Հեղափոխությունը միայն քաղաքական իրադարձությունը չէր, այլև ցանկացած ոլորտում կաղապարներ ջարդելու բացառիկ հնարավորությունը

05/04/2019 schedule14:07

Արքմենիկ Նիկողոսյանի հետ զրույցի ամենավերջում, երբ արդեն շքամուտքի մոտ հրաժեշտ էինք տալիս միմյանց` ամփոփելով հանդիպման և զրույցի թեման, հանկարծ Արքմենիկն սկսեց պատմել այն, ինչն իրականում, թերևս, ամենակարևորն է` ապրված հազարավոր տեսարաններից, դեպքերից, պատկերներից այն մեկը` արդեն այնքան հեռու և համարյա անիրական, որն այցելում է մարդուն իբրև ցնորք, որտեղ ինքը երջանիկ էր: Ոչ մի հարմարավետություն չկա երջանկության հետ ասոցացվող այս ուտեսարանում, բայց գուցե հենց այդ շոգ միջօրեն է եղել շարունակվող կյանքի իմաստի խարիսխը:

«Մեր գյուղում էր. ամռան շատ շոգ կեսօր էր: Բարձրանում էի փողոցով, որի կողքերն այգիներ էին: Ծառերի թեթև սվսվոց կար: Հիմա հիշում եմ այդ պատկերը և հենց հիմա բույրն էլ եմ զգում իմ ռունգերում: Մարդիկ տներում չէին, արտերում էին, աշխատանքի: Լռություն կար: Միշտ կար մի բզեզ, որ մի քիչ բզզում էր, հետո ձենը կտրում, նորից բզզում, էլի լռում: Բայց ամենակարևորը ուժեղ շոգն էր: Մի առու կար, որ շոգից ուժասպառ հազիվ հոսում էր: Երբ ուզում եմ աշխարհից վերանալ, այս պատկերն է գալիս աչքիս: Բայց սա այնքան ողբերգական պատկեր է` անհետ կորած, չվերականգնվող, ուզես բռնել` չես կարող, ուզես ետ բերել` չես կարող: Հիմա սա երջանկությու՞ն է»:

Գրականագետ Արքմենիկ Նիկողոսյան

Երջանկությունն անսահմանելի և ընդհանրական առումով գոյություն չունեցող մի բան է: Կյանքիս ընթացքում միշտ ամրագրել եմ պահերը, երբ երջանիկ եմ եղել: Եթե հիմա վերլուծեմ իմ կյանքը, թե ինչ հանգամանքներից, ինչ դեպքերից, ինչ մարդկանցից է բաղկացած, ապա Ձեր ասած տնտեսագիտական հաշվարկի տեսակետից, երևի թե, երջանիկ պահերը կգերակշռեն: Բայց մեծ հաշվով ասել, թե ես երջանիկ մարդ եմ, բարդ կլինի: Գուցե այն պատճառով, որ մարդն ավելի շատ վատի վրա սևեռվող էակ է. երջանիկ վայրկյանի հիշողությունն ավելի քիչ է ուղեկցում, քան դժբախտության կամ անհաջողության ակնթարթը:

Անձնական երջանկություն.

Երբ դեռ ամուսնացած չէի, դպրոցական երեխա էի, երջանկությունը պատկերացրել եմ մեկ սենյականոց խաղաղ, լուսավոր բնակարանում, կողքիս կինս էր և առնվազն երկու երեխա: Հիմա կնոջս և երկու երեխաներիս հետ ապրում ենք երեք սենյականոց բնակարանում, և օրվա մեջ, երբ հոգնած եմ, անտրամադիր եմ, փորձում եմ մտքիս մեջ նյութականացված տեսքով ամրագրել այդ տեսարանը: Ընտանիքը, կարծում եմ, երջանկության բանաձևերի ամենակարևոր գործոնն է. միայն թե պիտի կարողանաս զգալ, վայելել, գնահատել, որ դու աշխարհի վրա ունես այդ խաղաղ անկյունը:   

Մասնագիտական երջանկություն.

Սա, ինձ համար, հակասական երևույթ է: Ես երջանկացել եմ իմ գրած ամեն հաջող նախադասությամբ: Նոր էինք ամուսնացել, կինս հեռախոսով տեսանկարահանել էր ինձ հոդված գրելու պահին: Ես տեսա էքստազի մեջ գտնվող մի մարդու, որ ապրում է իր գրած ամեն տառով: Այդ ժամանակ հասկացա, թե ինչ բան է երջանկությունը ստեղծագործական աշխատանքում: Եվ այդ զգացողությունը մինչև հիմա ինձ չի լքում: Ցավոք, տարբեր հանգամանքների բերումով ես հիմա քիչ եմ զբաղվում գիտությամբ: Գրելուց զատ մեծ երջանկություն է, երբ մարդիկ կարդում են քո գրածը, երբ արձագանքում են քո գրածին: Բայց ամենակարևորը ստեղծագործելու պրոցեսում այն է, երբ դու գրել ես, ստեղծել ես մի բան, որն առաջին հայացքից թվում է, թե կապ ունի միմիայն քեզ հետ, և հանկարծ պարզվում է, որ երրորդն այն տեսել է: Սա աննկարագրելի զգացողություն է, երբ քո հոգուց, քո մտքից դուրս եկած ուղերձը մի ուրիշ մարդու էլ է հասել:

Հանրային երջանկություն.

