՝ պետք է բացահայտել արմատները։ Իսկ արմատներն անցյալում են։ Ընդ որում, անհրաժեշտ ենք համարում հատուկ ընդգծել՝ պետք է բացառել ոչ թե նախկին պաշտոնյաների՝ Ռոբերտ Քոչարյանի կամ Սերժ Սարգսյանի վերադարձը (դա այսպես թե այնպես բացառված է՝ հաշվի առնելով նրանց նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքը), այլ քաղաքական հին մոդելի վերականգնումը՝ անկախ նրանից, թե ում դեմքով կլինի դա։

Այո, դա կարեւորագույն քաղաքական խնդիր է։ Բայց դա չի նշանակում, թե «անցյալը փորփրելը» քաղաքական հետապնդում է։ Պարզապես նախկինում կատարված ընտրակեղծիքների բացահայտումը կբացառի դրանց կրկնությունն ապագայում, ժողովրդի դեմ ուժ կիրառողների բացահայտումը կբացառի հետագայում նույն մեթոդների օգտագործումը որեւէ իշխանության կողմից, նախկինում թալանվածը վերադարձնելը կանխարգելիչ նշանակություն կունենա հետագայի համար, եւ այլն։

Այլ կերպ ասած՝ ստացվում է, որ տնտեսական հեղափոխությունը միտված է ապագային, եւ այդ հարցում իշխանությունները պիտի միայն առաջ նայեն, իսկ ահա տնտեսական հեղափոխության քաղաքական բաղադրիչն ապահովելու համար «անցյալը փորփրելն» անխուսափելի է։ Ու դա, մեծ հաշվով, նույնպես միտված է ապագային։

Որովհետեւ առանց մեկի մյուսը պարզապես չի ստացվի։

Տպել
7309 դիտում

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ ինչ է քննարկվել

Զինված ավազակային հարձակում Երևանում․ թալանել են կնոջը և դիմել փախուստի, դեպքի վայրում հայտնաբերվել է մարտական ատրճանակ

Մարտի 1-ի գործը ավարտված չէ, նոր փամփուշտներ կան, որոնք ուղարկված են փորձաքննության․ Վարդապետյան

Հնարավոր չէ «սրբազան»-ի տիտղոսի հետևում անվանարկել քաղաքական հակառակորդին՝ ակնկալելով պատասխան Նոր Կտակարանից․ Առաքելյան

Վաշինգտոնում հայ պատգամավորները ներկայացրել են Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության գործընթացը

Վարդահովիտում գետի վարարման հետևանքով քաղաքացիները չեն կարողացել անցնել մյուս ափը (տեսանյութ)

Ալիևը արդարանում է Պուտինի առջև. ինչու է Ադրբեջանի նախագահը անընդհատ խոսում միջնորդներ չլինելու մասին

Աննա Հակոբյանի նախաձեռնությամբ Գյումրու «Երեխաների տուն» մանկատան սաներն այցելել են Կենդանաբանական այգի (տեսանյութ)

ԱՄՆ-ի կողմից սահմանված պատժամիջոցների ցուցակում ներառվել են նաև Թուրքիան և Ադրբեջանը

15 նոր տրոլեյբուս և 171 նոր ավտոբուս․ Երևանի տրանսպորտային հավաքակայանը կհամալրվի (տեսանյութ)

Հայտնի է ընդունելության միասնական քննությունների 2-րդ փուլի հայտագրման վերջնաժամկետը․ հնարավոր է կիրառվեն մետաղորսիչներ

Տավուշի թեմի առաջնորդի գործառույթը աղոթելն է, ոչ թե ասֆալտին նստելը կամ պառկելը, ՀՀ-ի վրա հարձակում հրահրելը. Սուքիասյան

Բախվել են թիվ 18 երթուղին սպասարկող «Ժոնգ Տոնգ» և թիվ 1 երթուղին սպասարկող «ՄԱՆ» մակնիշի ավտոբուսները․ կա վիրավոր

Դուք չեք պատկերացնի՝ մեզ ինչքան էր պետք․ Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել

Մարզային փրկարարական վարչությունների ղեկավարներին կարգադրվել է մարտական հաշվարկում ընդգրկել նաև ամենագնացները

Թուրքիան դադարեցրել է առևտրային հարաբերություններն Իսրայելի հետ

ՀՀ-Ադրբեջան սահմանազատման հանձնաժողովների վերջին պայմանավորվածությունն առաջընթաց է խաղաղության օրակարգում․ Բայրամով

Եղբայրները գումարային հարցի շուրջ վիճաբանել են 3 անձի հետ, որոնք հարվածներ են հասցրել, հետո դանակահարել նրանցից մեկին

Արարատ Միրզոյանի հետ հեռախոսազրույցից հետո Ուկրաինայի ԱԳ նախարարը գրառում է արել

Ինչեր են հայտնաբերվել կալանավորվածներից մեկի գուլպայից, մյուսի էլ՝ ծխախոտի տուփից

Ղրղզստանի ԱԳՆ-ն իր քաղաքացիներին խորհուրդ է տվել չմեկնել Ռուսաստանի Դաշնություն

Նոյեմբերին Ադրբեջանում խորհրդարանական ընտրություններ են անցկացվելու

Հայաստանը պետություն է, պետք է հասկանալ, որ մի խումբ անձինք չեն կարող խանգարել սահմանազատման գործընթացին. Իոաննիսյան

«Լադանիվա»-ի երկրորդ փորձը եվրատեսիլյան բեմում (լուսանկարներ)

Խոշոր բրենդներն անընդհատ ահազանգում են․ վարչապետին է ներկայացվել Մտավոր սեփականության գրասենյակի 2023-ի հաշվետվությունը

Արծվի թևեր կոչվող հատվածում նոր արագաչափ է տեղադրվել․ երբ կգործարկվի այն

Ուսուցիչը բռնություն է կիրառել տարրական դասարանների աշակերտների նկատմամբ․ Տիգրան Ավինյանը տեղեկությունը փոխանցել է ՔԿ-ին

Կենտրոն վարչական շրջանի ղեկավարն ազատվել է պաշտոնից

Արարատ Միրզոյանն ու Ուկրաինայի ԱԳ նախարարը տարածաշրջանային հարցեր են քննարկել

Երևանում մթնոլորտային օդում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան

«Ուրալ»-ի վթարից տուժած 20 զինծառայողներից 8-ը դուրս են գրվել հոսպիտալից․ ինչ վիճակում են մյուսները

Գյումրիում մեկ ապաստարան կվերանորոգվի և կվերազինվի․ համագործակցության փաստաթուղթ է ստորագրվել

Տեղյակ լինելով «Ուրալ»-ի տեխնիկական խնդիրներից՝ թույլատրվել է մեքենայի երթը. զորամասի 2 պաշտոնատար անձ է կալանավորվել

Չայնիի ոլորաններում մեքենա է այրվել

Անթալիայում մեքենաներ են բախվել․ ինչով են զբաղված եղել տուժած զբոսաշրջիկները վթարի պահին

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին պետք է աջակցություն տրամադրել ոչ թե ըստ կարգավիճակի, այլ ըստ խոցելիության. Նանա Սկաու

ԵՄ-ն բարձր է գնահատում Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին իրականացվող սահմանազատման առաջընթացը․ Պյոտր Միխալկո

Դոլարը կրկին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 2-ին

Ամերիկյան կողմը պատրաստակամ է շարունակել աջակցությունը ՀՀ պաշտպանական բարեփոխումներին. Քվինը՝ Պապիկյանին

Ավտովթար Երևանում. բախումից հետո մեքենաներից մեկը կողաշրջվել է