Երևան
12 °C
searchclose
menuclose
Երևան
12 °C
Անվանի թուրք ցեղասպանագետ Թաներ Աքչամն ընդդիմադիր «T24» լրատվամիջոցում հրապարակած իր հոդվածում անդրադարձել է Թուրքիայի արխիվներում պահվող մի փաստաթղթի, որը հայերի մասսայական ոչնչացման վերաբերյալ մինչ օրս հայտնի ամենահին օսմանյան փաստաթուղթն է։
1914թ․ դեկտեմբերի 1-ով թվագրված այս որոշումն ընդունվել է Էրզրումի կենտկոմի կողմից և նույն օրը «գաղտնի» նշումով ուղարկվել Ստամբուլ։ Որոշումն ուղարկվել է հեռագրի տեսքով և պահանջվել է, որպեսզի ոչնչացվի հեռագրատանն առկա կրկնօրինակը, գրում է ermenihaber.am-ը։
Նշված որոշումը վերաբերում էր Վանի և Բիթլիսի հայերին: «Թե կենտրոնում և թե շրջաններում անհրաժեշտ է նախապես ձերբակալել հեղափոխության առաջնորդ հանդիսացող կամ մուսուլմանների վրա հարձակվել պատրաստվող հայերին, իսկ հարձակվելու դեպքում՝ աքսորել նրանց Բիթլիս և ոչնչացնել», - ասված է փաստաթղթի 4-րդ հոդվածում։
Աքչամի գնահատմամբ՝ սա ըստ էության միայն տղամարդկանց վերաբերող մի յուրատեսակ «կանխարգելիչ միջոցառում» էր, և նշված որոշման մեջ «ոչնչացում» (թուրք․՝ İmha) բառի կիրառությունը չափազանց կարևոր է։
«Մենք այլ աղբյուրներից էլ գիտենք, որ 1914թ․ դեկտեմբերի 1-ի այդ որոշումը գործի դրվեց, սակայն իրականում այն կիրառվեց ոչ միայն տղամարդկանց, այլև կանանց և երեխաների նկատմամբ։ Պոտենցիալ սպառնալիքը կանխելու նպատակով կիրառվող ոչնչացումը մի շարք ցեղասպանությունների բնորոշ առանձնահատկությունն է», -գրում է Աքչամը՝ զուգահեռներ անցկացնելով հրեաների դեմ նացիստների իրականացրած Հոլոքոստի հետ։ Այս դեպքում ևս նախապես վճռված էր կանխել տղամարդկանց ապստամբությունը, բայց, ի վերջո, թիրախում հայտնվեցին նաև կանայք և երեխաները։
Թաներ Աքչամը նշում է նաև, որ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ պաշտոնական որոշումը միայն այս մեկը չէր, որն, ի դեպ, վերաբերում էր միայն որոշակի վայրերի։ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ վերջնական որոշումները կայացվել են 1915թ․ փետրվարի 15-ին և մարտի 3-ին։ Թուրք ցեղասպանագետը հայտնում է, որ այդ որոշումների առկայության մասին վկայել է երիտթուրքերի «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամներից Բահաեթթին Շաքիրը:
Շաքիրը 1915թ․ մարտի 3-ին իր գործընկերոջը գրած նամակում բառացիորեն ասել է․ «Կուսակցությունը (İttihat ve Terakki Cemiyeti) վճռել է հայրենիքն ազատագրել այդ անիծյալ ցեղից (հայերից), ոչնչացնել Թուրքիայում բնակվող բոլոր հայերին, որպեսզի անգամ մի հայ չմնա, և այս առումով լիազորել է կառավարությանը։ Իսկ սպանելով ոչնչացնելու մեթոդների վերաբերյալ կառավարությունը անհրաժեշտ հրահանգներ կտա նահանգների և բանակի ղեկավարներին»։
Աքչամի վկայությամբ՝ նամակը կրում է հենց Շաքիրի ստորագրությունը, ինչը հեշտությամբ ապացուցելի է։
Ցեղասպանագետը տեղեկացնում է, որ առկա են նաև 1914-1915թթ․ տարբեր նահանգապետների կողմից Ստամբուլ ուղարկված մի շարք հեռագրեր, որոնցում նահանգապետները (օրինակ՝ Վանի, էրզրումի, Բիթլիսի, Դիարբեքիրի) բացեիբաց խոսում են հայերին ոչնչացնելու անհրաժեշտության մասին, անգամ այդ նպատակով ճնշում են գործադրում Ստամբուլի վրա։
Բոլոր այս փաստաթղթերն ու վկայությունները չեզոքացնում են Թուրքիայի պաշտոնական թեզի մեջ շեշտվող այն պնդումը, թե հայերի ոչնչացման վերաբերյալ ուղղակի և նպատակադրված որոշում երբևէ չի եղել և հայերի դեմ գործողությունները իբր նախապես ծրագրված չեն եղել։
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Արարատ Միրզոյանը մասնակցում է Լյուքսեմբուրգում մեկնարկած Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի նիստին
Արա՛, Լևոն, ա՛յ տղա, չափերդ ճանաչի․ Արշակյանը՝ Լևոն Քոչարյանին
Բաղդասարյանի խնամուց՝ «Զվարթնոց» մաքսատան նախկին պետ Արմեն Ստեփանյանից, բռնագանձման պահանջ է ներկայացվել
ԼՂ լուծարման փաստաթղթի չեղարկումը ոչ մի իրավական ուժ չունի Հայաստանում. Չախոյան