Շատ-շատ երջանիկ եմ եղել 1991 թ. սեպտեմբերի 21-ին: Տասնմեկ տարեկան էի, ապրում էի հեռավոր գյուղում` սովորական ընտանիքում, որտեղ օրվա հացի, առավոտը կովերին դաշտ ուղարկելու, բերելու և կթելու, խոտ դիզելու խնդիր կար, թվում էր` մարդիկ անտարբեր են արտաքին աշխարհի, քաղաքական իրադարձությունների հանդեպ, արդյո՞ք նրանց համար մեկ չէր` անկա՞խ երկրում են ապրում, թե՞ ոչ, Հայաստանը նախագահ ունի՞, թե՞ ոչ: Բայց ես տեսա, թե ինչպես էին այդ մարդիկ երջանկացել Հայաստանի Հանրապետության անկախության հռչակմամբ:

Մյուս պատկերը ինչքան հիշում եմ, լացում եմ. ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն առաջին անգամ պաշտոնական այցով, կարծեմ, Ռումինիա էր գնացել: Երբ ես տեսա, որ մենք էլ այն ժողովուրդներից ենք, որ ունի նախագահ, նստած է այլ պետությունների առաջնորդների հետ, հարցեր է քննարկում, աննկարագրելի երջանկություն ապրեցի:

Երրորդ անգամ այդ զգացողությունն ունեցել եմ, երբ 1995 թ. սեպտեմբերի 7-ին Բրյուսելում Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականն առաջին անգամ պաշտոնական խաղ էր անցկացնում: Ու երբ հնչեց մեր հիմնը, աշխարհը եկավ ոտքերիս տակ, համարյա` «մենք ենք, Ամերիկան ու Ավստրիան» զգացողություն էր:

Չորրորդ անգամ 2018 թ. ապրիլի 23-ին զգացի այդ երջանկությունը, երբ մեր աչքի առաջ քանդվում էր անքանդելի թվացող մի բան. հանկարծ պարզվեց, որ այս դաժան, պնդացած աշխարհում հնարավոր է պատեր ճեղքել: Հեղափոխության փաստը միայն քաղաքական իրադարձությունը չէր, այլև ցանկացած ոլորտում կաղապարներ ջարդելու հույսը չկորցնելու բացառիկ հնարավորությունը, որովհետև այսօր որքան էլ խոսենք, որ մարդիկ ավելի ազատ ու նպատակասլաց են, այնուամենայնիվ, կաղապաարված լինելն ավելի շատ բնորոշ է 21-րդ դարին: Մեր ժամանակի մարդն ավելի հեշտ է ընդունում օրենքները, շատ հեշտ է հարմարվում արտաքին պաճուճանքներին: Վերջերս ինձ բռնեցրի մի զգուշավորության մեջ, որ ոչ միայն հանրային, այլև առօրյա զրույցներում խուսափում եմ ժողովրդական կամ խոսակցական համով-հոտով դարձվածքներից, օրինակ` «հո դու շու՞ն չես», «հո դու է՞շ չես»... Որովհետև կարող են հայտնվել «Էշերի պաշտպանություն» հ/կ-ից մարդիկ և ինձ մեղադրեն այդ վեհ կենդանուն ստոր մարդու հետ նույնականցնելու հանցանքում: Եվ հարցն այն չէ, որ այդ մարդկանց մոտ ինձ պարտված կզգամ, այլ որովհետև ես զահլա չունեմ նրանց հետ: Այս ընթացքում տեսել եմ տարբեր խոցելի խմբերի շահերը պաշտպանող ազնիվ և համառ մարդկանց, բայց երբեք չեմ տեսել խիզախների:

Երջանիկ երկիր, երջանիկ հասարակություն.

Երբ կարդում եմ երջանիկ երկրների մասին վերլուծությունները և չափանիշները, երջանկություն ասվածից սառնություն է փչում, ու պատահական չէ, որ ամենաերջանիկ երկրները հիմնականում սկանդինավյան երկրներն են: Երջանիկ երկիր ունենալու պայմանը տվյալ երկրի կոնկրետ մարտահրավերների լուծումներն են: Այդ առումով պետք է նայել հայ մարդու երազանքներին` ինչ նա ուզել պետություն պատկերացնելով` ունենալ պետություն, որը պատերազմի մեջ չէ, կանխել արտագաղթը, յուրաքանչյուր մարդ կարողանա ներդնել իր մասնագիտական ներուժը, հնարավորություն ունենա զբաղվելու իր սիրած գործով իր երկրում, իր հողի վրա: Ես, օրինակ, դժբախտության պահեր եմ ապրում որպես մասնագետ, որովհետև, այո, ես կարողանում եմ այլ աշխատանքներով ապահովել ընտանեկան ներդաշնակությունը, տանելի ապրելակերպը, բայց ես չեմ հասցնում զբաղվել իմ մասնագիտությամբ: Որքան էլ ալտրուիստական բաներից խոսենք, միևնույն է, մարդը երկրագնդի վրա ամենաէգոիստ էակն է, որի համար չափազանց կարևոր է ինքնաիրացումը: Եվ երբ երկրի վրա մարդը չի ունենա ինքնաիրացման խնդիրը, երջանկությունն ինքնին կլինի:

Զրույցը պատրաստեց Մարինա Բաղդագյուլյանը

Տպել
5690 դիտում

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են