«16 տարվա հետեւողական պայքարից հետո վերականգնեցինք արդարությունը». փաստաբանները՝ Ադրբեջանի դեմ ՄԻԵԴ վճռի մասին

«Պատմականորեն սա առաջին վճիռն է, որով միջազգային դատական ատյանը արձանագրում է ադրբեջանական հակահայկական ատելությունն ու խտրականությունը, եւ այս վճռի իրավական հետեւանքը պետք է լինի նաեւ այն, որ Ադրբեջանը ժամանակի ընթացքում ապահովի այդ խտրականության վերացումը»:

Այսօր հրավիրված ասուլիսի ժամանակ այս մասին հայտարարեց Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում հայազգի զինծառայողներ Գուրգեն Մարգարյանի եւ Հայկ Մակուչյանի շահերի ներկայացուցիչ, փաստաբան Սիրանուշ Սահակյանը՝ անդրադառնալով ՄԻԵԴ-ի կողմից «Մակուչյանն ու Մինասյանն ընդդեմ Ադրբեջանի և Հունգարիայի» գործով այսօր հրապարակված վճռին. «Շուրջ 16 տարվա հետեւողական պայքարից հետո մենք վերականգնեցինք արդարությունը»,- նշեց նա:

Վճռով ՄԻԵԴ-ը արձանագրել է, որ Ադրբեջանը խախտել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ եւ 14-րդ հոդվածներով ամրագրված կյանքի եւ խտրականության արգելքի իրավունքները: Ինչ վերաբերում է Հունգարիային, վերջինիս գործողություններում Եվրոպական դատարանը խախտում չի արձանագրել: Հիշեցնենք՝ ՀՀ զինված ուժերի զինծառայող, սպա Գուրգեն Մարգարյանը կացնահարվել է ադրբեջանցի Ռամիլ Սաֆարովի կողմից 2004 թվականի փետրվարի 19-ին Բուդապեշտում: Նրանք այնտեղ էին՝ մասնակցելու ՆԱՏՕ-ի «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ուսումնական ծրագրին: Սաֆարովը կացնի բազմաթիվ հարվածներով սպանել է Մարգարյանին քնած ժամանակ, մահափորձ է ծրագրվել նաեւ հայազգի Հայկ Մակուչյանի նկատմամբ, որը, սակայն, չի հաջողել: Հունգարիայի դատարանը առանձնապես դաժան և կանխամտածված սպանության, ինչպես նաեւ՝ սպանության նախապատրաստման համար Ռամիլ Սաֆարովին դատապարտել է ցմահ ազատազրկման՝ 30 տարի առանց ներման իրավունքի: Դատավարության ընթացքում Սաֆարովը խոստովանել է, որ առանձնակի դաժանությամբ ինքն է ծրագրել եւ սպանել Գուրգեն Մարգարյանին հայ լինելու պատճառով: 2012 թվականին Ադրբեջանի իշխանությունների խնդրանքով Սաֆարովը տեղափոխվել է Ադրբեջան՝ ԵԽ կոնվենցիայի համաձայն պատժի մնացած մասն այնտեղ կրելու պայմանով: Սակայն Ադրբեջան ժամանելուն պես Սաֆարովը նախագահական ներում է ստացել, ազատ արձակվել, արժանացել մայորի կոչման, նախագահի կողմից՝ բնակարանի և ութ տարվա աշխատավարձի՝ որպես ազգային հերոս: Գուրգեն Մարգարյանի եւ Հայկ Մակուչյանի ներկայացուցիչները Ադրբեջանի եւ Հունգարիայի դեմ անհատական գանգատ էին ներկայացրել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան՝ պահանջելով ճանաչել կյանքի եւ խտրականության արգելքի հիմնարար իրավունքների խախտումները՝ միաժամանակ ֆինանսական փոխհատուցում չպահանջելով: Նրանց մոտեցումը այն էր, որ հայի կյանքը անգնահատելի է, եւ իրենք ունակ չեն որեւէ հայի կորցրած կյանքին տալ դրամական արտահայտություն: Գլխավոր պահանջը ոչ թե դրամական փոխհատուցումն էր, այլ ադրբեջանական հակահայկական քաղաքականության դեմ իրավական պաշտպանության միջազգայնորեն ուժեղացումը:

