Պետք է ունենանք այնպիսի տնտեսություն, որ կարողանանք ավելի շատ հնարավորություններ քաղել Մաքսային միությունից, քան տալ

Մաքսային միության առեւտրային գործունեության մասով ես ավելի շատ կարեւորում եմ Իրանի հետ համագործակցությունը, քան՝ Սինգապուրի:

ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ վարչապետի խորհրդական, տնտեսագետ Մեսրոպ Առաքելյանը՝ անդրադառնալով օրերս Երեւանում տեղի ունեցած ԵԱՏՄ Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստին:

Նիստին մասնակցում էին ԵԱՏՄ անդամ երկրների ղեկավարները, հրավիրյալ երկրների՝ Իրանի եւ Սինգապուրի ղեկավարները, ու դիտորդի կարգավիճակ ունեցող երկրի՝ Մոլդովայի ղեկավարը: Ռուսական լրատվամիջոցները նիստն աննախադեպ որակեցին, քանի որ մի շարք երկրների լիդերներ էին մասնակցում դրան: Նիստից հետո ԵԱՏՄ-ն եւ Սինգապուրն ազատ առեւտրի մասին համաձայնագիր կնքեցին։ Այն նախատեսում է գրեթե բոլոր ապրանքների մաքսատուրքերի չեղարկում, բայց կան բացառություններ։ ԵԱՏՄ անդամ երկրների նախաձեռնությամբ չեղյալ չեն հայտարարվել պարենային որոշ ապրանքների, ինչպես նաեւ մարդատար ավտոմեքենաների ու պոլիմերների որոշ տեսակների տուրքերը։ Սինգապուրն անմիջապես կչեղարկի մաքսատուրքերը, իսկ ԵԱՏՄ երկրները դա կանեն փուլ առ փուլ` 10 տարվա ընթացքում։

- Պարո՛ն Առաքելյան, նախօրեին Երեւանում տեղի ունեցած ԵԱՏՄ բարձրագույն նիստն աննախադեպ որակվեց: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞վ է նիստն աննախադեպ. հրավիրյալ երկրների՞ առումով, քննարկված հարցերի՞, թե՞ համաձայնագրի:

- 5 տարի է՝ մենք հանդիսանում ենք ԵԱՏՄ-ի անդամ, ու, կարելի է ասել, որ շարունակվում է զարգացման ինտենսիվ փուլը: Աստիճանաբար նկատվում է, որ փորձ է արվում միությանը տալ ավելի շատ տնտեսական կարգավիճակ, քան քաղաքական: Տնտեսական գործոնները, քննարկվող հարցերը, նաեւ Իրանի եւ Սինգապուրի մասնակցությունն այդ նիստին, խոսում է այն մասին, որ միությունը՝ որպես առանձին կառույց, արդեն երրորդ երկրների հետ ակտիվանում է: Ես տեսնում եմ, որ սա դրական ազդակ է այն առումով, որ առաջիկայում տնտեսական համագործակցությունն ավելի լայն թափ կհավաքի:

- Ի՞նչ կտա այս նիստը ՀՀ-ին:

- Չեմ կարծում, թե նիստը կարելի է առանձնացնել որպես առանձին երեւույթ: Այստեղ ավելի շատ խնդիրն ապագա զարգացման տեսանկյունից պետք է նայել: Ցավոք, այս պահին միությունը դեռեւս տնտեսական համագործակցության սկզբնական փուլում է: Տնտեսության բազմաթիվ ոլորտներում, որը կա միության շրջանակներում, մենք դեռ մեծ անելիքներ ունենք: Քայլերը պետք է ավելի ինտենսիվ շարունակվեն: Մասնավորապես հիմնական խնդիրն ապրանքների, կապիտալի, նաեւ աշխատուժի ազատ տեղաշարժն է: Մենք պետք է անենք առավելագույնը, որ մեծացնենք համագործակցությունը միության անդամ երկրների հետ: Ես կարծում եմ, որ մենք ունենք մեծ պոտենցիալ: Խոսքը վերաբերվում է արտահանմանը: Պետք է ստեղծել պայմաններ, որ մեր ապրանքները ռուսական շուկայում ավելի հանգիստ հայտնվեն՝ չունենալով տարբեր տեխնիկական եւ իրավական արգելքներ: Ինտեգրման ուղղությամբ ավելի ինտենսիվ քայլերի կարիք կա, ինչի նախադրյալներն արդեն տեսնում ենք, որ ավելի որակյալ եւ արդյունավետ են, քան միության սկզբնական տարիներին: 