Մտածեցի՝ այլևս չի փրկվի, երեխային դեռ չեմ տեսել․ թիթեղի հարվածից վնասվածք ստացած հղի կին
Գորիս համայնքի ղեկավար Առուշ Առուշանյանը զրկվել է վարորդական իրավունքից
Բաբաջանյանը հրապարակել է ԱԱԾ-ի՝ Սեդրակ Քոչարյանին առնչվող 2018-ի տվյալները
Քաղավիացիայի գլխավոր վարչության նախկին պետը պետությանը շուրջ 274 մլն դրամի վնաս է պատճառել. մանրամասներ
Ալեն Սիմոնյանը Կոշանովի ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում գտնվող գերիների և ապօրինի պահվող անձանց խնդրին
Չե՞ք ստացել, ժողովո՛ւրդ ջան, թե՞ հիմա մոդան այն է, որ թողեք ոմանք վնգստան, թե կերա՜ն, թալանեցի՜ն. վարչապետ
Եթե բանը հասնի նկատողության, ուսուցիչը կհեռացվի․ Արմավիրի մարզպետարանի արձագանքը՝ Մերձավանի դպրոցի կատարվածին
Մերձավանի դպրոցի տնօրենի պաշտոնակատարն աշխատանքից կազատվի. ԿԳՄՍՆ-ն դատապարտում է կատարվածը
Մերձավանի դպրոցում տեղի ունեցածը մեր սերնդի դեմ գործարկված ստոր հանցանք է. Աբրահամյան
Նման դաստիարակությամբ բանակ ուղարկելը փամփուշտ է ծառայակից ընկերոջ ուղղությամբ. Հովհաննիսյան
Հօգուտ Հայաստանի Հանրապետության բռնագանձվել է Ծովակալ Իսակովի 25/3 հասցեում գտնվող տարածքը և հողամասը
Հիբրիդային պատերազմի չստացված հարձակումը մրմուռ է առաջացրել և կորսված ծախսեր, բայց հանգստացե՛ք. Ավանեսյան
Քննչական կոմիտեն մանրամասնել է Լիլիթ Աղեկյանի վերաբերյալ քննվող քրեական վարույթները
Հրապարակվել է Արարատ Միրզոյանի ծեծի գործով մեղադրյալի վճիռը. դատախազությունը վերաքննիչ բողոք կներկայացնի
Օհանյանի գնդապետ որդին ծառայողական պարտականություններն անփույթ է կատարել. 44-օրյայի ևս 1 վարույթ դատարանում է
Մահացել է Ուրուգվայի նախկին նախագահ Խոսե Մուխիկան՝ աշխարհի «ամենաաղքատ նախագահը»
Մերձավանի դպրոցի տնօրինուհու հիացմունքը պատճառած յուր սաների «կիրթ խոսքի» գագաթնակետը «հորս արևն» է. Սաֆարյան
Մերձավանի դպրոցի այս պատմության մեջ էպիկական էր լրագրողի հարցը՝ «Դուք թրքասե՞ր եք». Արայիկ Հարությունյան
Ֆրանսիայում ՀՀ դեսպանն ու «Mistral AI» ընկերության համահիմնադիրը քննարկել են համագործակցության հեռանկարները
6 մարզի և Երևանի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի
Ո՞վ պիտի պաշտպանի պատմության ուսուցչուհուն, որ համարձակվել է ճշմարտությունն ասել. Վահրամ Աթանեսյան
ՀՀ ԶՈՒ ստորաբաժանումները կրակ չեն բացել, Ադրբեջանը ապատեղեկատվություն է տարածել. ՊՆ
«Road Control»-ը այդպես էլ նորմալ չաշխատեց. գուցե մեր գործընկերները չե՞ն կարծում, որ սա լավ գործիք է. Թորոսյան
Հրազդան գետից դուրս է բերվել Կիևյան կամրջից նետված քաղաքացու դին
20 տարի այս բնագավառում եմ, Արարատի մարզում նման սելավ առաջին անգամ եմ տեսնում. Սուրենյան. տեսանյութ
Սուրեն Պապիկյանն ու Պիստորիուսը քննարկել են պաշտպանության ոլորտում Հայաստան-ԳԴՀ համագործակցության ընթացքը
Մեկնարկել է «Եվրատեսիլ 2025» երգի միջազգային մրցույթի առաջին կիսաեզրափակիչը. երբ է ելույթ ունենալու Պարգը
Թուրքիային F-35-երով զինելու հանգամանքը կարող է խախտել ռազմական բալանսը տարածաշրջանում
Ծեծկռտուք Շիրակի մարզում. արհեստագործական ուսումնարանի 17-ամյա սանը տեղափոխվել է հիվանդանոց
Արդարադատության նախարար Սրբուհի Գալյանը հանդիպել է «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ում գտնվող ցմահ դատապարտյալների հետ
ՌԴ պատվիրակությունը կլինի Ստամբուլում և կսպասի ուկրաինական կողմին. Պեսկովը հայտնել է՝ երբ կհրապարակվի կազմը
Քննարկվել են Հայաստանի և Հյուսիսային Մակեդոնիայի միջև երկկողմ համագործակցության զարգացման հնարավորությունները
Ընդդիմության երեսփոխանները «կատաղած են». ինչի համար է Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի «սիրտը գցում». տեսանյութ
«Նոա»-ն իր պատմության մեջ երկրորդ անգամ նվաճել է Հայաստանի գավաթը
Շինաղբով պատված «Եռաբլուր»-ին հարող լանջերի շուրջ 15 հա տարածքում ևս նոր քաղաքային անտառ է հիմնվել. Ավինյան
Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնը տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար ունի
