«Այս ռեֆորմը օդի, ջրի պես պետք է Հայաստանին». գյուղատնտեսը՝ հողային ռեֆորմի մասին

ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությունն Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում քննարկման է դրել «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» եւ «Հողերի պահպանման եւ օգտագործման նկատմամբ վերահսկողության մասին օրենքում լրացումներ կատարելու» ՀՀ օրենքների նախագծերը:

ընթացիկ իրավիճակը եւ խնդիրները

Հանրապետության գրեթե բոլոր մարզերում առկա է գյուղատնտեսական հողերի չմշակման, ոչ նպատակային եւ անարդյունավետ օգտագործման հիմնախնդիր, իսկ մշակովի հողերի զգալի մասում նկատվում է մշակաբույսերի բերքատվության նվազում: Ըստ ՀՀ 2018թ. հողային հաշվեկշռի եւ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալների՝ 445,6 հազար հեկտար վարելահողերից 2018թ. հուլիսի 1-ի դրությամբ նպատակային չի օգտագործվել շուրջ 202,7 հազար հեկտարը կամ 45,5%-ը:

Գյուղատնտեսական հողերի չմշակման պատճառները բազմազան են. ցածր եկամտաբերություն, շրջանառու միջոցների անբավարարություն, ոռոգման ջրի անհասանելիություն կամ անբավարար մատակարարում, գյուղատնտեսական արտադրանքի իրացման դժվարություն, հողօգտագործողի՝ սեփականատիրոջ, բացակայություն, այլ աշխատանքով զբաղվածություն, աշխատուժի բացակայություն, ցածր բերրիություն եւ այլն:

Հարկ է նշել, որ եթե ընթացող գյուղատնտեսության աջակցության ծրագրերի (ինտենսիվ այգիներ հիմնելու, կարկտապաշտպան ցանցեր, ոռոգման արդիական համակարգեր տեղադրելու, գյուղատնտեսական մթերքներ վերամշակողներին տրամադրվող նպատակային վարկերի սուբսիդավորում, գյուղտեխնիկայի լիզինգ եւ այլն) իրականացման արդյունքում առաջիկա տարիներին կարելի է ակնկալել գյուղատնտեսական հողերի մշակման արդյունավետության բարձրացում, այնուամենայնիվ բաց է մնում մի կարեւոր խնդիր, այսպես կոչված, «լքված հողերի» հիմնախնդիրը: Դրանք այն հողերն են, որոնց սեփականատերերը հայտնի չեն, բացակայում են հանրապետությունից, ինչպես նաեւ այն հողերը, որոնք չեն մշակվում սեփականատերերի՝ այլ աշխատանքով զբաղված լինելու կամ աշխատուժի բացակայության (տարեց հողօգտագործողներն ի վիճակի չեն մշակել իրենց հողատարածքները) պատճառներով:

ՀՀ կառավարության 2019թ. փետրվարի 8-ի N 65 որոշմամբ ընդունված Կառավարության ծրագրում, մասնավորապես 5.10 կետում, նշված է՝ «Կառավարությունն անթույլատրելի է համարում, որ գյուղատնտեսական նշանակության հողերի շուրջ 1/3-ը մնացել է անմշակ, եւ Կառավարությունը գործուն քայլեր է ձեռնարկելու չօգտագործվող գյուղատնտեսական նշանակության հողերը նպատակայնորեն օգտագործելու ուղղությամբ»։

ի՞նչ է նախատեսվում նախագծով

Յուրաքանչյուր տարի առնվազն մեկ անգամ գյուղատնտեսության բնագավառի քաղաքականությունը մշակող լիազոր մարմինն իրականացնում է գյուղատնտեսական նշանակության չօգտագործվող հողերի դիտարկում: Դիտարկման արդյունքներն ամփոփելուց հետո ոչ ուշ, քան մեկ ամսվա ընթացքում լիազոր մարմինը որոշում է ընդունում գյուղատնտեսական նշանակության հողամասը՝ որպես չօգտագործվող, հաշվառելու վերաբերյալ, եթե առկա են համապատասխան չափանիշները: Որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո հողամասի սեփականատերը կարող է ներկայացնել ապացույցներ, որոնք հիմնավորում են որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո ընկած ժամանակահատվածում հողամասն օգտագործելու փաստը, ինչպես նաեւ դիմել գյուղատնտեսության բնագավառի քաղաքականությունը մշակող լիազոր մարմնին այդ նպատակով դիտարկում իրականացնելու համար:

Այսինքն՝ այս նախագիծն ընդունվելու դեպքում Հայաստանում պարտադիր կդառնա հողերի մշակումը: Հավանաբար արդեն սրանից հետո Կառավարության հայտարարած մեկ այլ նախագիծ կդրվի շրջանառության մեջ, որով չօգտագործվող վարելահողերը աճուրդով կտրամադրվեն երկարաժամկետ վարձակալության, իսկ ստացված գումարը պետությունը կվերցնի եւ կփոխանցի սեփականատիրոջը:

Գյուղատնտես Հարություն Մնացականյանը ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց, որ նախագծի վերաբերյալ քննարկումներին մասնակցել է եւ տեսակետներ է հայտնել. «Կարծում եմ, որ նախագիծը դեռեւս շատ «հում» է, բավականաչափ բացեր կան: Մենք չենք կարող գյուղացուն ասել՝ այս հողը պիտի օգտագործես, կոնկրետ չափանիշներ չկան: Կարող է գյուղացին բերի, 2 հատ թխկի տնկի ու ասի՝ հեսա, թխկի եմ աճեցնում, ձեր ի՞նչ գործն է: Ու թեման կփակվի: Ամբողջ Հայաստանի տարածքում պիտի տնտեսաաշխարհագրական զոնավորում արվի, որ այդ զոնավորումից հետո գյուղացուն հստակ ուղղորդվի՝ ինչ անել ու ինչպես: Մենք խնդիր ունենք. գյուղացին չի օգտագործում իր հողը, ասում է՝ ես օգտագործում եմ՝ վնասով եմ դուրս գալիս: Ինքն էլ է իրավացի, մենք պիտի այլ տարբերակներով նրան սկսենք ուղղորդել, օգնել: Նախարարությունը պետք է հնարավոր միջոցներով օգնի գյուղացուն, որ նա օգուտ ունենա: Եթե սկսի օգուտ ստանալ, նա կսկսի այդ հողն օգտագործել: Քանի դեռ այդ մեթոդաբանությունը չկա, գյուղացուն ստիպել, որ իր հողը վարձակալության տա այլ մարդու, սխալ է: Հենց սկսեցին նրան օգնել՝ խորհրդատվությամբ, ճիշտ աշխատանքով, սերմեր տրամադրելով, գյուղացին սկսելու է այդ հողը օգտագործել»:

Մնացականյանի կարծիքով՝ այս պրոցեսը 4-5 տարի տեւելու է. «Բավականին օրենսդրական բացեր են լինելու, որոնք փուլ առ փուլ կարգավորելով՝ պիտի հասնի ինչ-որ կետի: Պետությունը պետք է այնպես հավասարակշռի, որ օգուտ լինի՝ թե՛ պետությանը, թե՛ հողատերերին եւ թե՛ հողօգտագործողներին»:

Գյուղատնտեսի խոսքով՝ եթե նախագիծը հաջողվի իրականացնել, ապա այն շատ լուրջ ազդեցություն կունենա տնտեսության վրա. «Մենք ինչքան գյուղատնտեսական արտադրանք ենք ներմուծում Հայաստան, փորձ կարվի՝ ինչը Հայաստանում հնարավոր է աճեցնել, այստեղ անել: Եթե այս ռեֆորմը սկզբից մինչեւ վերջ ճիշտ կազմակերպվի, հավատացեք՝ 5 տարվա մեջ չօգտագործվող հողերի 50 տոկոսը կսկսվի օգտագործվել»:

Մնացականյանը կարծում է, որ այս ռեֆորմին զուգահեռ պետք է նաեւ տրանսպորտային հարցը լուծել. «Ես բազմիցս նշել եմ՝ մենք օդային տրանսպորտով գրեթե անմրցունակ ենք: Հայաստանից՝ Դուբայ պտուղ-բանջարեղենն օդային տրանսպորտով բեռնափոխադրելը մոտ 2 դոլար է, իսկ հարեւան երկրներից օդային տրանսպորտով 40 ցենտից մինչեւ 1 դոլար: Մենք 2 դոլարով ոչ մի տեսակի պտուղ-բանջարեղեն չենք կարող արտահանել: Այդ ռեֆորմը պիտի ուղեկցվի կոմպլեքս լուծումներով, առանձին-առանձին վերցրած ոչ մի արդյունքի չենք հասնի: Ամենակարեւորը՝ ջրային ռեսուրսների ճիշտ օգտագործումն է»:

Մնացականյանի խոսքով՝ ցանկացած ռեֆորմ ունի իր բացասական կողմերը. «Պիտի բալանսավորել՝ հավասարակշռել, տեսնել, եթե բացասական կողմերը տոկոսային հարաբերությամբ շատ քիչ են դրական կողմերից, ուրեմն՝ պիտի գնալ քայլ անելու: Ընթացքում այդ բացասական տոկոսի գործակիցը կքչանա, կմոտենա 0-ի: Այս ռեֆորմը օդի, ջրի պես պետք է Հայաստանին, ինչ-որ քայլ անելու համար պետք է սկսել այս ռեֆորմից»:

Հարցին՝ ստացվում է, որ բոլոր կողմերի համար ռեֆորմը փոխշահավե՞տ է լինելու, Մնացականյանը պատասխանեց. «Բնականաբար լինելու է փոխշահավետ ե՛ւ պետության համար, ե՛ւ տնտեսվարողի, ե՛ւ սեփականատիրոջ: Եթե հենց հիմա էլ փորձեք գյուղապետարաններից վերցնել վճարած հարկերի քանակը, կտեսնեք, թե ինչքան հողեր կան, որ ահռելի պարտքեր են կուտակել ու առ այսօր որեւէ հարկի տեսքով չի վճարվել»:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
6970 դիտում

