Հասարակության ներսում խնամքով փորվող խրամատները

25/01/2020 schedule19:40

ԱԱԾ նախկին տնօրեն Գեորգի Կուտոյանի մահվանը հաջորդած քարոզչական «առանց կանոնների մարտերը» բացահայտեցին փոխադարձ ատելության ու անհանդուրժողականության այն ահավոր մթնոլորտը, որն իշխում է Հայաստանի քաղաքական ու մերձքաղաքական շրջանակներում: Ահավոր տհաճ էր տեսնելը, թե ինչպես են «կողմերը» փորձում դիվիդենտներ քաղել այդ ողբերգությունից, մեղադրել միմյանց, ոչնչով չհիմնավորված «վարկածներ» ներկայացնել, եւ այլն:

Ինչո՞ւ այդպես եղավ: Պատճառները, ցավոք, խորն են եւ տասնամյակների պատմություն ունեն: Հիմնական պատճառներից մեկը երեւի այն է, որ հատուկ ծառայությունները միշտ էլ էական դերակատարում են ունեցել ներքաղաքական կյանքում եւ իրենց հիմնական գործառույթից զատ (գուցե նույնիսկ առաջնահերթության կարգով) զբաղվել են նաեւ ներքաղաքական հարցերով, ինտրիգներով, կարեւոր դերակատարում են ունեցել իշխանությունների ձեւավորման եւ պահպանման հարցերում, օրվա իշխանությունների քաղաքական հակառակորդների դեմ պայքարում, մի խոսքով՝ նաեւ ներքաղաքական գործիքի դեր են կատարել: Ու բնականաբար՝ ԱԱԾ որեւէ նախկին տնօրենի բռնի մահվան դեպքում հասարակությունն առաջին հերթին մտածում է ներքաղաքական «հետքի» մասին:

Եթե հատուկ ծառայությունները ներքաղաքական հարցերով չզբաղվեին եւ իրենց հիմնական գործը համարեին երկրի արտաքին անվտանգության ապահովումը՝ հասարակությունը, բնականաբար, առաջին հերթին «արտաքին հետք» կփնտրեր: Հատուկ շեշտում ենք՝ սա ընդհանուր դիտարկում է եւ կոնկրետ Կուտոյանին չի վերաբերում: Այսինքն՝ ԱԱԾ նախկին տնօրենի մահվան շուրջ առաջացած այս աղմուկի հիմնական պատճառներից մեկը համակարգային է:

Երկրորդ պատճառը երեւի այն է, որ Հայաստանում տասնամյակներ շարունակ արդարադատության ու իրավապահ մարմինների նկատմամբ հասարակության վստահության մակարդակը շատ ցածր է եղել ու հիմա էլ շարունակում է ցածր մնալ: Այսինքն՝ հասարակության որոշակի մասը (հատկապես քաղաքականացված հատվածը) թերահավատ է, որ դեպքը կբացահայտվի, բացահայտվելու դեպքում էլ՝ կասկածներ կմնան, որ իրավապահներն ինչ-որ բան այնուամենայնիվ թաքցնում են, անմեղ մարդկանց «գլխին սարքումեն», եւ այլն: Ընդորում, նման կասկածներ կմնան՝ անկախ նրանից, թե ինչպես կաշխատեն իրավապահները, եւ սրա համար հասարակությանը մեղադրել չարժե: Այս հասարակությունը քաղաքական չբացահայտված սպանություններ եւ «ուչաստկովիի գործեր» շատ է տեսել:

Իսկ վստահության պակասը միշտ է կասկածներ առաջացնում: Ինչպե՞ս են վարվում, օրինակ, հիվանդի հարազատներն ու բարեկամները, եթե անվերապահորեն հավատում են բժշկին: Ճիշտ է` հանգիստ սպասում են ախտորոշմանը: Իսկ եթե բժշկին չեն հավատում՝ մեկն ասում է «երեւի սխալ բան ա կերել», մյուսն ասում է «սաթրջան ա», երրորդը պնդում է, որ «թուղթ ու գիր են արել», չորրորդը հայտարարում է, որ բժիշկը պարզապես իր ընկերոջ ներկրած դեղերն է նշանակում, որովհետեւ դրանից փայ ունի... Այլ կերպ ասած՝ այս դեպքում նույնպես պատճառը համակարգային է:

Թե ինչպես պիտի հաղթահարել այս իրավիճակը՝ հասկանալի է:

Առաջին՝ եթե հասարակության մեծամասնությունը վստահում է իշխանություններին, ուրեմն պիտի վստահ լինի նաեւ, որ այս իշխանությունների օրոք հատուկ ծառայությունները ներքաղաքական գործընթացներին չեն մասնակցելու, եւ պետք է ամեն ինչ անել, որ դա դառնա անշրջելի: Երկրորդ՝ հասարակությունը պիտի կամաց-կամաց սովորի վստահել իրավապահ համակարգին եւ ներքին համոզվածություն ունենա, որ իշխանություններն այդ համակարգը չեն ծառայեցնելու սեփական քաղաքական շահերին, ինչպես դա եղել է շատ երկար ժամանակ: Հասկանալի է, որ սա հեշտ չի լինելու, խանգարողների պակաս էլ չի զգացվելու:

Բայց եթե սրան չհասնենք՝ հասարակության տարբեր հատվածների միջեւ խնամքով փորվող խրամատները գնալով միայն խորանալու են:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
3939 դիտում

Երջանիկ եմ, որ հասել եմ այս փուլին. միգուցե մրցաշրջանի վերջում ավարտեմ կարիերաս. Հենրիխ Մխիթարյան

Ինչ հարցեր են Բաքվում քննարկել Վրաստանի նախագահն ու Ադրբեջանի վարչապետը

Արմեն Գրիգորյանն ու Վիվիան Լունելան քննարկել են ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների ընթացքը և զարգացման հեռանկարները

Երևան-Սևան ճանապարհին մեքենաներ են բախվել. «Chevrolet Volt»-ը կողաշրջվել է

Ռաֆայել Գրիգորյանի հոգեհանգիստը տեղի կունենա Գյումրիում, վերջին հրաժեշտը՝ Երևանում. հայտնի են օրերն ու վայրերը

Բաքվում շարունակվել է Ռուբեն Վարդանյանի շինծու դատավարությունը

Ձևավորված վստահելի գործընկերային հարաբերությունները լավ հիմք են նոր ծրագրերի համար. Սոկուլսկին՝ Փամբուխչյանին

Սլովենիան աջակցում է Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատման ջանքերին. Փաշինյանն ընդունել է Տանյա Ֆայոնին

Անդրադարձ է կատարվել Հայաստան-Իրան առևտրատնտեսական հարաբերություններն առավել խորացնելու հնարավորություններին

Պատմության թանգարանում Լուվրի հետ համատեղ ցուցադրություն կբացվի. ներկայացվել է ԿԳՄՍՆ 2024-ի կատարողականը

Ահազանգեր են ստացվել արգելափակված ավտոմեքենաների վերաբերյալ. ուժեղացված ծառայությունը շարունակվում է

Ալեն Սիմոնյանը Սլովենիայի փոխվարչապետի ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայերի խնդրին

ՀՀ-ն կաջակցի Եգիպտոսի կողմից առաջադրված Խալեդ ալ Անանիի թեկնածությանը՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում

Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարի հետ. ի՞նչ է քննարկվել

Դպրոցի զինանոցում ոչ ուսումնական զենք-զինամթերք է հայտնաբերվել. տեսանյութ

Պախկվելով, ուրիշներին դեմ տալով` ստանում են ոչ թե ծանրակշիռ դերակատարում այլ ապագաղափարական Վարդանիկ. Ղազարյան