- Կարողացա՞վ Հայաստանն իր համար առաջնային հարցերը բարձրացնել, թե՞ դեռեւս ոչ:

- Այս պահին Հայաստանին առնչվող ակնհայտ որեւէ խնդիր միության հետ կապված չկա: Մի փոքր հասարակությանը մտահոգում է արտոնյալ անցումային շրջանը: 2020 թ. հունվարի 1-ից մենք դառնում ենք մաքսային դրույքաչափերի կրող, սակայն բնական է, որ դա խոսում է միության գաղափարի մասին: Արդեն հաջորդ տարվանից այդ դրույքաչափերը կիրառվելու են Հայաստան ներմուծվող ապրանքների մասով: Դրանից հետո մենք պետք է անենք առավելագույնը, որ մեր ինտեգրումն ավելի թեթեւանա:

- ԵԱՏՄ-ի եւ Սինգապուրի միջեւ  ազատ առեւտրի մասին համաձայնագիրը ի՞նչ է իրենից ներկայացնում: Ո՞ր ապրանքները հնարավոր կլինի արտահանել՝ առանց մաքսատուրքեր վճարելու եւ ո՞րը՝ ոչ:

- Հաշվի առնելով, որ Մաքսային միության շրջանակներում երրորդ երկրներից ներմուծման հետ կապված մի քիչ ավելի խիստ ռեժիմ է՝ Իրանի եւ Սինգապուրի հետ այս համագործակցությամբ փորձ է արվում խիստ ռեժիմները դարձնել Մաքսային միությունում գործող ռեժիմների նման: Անկեղծ ասած՝ Մաքսային միության առեւտրային գործունեության մասով համագործակցությունն Իրանի հետ ես ավելի շատ եմ կարեւորում, քան Սինգապուրի հետ: Թեկուզ այն հանգամանքից ելնելով, որ Մաքսային միության տեսանկյունից մենք Իրանին սահմանակից ենք եւ ապրանքների տեղաշարժի տեսանկյունից այդ սահմանը շատ մեծ նշանակություն ունի: Հետեւաբար ես կարծում եմ, որ մենք մեծ պոտենցիալ ունենք Իրանի հետ ազատ առեւտրի ռեժիմի առումով, որն արդեն կա: Պետք է Հայաստանը դարձնենք միության այն հատվածը, որը կակտիվացնի համագործակցությունն Իրանի հետ: Ապրանքների մասին մանրամասն այս պահին կդժվարանամ ասել:

- Նիստի ժամանակ քննարկված հարցերը արդյոք էական ազդեցություն կունենա՞ն Հայաստանի վրա:

- Մաքսային միության ինտեգրման ցանկացած զարգացում ազդեցություն է ունենում անդամ երկրների, այդ թվում նաեւ Հայաստանի վրա: Ինչքան մենք ԵԱՏՄ շրջանակներում ընդգրկումն ակտիվացնենք, այդքան դա լրացուցիչ գործոն կհանդիսանա մեր տնտեսության զարգացման համար: Հետեւաբար ոչ միայն ստորագրված փաստաթղթերը, այլեւ բազմաթիվ քննարկված հարցերն ավելի կակտիվացնի համագործակցությունը:

- Ժամանակին հաճախ էր խոսվում, որ ՀՀ-ի անդամակցումը ԵԱՏՄ-ին սխալ է: Ինչ եք կարծում՝ ԵԱՏՄ-ն արդարացնո՞ւմ է սպասելիքները:

- Սխալ կարծիքների հետ կապված 2 կարեւորագույն գործոն կուզեմ առանձնացնել. առաջինը՝ ՀՀ-ԵՄ համագործակցությունն է, որը միշտ որպես այլընտրանք էր դիտարկվում՝ ԵՄ թե ԵԱՏՄ: Երկրորդը, ցավոք սրտի, մինչեւ հիմա էլ կա ու բավականին երկար, կարծում եմ, կշարունակվի. դա ընդհանուր սահման չունենալն է, որը ես ավելի եմ կարեւորում տնտեսական տեսանկյունից: Մաքսային միությունն առաջին հերթին իրենից ապրանքների ազատ տեղաշարժ է ենթադրում: Այսինքն՝ առանց որեւէ ֆիզիկական տեղաշարժի սահմանափակման: Այդ տեսանկյունից մենք գտնվում ենք մի միության մեջ, որի հետ փաստացի սահման չունենք: Դա միության մնացած երկրների համեմատ մեզ համար որոշակի խոչընդոտներ է ստեղծում՝ հաշվի առնելով նաեւ, որ տարանցիկ երկիր Վրաստանն ունի լարվածություն Ռուսաստանի հետ: Վրաստանը չունի մոտիվացիա՝ ակտիվացնելու վրաց-ռուսական հարաբերությունները՝ գոնե այս պահին, ու փաստացի, կարելի է ասել, որ գոնե տնտեսական տեսանկյունից Լարսի անցակետն ավելի շատ «հայ-ռուսական» սահմանում է, քան վրաց-ռուսական: Այս տեսանկյունից այդ ռիսկը կա: Մնացած երկրները որեւիցե արգելք չունեն՝ ամբողջ միության տարածքում ազատ տեղաշարժվելու: Ես կարծում եմ, որ, այո՛, սա լուրջ խնդիր է երկարաժամկետ զարգացման համար: Քանի որ ակնհայտ է, որ գոնե տեսանելի ապագայում Մաքսային միության ընդհանուր սահման ունենալը դեռեւս հնարավոր չէ: Այս տեսանկյունից, այո՛, մենք որոշակի խոչընդոտներ ունենք, սակայն եղածի շրջանակներում պետք է փորձենք ունենալ այնպիսի տնտեսություն, այնպիսի տնտեսական հարաբերություններ, որ կարողանանք ավելի շատ հնարավորություններ քաղել Մաքսային միությունից, քան տալ: Ինչ վերաբերվում է՝ ճիշտ է, թե սխալ. մինչ այդ էլ մենք տնտեսական համագործակցություն ունեինք Ռուսաստանի հետ, հետեւաբար սա ավելի շատ այդ համագործակցությունների մեծացման, ավելի շատ տնտեսական ինտեգրացիա ունենալու հնարավորություններ է մեզ տալիս, որը դեռեւս ամբողջովին չենք օգտագործել: Այդ ուղղությամբ աշխատանքներ ունենք տանելու, որ կարողանանք ավելի արդյունավետ համագործակցություն ունենալ:

Տպել
3470 դիտում

Կատրին Կոլոննան հոկտեմբերի 3-ին կայցելի Հայաստան

ԼՂ-ում ռուս խաղաղապահներին է հանձնվել 14 միլիոն զինամթերք

ԱԹՍ-ն ընկել է մեր ընտանիքի տան դիմաց․ Մարգարիտա Սիմոնյան

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված անձանց թիվը 100 հազար 514 է. ինչպիսին է բաշխվածությունը՝ ըստ մարզերի

Հայ մարզիկները կմասնակցեն մարմնամարզության աշխարհի առաջնության եզրափակչին

«Չայնիի ոլորաններ»-ում «Զիլ»-ը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին և կողաշրջվել. կա տուժած

Ադրբեջանում հայտարարել են, թե սկսել են ցուցակագրել ԼՂ-ում մնացած հայերին. նրանց թիվն անհայտ է

Տեղի է ունեցել Հայաստանի և Իրանի Անվտանգության խորհուրդների քարտուղարների հանդիպումը