Այսօր հրավիրված ասուլիսին փաստաբան Սիրանուշ Սահակյանը նշեց, որ ՄԻԵԴ վճիռն ընդհանուր առմամբ իրենց գոհացնում է, եւ առաջին ձեռքբերումը, որ այդ վճռով եղավ, այն է, որ պատասխանատվության է կանչվել ադրբեջանական պետությունը, այն էլ՝ անպատժելիության համար. «Այս գործով մենք ունենք մեզ գոհացնող վճիռ, որով արձանագրվել են Ադրբեջանի կողմից մարդու իրավունքների խախտումներ, եւ քանի որ հենց ներման արդյունքում է արձանագրել կյանքի իրավունքի խախտումը, սրան պիտի հաջորդի այնպիսի միջոցառում, որը կապահովի մարդասպանի կողմից վճռի փաստացի կրումը»: Ինչ վերաբերում է Հունգարիային, նրա կողմից խախտումների փաստը չի արձանագրվել, թեպետ դիմումատու կողմը պահանջել էր արձանագրել, որ Հունգարիան նպաստել է, որ Ադրբեջանը կարողանա ապահովել անպատժելիությունը. «Տվյալ դեպքում ՄԻԵԴ-ը մեծ նշանակություն է տվել այն հանգամանքին, որ հունգարական դատարանները անհապաղ արձագանքել են միջադեպին եւ պատշաճ արդարադատության ճանապարհով բացահայտել են հանցագործությունը՝ դրա ծանրությանը համարժեք պատիժ նշանակելով»: Այս առումով Սահակյանը չբացառեց, որ վստահորդների հետ խորհրդակցելուց հետո կփորձեն  Հունգարիայի պատասխանատվության հարցը բարձրացնել նաեւ Մեծ պալատում:

Փաստաբան Լեւոն Գեւորգյանն էլ նշեց՝ Մեծ պալատ դիմելու այլ հիմքեր էլ կան: Ըստ նրա՝ իրենք պահանջել էին մասնավոր կարգավիճակում կատարված գործողությունը վերագրել պետությանը, սակայն Եվրոպական դատարանը չի համաձայնել նրանց այդ դիրքորոշմանը. «Այսինքն՝ մեր պնդումը ողջ վարույթի ընթացքում եղել է այն, որ Ադրբեջանը պատասխանատու է ոչ միայն նրա համար, որ հետամուտ չի եղել ՍաՖարովի պատժին, արդարացրել, հերոսացրել է նրան, այլ նաեւ նրա համար, որ պետությունն ինքն է ընդունել եւ ճանաչել  նրա գործողությունները որպես սեփականը եւ դա արել է՝ նրան ռազմական աստիճան շնորհելով, բնակարան պարգեւելով, ազատազրկման ժամանակահատվածում աշխատավարձի բարձրացման եւ այլ ճանապարհներով»: Փաստաբանների խոսքով՝ դատավորներից միայն մեկը՝ Պորտուգալիայի ներկայացուցիչն է հատուկ կարծիք գրել՝ համաձայնելով իրենց այդ դիրքորոշումներին, որ Հունգարիան եւս խախտել է կյանքի իրավունքը, եւ որ Ադրբեջանը Սաֆարովի գործողությունները ընդունել է որպես սեփականը: Դա եւս, թեեւ փոքրամասնության կարծիք է, բայց, ըստ նրանց, Մեծ պալատում կարող է օգտակար լինել: Հաշվի առնելով Ադրբեջանի կողմից իր դեմ կայացված վճիռները վիճարկելու պրակտիկան՝ փաստաբանները չբացառեցին նաեւ, որ Ադրբեջանը եւս շահագրգռված կլինի խնդիրը Բարձր պալատում բարձրացնելու հարցում, այսինքն՝ հնարավոր է՝ գործընթացը դեռ շարունակություն ունենա:

Լեւոն Գեւորգյանը հիշեցրեց, որ «Մանվել Սարիբեկյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» գործով բոլորովին վերջերս կայացված վճռով Եվրոպական դատարանը, մոտենալով 14-րդ հոդվածի՝ խտրականության արգելքի իրավունքին, այնուհանդերձ, չէր արձանագրել դրա խախտումը, իսկ այս դեպքում խախտումը վերաբերում է ոչ միայն ներման փաստին, որը տեղի է ունեցել նրա տեղափոխման հաջորդ օրը, այլ նրան, որ պետական ամենաբարձր մակարդակով քաջալերման, ոգեւորման եւ հերոսացման հայտարարություններ են արվել թե՛ քաղաքական էլիտայի, թե՛ բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց, թե՛ միջազգային կառույցներում Ադրբեջանի ներկայացուցիչների կողմից, որոնք բացահայտորեն ցույց են տվել արմենոֆոբ եւ խտրական քաղաքականությունը, ինչն էլ դատարանի կողմից համարվել է անհերքելի: Անդրադառնալով 2-րդ հոդվածի՝ կյանքի իրավունքի խախտմանը՝ Լեւոն Գեւորգյանն ասաց, որ այս տարիների ընթացքում Ադրբեջանի կողմից մի շարք փորձեր են իրականացվել՝ արդարացնելու Սաֆարովի ներման գործողությունը. «Մասնավորապես՝ փորձել են արդարացնել ԵԽ-ի էքստրադիցիոն կարգավորումներով, ինչը դատարանի կողմից չի ընդունվել, չեն ընդունվել նաեւ փորձերը՝ Սաֆարովի սթրեսային իրավիճակները, հոգեկան խանգարումները հիմնավորելու մասին, եւ ՄԻԵԴ-ը փաստացի արձանագրել է, որ Ադրբեջանի կողմից տեղի է ունեցել կյանքի իրավունքի ընթացակարգային խախտում, այսինքն՝ չի ապահովվել համապատասխան պատիժը, որը համահունչ կլիներ կատարված հանցագործությանը»:

Խոսելով վճռի՝ սպասվող հետեւանքաների մասին՝ Սիրանուշ Սահակյանն ասաց, որ ՄԻԵԴ-ը հակված չէ իր վճռում թվարկել այն միջոցները, որ պետք է ձեռնարկվեն, բայց կա պահանջ՝ վերականգնելու նախկին դրությունը եւ իրականացնելու իրավիճակով թելադրված անհատական եւ ընդհանուր միջոցներ: Անհատականը, ըստ նրա, ենթադրելու է պատժի փաստացի կրման ապահովումը, իսկ ընդհանուրը լինելու են այնպիսի գործողությունները, որով կվերացվեն հայերի նկատմամբ ատելությունը եւ խտրականությունը. «Որոշման ուժի մեջ մտնելուց հետո դրա նկատմամբ հսկողությունը ստանձնելու է Նախարարների կոմիտեն, մենք ներկայացնելու ենք դիրքորոշում, եւ պետությունն էլ առաջարկելու է, թե ինչպես է պատկերացնում վճռի իրականացումը, որից հետո որոշումներ են կայացվելու, դրանց հետ համաձայն չլինելու դեպքում մենք իրավունք ենք ունենալու հարցը հետ հղել ՄԻԵԴ-ին, եւ քանի որ ՄԻԵԴ-ը արձանագրել է, որ պատիժը չկրելու հետեւանքով է խախտվել կյանքի իրավունքը, այս դեպքում վերականգնման միակ ուղին կլինի պատժախուց հետ ուղարկելը»: Անդրադառնալով հարցին, թե այդ դեպքում որտե՞ղ պիտի Սաֆարովը կրի իր պատիժը՝ Սահակյանն ասաց, որ Ադրբեջանը, միանշանակ, կպնդի, որ նա պատիժը ստանա իրենց երկրում, բայց դրա համար Հայաստանը պետք է ստանա երաշխիքներ, որ հասարակությունում, որտեղ անձը հերոսացվել է օմբուդսմենից մինչեւ քաղաքական գործիչներ, կարող է առանց արտոնյալ պայմանների պատիժ կրել. «Եթե նման երաշխիքներ տրվեն, ինչի հավանականությունը շատ փոքր է, դա կարող է դիտարկվել լուծում, բայց մեր շեշտադրումը լինելու է այն, որ վճիռը կատարվի այնպիսի երկրներում, որտեղ Սաֆարովը իր պատիժը կկրի այլ դաժան հանցագործների հետ միասին առանց արտոնյալ պայմանների»: Ըստ Սահակյանի՝ պետք է դրվեն նաեւ վերահսկողական մեխանիզմներ, որոնք իրենց կողմից ստուգելի կլինեն:

Լեւոն Գեւորգյանի կարծիքով էլ՝ այս փուլում արդեն խնդիրը իրավականից անցնում է քաղաքական դաշտ, քանի որ Նախարարների կոմիտեն քաղաքական մարմին է, եւ իրենք չեն բացառում, որ այնտեղ որոշակի խնդիրներ կլինեն. «Իրավական մակարդակում առաջնային խնդիրն էր արձանագրել խտրականության փաստը եւ խտրականության քաղաքականությունը կոնկրետ երկրում, իսկ թե դրանից ինչպիսի դիվիդենտներ պետությունը կկարողանա քաղել, ավելի շատ քաղաքականության խնդիր է, ամեն դեպքում, մենք լիահույս ենք, որ քաղաքական թիմը զինված է բանակցություններում եւ կկարողանա մինչեւ վերջ հասնել այս իրավական վճռի քաղաքական հետեւանքներին»: Փաստաբանները հիշեցրին, որ Սաֆարովին Ադրբեջանին հանձնելուց հետո Հայաստանը, ի նշան բողոքի, խզել է դիվանագիտական հարաբերությունները Հունգարիայի հետ. «Վերջնարդյունքից կախված՝ դիվանագետները արդեն պետք է գնահատեն. եթե հեռավոր է եղել Հունգարիայի պատասխանատվությունը, միգուցե հարաբերությունները ջերմացնելու հարց առաջանա, իսկ եթե մենք կարողանանք նաեւ Հունգարիայի մեղսակցությունը հիմնավորել, հետեւությունները այլ կլինեն»,- նշեցին նրանք՝ հավելելով, որ իրենք ներկայացրել են փաստեր, ըստ որոնց՝ Հունգարիայի որոշմանը նախորդել եւ հաջորդել են տնտեսական լուրջ հետեւանքներ. «Մասնավորապես՝ ամենաբարձր մակարդակում եղել են հանդիպումներ, եւ դրանց շրջանակում Ադրբեջանի կողմից Հունգարիայում ինվեստիցիաներ կատարելու հարցն է քննարկվել, պարզապես դատարանի համար այդ փաստերը բավարար չեն եղել, որ Հունգարիան մեղսակից դարձվեր»:

Ըստ Սիրանուշ Սահակյանի՝ այս գործը պետության համար շատ ավելի մեծ նշանակություն ունի, քան դիմումատու ընտանիքի. «Ընտանիքի կորուստը անդառնալի է, եւ ընտանիքը չի պահանջել նյութական փոխհատուցում, մեր պայքարը եղել եւ մնում է բարոյական հատուցման մեջ, եւ ես կուզեի հատուկ շնորհակալություն հայտնել Գուրգեն Մարգարյանի հարազատներին, Հայկ Մակուչյանին, ովքեր, իրենց վիշտը մի կողմ դնելով, ուժ են գտել եւ վստահել մեզ այս գործընթացը՝ կանգնելով մեր կողքին, որպեսզի պետական նշանակության այս խնդիրը կարողանանք կյանքի կոչել, սա բացառապես մասնավոր անձանց շնորհիվ է իրականություն դարձել»,- նշեց փաստաբանը՝ հավելելով, որ նաեւ պետությունն է, օգտվելով երրորդ կողմի իր կարգավիճակից, ներկայացրել իրավական դիրքորոշումներ՝ աջակցելով իրենց պնդումների հիմնավորմանը:

Տպել
7405 դիտում

Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)

Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին

Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը

Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան

Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ

ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել

Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջինի․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի հավաքականի հետ խաղի մասին

Հայաստանի և Մալթայի ԱԳՆ պաշտոնյաների խորհրդակցությունների ընթացքում անդրադարձ է եղել ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը

ՌԴ ԿԸՀ-ն ավարտել է ձայների հաշվարկը․ ընտրողների 87,28% քվեները Վլադիմիր Պուտինինն է