Արարատում 13-ամյա աշակերը դանակահարել է նույն դպրոցի 14-ամյա պատանուն

Ես նամակների եմ պատասխանում, Աննան անգլերեն է պարապում. վարչապետ

Մեր «Բոլերոն». վարչապետը բանտային օրագրից հերթական հատվածն է հրապարակել

Ցնցված եմ Մագդեբուրգի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձություններից․ Նիկոլ Փաշինյան

«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը կբերի տնտեսական փոխգործակցության, դա էլ կնպաստի թշնամանքի էջը թերթելուն. Խալաթյան

Իրանում ավտոբուսի շրջվելու հետևանքով 10 մարդ է զոհվել

Փոխնակ մայր դառնալու համար ՀՀ-ում դիմողները քիչ են, շատերը այդ նպատակով գնում են այլ երկրներ. որն է պատճառը

Սիրիայում Իրանի դեսպանության աշխատակից է սպանվել

Գերմանիայում ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 5-ի, ավելի քան 200 մարդ է տուժել

Սպասվում է թույլ ձյուն. ինչ եղանակ կլինի առաջիկա օրերին

Էկոնոմիկայի նախարարը հետևել է Գյումրու Կումայրի պատմական կենտրոնի փողոցների վերակառուցման աշխատանքներին

Վշտացած եմ Մագդեբուրգի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձություններից. ՀՀ նախագահ

Ողբերգական դեպքից հետո «Արթկոսմեդ»-ի գործունեությունը կկասեցվի. նոր մանրամասներ

Գևորգ Պապոյանն այցելել է «Բելիսսիմո Գրուպ», ծանոթացել արտադրական գործընթացներին

Գերմանիայում ավտոմեքենան մխրճվել է Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառին մասնակցող մարդկանց ամբոխի մեջ. կան զոհեր

Երևանում «Mazda 6»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնի․ վերջինս մահացել է

Հայաստանը պաշտոնապես ճանաչել է Կոսովոյի անձնագրերը

Բերբոքն ու Ֆիդանը անդրադարձել են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացին

Երևանի Ռուբինյանց 2/2 հասցեին հարակից տարածքում երեխաները նոր խաղահրապարակ ունեն․ վարչապետ

Փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել 6 ավտոմեքենա և օգնություն ցուցաբերել 16 քաղաքացու

Ձեր օրոք ՀՀ-ն և Ֆրանսիան թևակոխել են իրական ռազմավարական գործընկերության հանգրվան․ վարչապետը՝ Մակրոնին

ՄԻՊ-ը «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլի» գործադիր տնօրենի հետ քննարկել է մարդու իրավունքներին վերաբերող հարցեր

Հնարավոր չէ կառուցել առանց քանդելու․ ՀՀ վարչապետ

2024-ի ձմեռային արևադարձը Հայաստանում տեղի կունենա դեկտեմբերի 21-ին․ հայտնի է ժամը

Իմ առաջին զգացողությունը վերածնվածի զգացողությունն էր․ վարչապետը հրապարակել է «Բանտային օրագրից» մի հատված

Ինչ մեքենաներ է գնել ՆԳ նախարարությունը. կառույցից պարզաբանել են

Կոսովոն իրողություն է, որը պետք է ճանաչել, Հայաստանը վերջապես կարևոր քայլ արեց․ Մեհրաբյան

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարը մասնակցել է Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի 20-ամյակի միջոցառմանը

ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ

Ցերեկվա տևողությունը կավելանա․ Սուրենյանը գրառում է արել

Երկրաշարժ Ադրբեջանում․ այն զգացվել է նաև Հայաստանի մի շարք հատվածներում

Այսօր Հայաստանում յուրաքանչյուրն ըստ իր արժանիքի աշխատանք կարո՛ղ է գտնել․ ՀՀ վարչապետ

Հոբելյանական երեկո. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Բեռնատարի հետ բախումից հետո «BMW»-ն բռնկվել է. կա տուժած

«Հայկական ժամանակ»-ի լրագրողները ՆԳ նախարարության կողմից արժանացել են մրցանակի, պատվոգրի և շնորհակալագրի

Տոն օրերին Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայության բուժհաստատություններում հերթապահություն է գործելու

Ախուրյանում տոնական տրամադրություն է. վառվել են գլխավոր տոնածառի լույսերը

Վայոց ձորի մարզում գորշ արջերը զբոսանքի են դուրս եկել. տեսանյութ

Գրիգորյան-Օվերչուկ համանախագահությամբ միջկառավարական հանձնաժողովի նիստ է կայացել. արձանագրություն է ստորագրվել

ԱՄՆ-ն Թուրքիային ազատել է «Գազպրոմ բանկի» պատժամիջոցներից