Սերժ Սարգսյանը փորձում է Քոչարյանի հետ բանավեճում միավորներ հավաքել․ թող իրեն հայելու մեջ նայի․ Ալեն Սիմոնյան

Չինարիում 55 և 49-ամյա ամուսինները տանը հանկարծամահ են եղել

Մայիսի 9-ի հաղթանակը մեր հաղթանակն էլ է․ Ալեն Սիմոնյանը՝ վարչապետի մոսկովյան այցի մասին. տեսանյութ

Ուրախ եմ, որ Ակադեմիական քաղաքի նախապատրաստական աշխատանքները բերել են հանրային խոսույթի փոփոխության. նախարար

«Մի դրամի ուժը» «ԴիջիԿոդ 2025-ի» գլխավոր գործընկեր

2026-ի ընտրությունը ցույց կտա, թե ժողովուրդն ինչ է մտածում ՔՊ-ի մասին, ինչպես 2021-ին ցույց տվեց. տեսանյութ

Սերժ Սարգսյանի անունը պետք է գտնվի ոչ թե քաղաքական օրակարգում, այլ քրեական գործի նյութերում. Արման Բաբաջանյան

Դոլարն ու եվրոն էժանացել են. ի՞նչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 15-ին

Մոսկվան մայիսի 9-ին ակնկալում է ավելի քան 20 պետության և կառավարության ղեկավարի այց. Պեսկով

ԱԽ քարտուղարն ու Պաշտպանության հարցերով եվրոպական հանձնակատարը քննարկել են երկկողմ համագործակցությունը

«ՔոնթուրԳլոբալ Հիդրո Կասկադ»-ը հայտարարում է Տաթև ՀԷԿ-ի համար 2 նոր ուժային տրանսֆորմատորի ձեռքբերման մրցույթ

Ձյան և անձրևի առատ տեղումները կշարունակվեն մի քանի օր, այնուհետև ջերմաստիճանը կբարձրանա 10 աստիճանով

Վարդան Ղուկասյանի մասին իմ կարծիքը չի փոխվել. կարծում եմ՝ իր ճիշտ տեղը բանտն էր. Ալեն Սիմոնյան

ՊԵԿ-ի և Իրանի մաքսային ներկայացուցիչները քննարկել են Ագարակի անցակետի սահմանահատմանն առնչվող հարցեր

Դատախազությունը պահանջում է Ավշարի նախկին ղեկավարից բռնագանձել 17 անշարժ գույք, ավելի քան 587 մլն դրամ

Ապարանի տարածաշրջանում մառախուղ է

Չի բացառվում, որ ինչ-որ երկիր վերապահում հայտնի այդ որոշմանը. Փաշինյանը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարելու մասին

«Իմ քայլը» հիմնադրամը հայտարարում է «Ստեղծենք միասին» ծրագրի մեկնարկը. կկայանա բարեգործական ընթրիք

530 մլն դոլարի ապօրինի գույքեր և դրամական միջոցներ արդեն վերադարձված են Հայաստանի Հանրապետությանը. վարչապետ

Եթե մենք անվտանգություն ասելիս հասկանում ենք միայն բանակ, նշանակում է՝ մենք անվտանգություն չունենք. Փաշինյան

ԱՄՆ փոխնախագահն անզգուշաբար կոտրել է ամերիկյան ֆուտբոլի առաջնության գավաթը. տեսանյութ

Իրանի և ԱՄՆ-ի հաջորդ բանակցությունները տեղի կունենան Օմանում. Բաղաեին հայտնել է ամսաթիվը

Պատերազմ չի լինելու, լինելու է խաղաղություն. Նիկոլ Փաշինյան

Վերահաստատում եմ՝ Հայաստանի բանակին տվել եմ հրադադարի ռեժիմը չխախտելու հստակ հրահանգ. Նիկոլ Փաշինյան