Նռնակ, պայթուցիչ ու փամփուշտներ․ Կապանի բնակիչը փրկարարական ջոկատում հանձնել է ԼՂ-ից բերված զինամթերքը

Վրաստանի ԱԺ կրթության հանձնաժողովի նախագահը գալիս է Հայաստան․ մանրամասներ

Մկրտչյանը ԱՄՆ ՄԶԳ փոխկառավարչի հետ քննարկել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցության հարցում համագործակցությունը

Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ճանապարհներին ժամը 20։00-ի դրությամբ

Վրաստանը պետք է ավելին անի Ռուսաստանին զսպելու համար․ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար

Երկու երիտասարդ վիճել են տաքսու վարորդի հետ, ապա դանակահարել ուղևորին

Պուտինը հանդիպել է ՌԴ նախագահի թեկնածուների հետ, առաջարկել շարունակել ակտիվ համատեղ աշխատանքը

Հայաստանը հստակ դիրքորոշում ունի հասնել խաղաղության․ նախագահը հանդիպել է ֆրանսիացի մտավորականների հետ

Բորիս Բախշինյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր

Իսակովի պողոտայում՝ ռուսական եկեղեցու դիմաց, «ԿամԱԶ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին

ՀՀ ԱԳՆ պատվիրակությունը Բրյուսելում մասնակցել է Եվրոպական միության Արևելյան գործընկերության Ավագ պաշտոնյաների հանդիպմանը

Բայրամովը Լուիս Բոնոյի հետ հանդիպմանը վերահաստատել է Ադրբեջանի հանձնառությունը խաղաղության գործընթացին

Արտուր Հարությունյանը նշանակվել է Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր

Հակոբ Բալայանն ու Երևան քաղաքի ավագանու անդամ Միքայել Խաչատրյանը շրջայց են իրականացրել Էրեբունի վարչական շրջանում

Գորիսում 3 անձի նկատմամբ մահափորձի վարույթով հետախուզվող տղամարդը հայտնաբերվել է. մանրամասներ

ԱԺ-ում տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության նիստը․ քննարկվել են տեղահանվածներին տրամադրվող ծրագրերը

Հռոմի Պապը չի շնորհավորել Պուտինին նորից վերընտրվելու համար․ Սուրբ Աթոռից հերքում են տեղեկությունները

Շիրակի մարզպետարանի կալանավորված պաշտոնյաների լիազորությունները կասեցվել են

Ինչ իրավիճակ է Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհին

Դուք շարունակում եք շարժվել Բուխարեստի գագաթնաժողովի որոշմամբ, Վրաստանը կդառնա ՆԱՏՕ-ի անդամ․ Ստոլտենբերգ

Քանաքեռավանի գազալցակայանում «Պեժո»-ի լիցքավորման պահին տեղի ունեցած պայթյունի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրվարույթ

Նիկոլ Փաշինյանը մանրամասնել է, թե ինչ խոսակցություն է ունեցել տավուշցիների հետ

Հասանովը Ստոլտենբերգին զեկուցել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին

Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի նախագահը եվրոպական դրոշ է փոխանցել Սիմոնյանին

Աբովյանում ուղևորափոխադրման հարցի շուրջ տեղի ունեցած խուլիգանության գործով երեք անձի մեղադրանք է ներկայացվել

Երևանյան 28 փողոցներում վերգետնյա մալուխները կանցկացվեն ստորգետնյա կապուղիներով

Անդրանիկ Քոչարյանը ՆԱՏՕ ԽՎ նստաշրջանից առաջ հանդիպում է ունեցել ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հետ

Բաքվում Պուտինի օգտին քվեարկել է ռուսաստանցիների 77%-ը, ռեկորդային քվեարկությունը գրանցվել է Չեչնիայում՝ 98,99 տոկոս

Կալանավորվել է Շիրակի մարզպետարանի Քաղաքաշինության վարչության պետը և ևս մեկ հոգի

36-ամյա երիտասարդը հարվածներ է հասցրել ընկերուհուն, 26-ամյա աղջիկն էլ դանակահարել է նրան

Աշխարհի Գավաթում Հայաստանը կներկայացնի 5 ծանրորդ