ՀՀ-ում ԵՄ առաքելության 11 մեքենա տեղակայվել է Եղեգնաձորում

Մարմնամարզիկ Արթուր Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել

Եթե անհրաժեշտ լինի, ավտոբուսները կրկին կմեկնեն ԼՂ՝ տեղահանված անձանց Հայաստան բերելու համար. Սանոսյան

Արմեն Գրիգորյանը Թեհրանում է

Տղերքը լավ են. Թադևոսյանը՝ ԼՂ-ում մնացած արցախցի փրկարարների մասին

Ե՞րբ կմեկնարկեն դպրոցների աշնանային արձակուրդները

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված անձանց թիվը 100 հազար 490 է. ինչպիսին է բաշխվածությունը՝ ըստ մարզերի

ՄԱԿ-ի առաքելության անդամները դատարկ Լաչինի սահմանային կետում են

Ալիևի օգնականը բացատրել է, թե ինչու Ադրբեջանը Ստեփանակերտում «չի շտապում ծածանել» իր դրոշը

Ժոզեպ Բորելը Օդեսսայից մեկնել է Կիև

Հռոմի պապը Երևանի և Բաքվի միջև տևական համաձայնության հասնելու հույս է հայտնել

Ջերմաստիճանն առաջիկա օրերին կնվազի 8-10 աստիճանով. սպասվում է անձրև և ամպրոպ

Երեկ 18։00-ից հետո ընդամենը 3 արցախցի է Հակարիի կամրջով անցել Հայաստան

Մայր Աթոռում դուրս է բերվել Աստվածամուխ Սուրբ Գեղարդը. ԼՂ-ի համար համազգային աղոթքի օր է

Վրաստանում միջանկյալ և արտահերթ ընտրություններ են մի շարք շրջաններում

Բնակության ծախսերը հոգալու համար օգնությունը չի տրամադրվի արցախցիներին, որոնք Հայաստանում ունեն բնակարան. փոխվարչապետ

Ահաբեկչություն Թուրքիայում. ՆԳՆ-ի շենքի մոտ ահաբեկիչը պաթեցրել է իրեն, ևս մեկին վնասազերծել են (լուսանկարներ)

Վանաձորում ծնվել է արցախցի առաջին փոքրիկը, որին ծնողները սպասել են 19 տարի

Վարչապետը շնորհավորական ուղերձ է հղել Կիպրոսի անկախության օրվա առթիվ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվել է ընդհանուր առմամբ 100 հազար 483 անձ

Ֆրանսիան ուսումնասիրում է Հայաստանի կարիքները պաշտպանության ոլորտում. Սեբաստիան Լեկորնյու

Ես արդեն Երևանում եմ, առաջինը եկա Եռաբլուր․ Արտակ Բեգլարյան

Հրշեջ-փրկարարները մարել են մոտ 44.8 հա խոտածածկ տարածքներում բռնկված հրդեհները տարբեր մարզերում

«Հարավկովկասյան երկաթուղի»-ն Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված անձանց անվճար երթևեկելու իրավունք է ընձեռում

Բաքուն միջազգային հետախուզում է հայտարարել Արայիկ Հարությունյանի և Ջալալ Հարությունյանի նկատմամբ

Ուժեղ երկրաշարժ Ղրղզստանում

Վարչապետ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձներ է հղել Չինաստանի կազմավորման 74-րդ տարեդարձի առիթով

30 տարի անց ՄԱԿ-ի առաքելությունը ժամանել է Ղարաբաղ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցելու համար մարզերում ակտիվ աշխատում են ՄՍԾ խմբերը (տեսանյութ)

Սյունիքի մարզում մեքենան դուրս է եկել ճանապարհից ու գլորվելով հայտնվել դաշտում. կա տուժած

Այս օրերին ձեր վարքով աշակերտներին ամենակարևոր դասն եք տալիս. Ժաննա Անդրեասյանը` ուսուցիչներին

Շիրակի մարզում լույս աշխարհ է եկել Ստեփանակերտից տեղահանված ընտանիքի որդին՝ Ավետը (լուսանկար)