Երևան
12 °C
searchclose
menuclose
Երևան
12 °C
Ռոբերտ Քոչարյանի վերջին հարցազրույցն ու Հայաստանի տնտեսության զարգացման վերաբերյալ նրա դատողություններն, իհարկե, քմծիծաղով ընդունվեցին հասարակության մեծամասնության կողմից, որովհետեւ ասողը Քոչարյանն էր՝ մարդ, որի իշխանության տարիներին քրեաօլիգարխիկ համակարգը կատարելության է հասցվել, իսկ իր ընտանիքն ահռելի հարստություն է կուտակել։ Բայց դա չխանգարեց, որ հասարակության ներսում այնուամենայնիվ որոշակի քննարկումներ ծավալվեն Հայաստանի տնտեսության զարգացման մոդելների եւ հեռանկարների շուրջ։
Այո, իսկապես էլ՝ կարելի է արտասահմանյան խոշոր ընկերություններ կամ մեծահարուստ սփյուռքահայեր հրավիրել, ազգային հարստությունը «ջրի գնով» նվիրել նրանց, արտոնյալ պայմաններ ստեղծել, թույլ տալ, որ Հայաստանն օգտագործվի որպես հումքային կցորդ եւ էժան աշխատուժի աղբյուր, ու այդ ճանապարհով հասնել տնտեսական որոշակի աշխուժացման։ Դա նույնպես զարգացման մոդել է եւ կարճաժամկետ դրական էֆեկտ իսկապես կտա։ Աշխատատեղեր կստեղծվեն, հարկերի տեսքով ինչ-որ գումարներ կմտնեն բյուջե, եւ այլն։ Բայց դա, մեղմ ասած, վատ մոդել է, որովհետեւ արդյունքում տնտեսական ցուցանիշները կաճեն, բայց տնտեսությունը չի զարգանա։ Ընդերքը կթալանվի, ենթակառուցվածքները կդառնան օտարների սեփականությունը, շահույթի մեծ մասը դուրս կբերվի երկրից, իսկ բնակչությունը կմնա նույն էժան աշխատուժը։ Նույն կերպ, օրինակ, կարելի է օտարերկրացի ֆուտբոլիստներ հրավիրել հայաստանյան թիմեր, կազմակերպել առաջնություն, բայց դրանից հայկական ֆուտբոլը չի զարգանա։
Տնտեսության զարգացման մյուս մոդելը կարելի է պայմանականորեն անվանել «առանց անգլերենի հնարավոր չէ մոշ աճեցնել: Հասկանալի է, իհարկե, որ մոշը կաճի նաեւ առանց անգլերենի իմացության, բայց խոսքն այն մասին է, որ հայաստանցի մոշ աճեցնողը, կոշկակարը, ինժեները, բժիշկը, ծրագրավորողը եւ այլ մասնագետները պիտի կարողանան յուրաքանչյուրն իր ոլորտում մրցունակ լինել, եւ դրա արդյունքում է, որ Հայաստանն ի վերջո կունենա մրցունակ տնտեսություն։ Սա, իհարկե, շատ ավելի բարդ ճանապարհ է, արդյունքներն էլ կերեւան ավելի ուշ, բայց ըստ էության՝ սա կայուն զարգացման միակ ճանապարհն է, ու հենց սա էլ կոչվում է «տնտեսական հեղափոխություն», որովհետեւ արմատապես փոխվում է բուն տնտեսական զարգացման մոդելը։
Ցավոք սրտի՝ Հայաստանում այս ընթացքը դանդաղեց կորոնավիրուսի համաճարակի ու դրա հարուցած տնտեսական անխուսափելի հետեւանքների պատճառով։ Ու գուցե նաեւ դա էր պատճառը, որ ակտիվացան քննարկումները, թե իսկ ընդհանրապես արժե՞ր գնալ տնտեսական հեղափոխության ճանապարհով, գուցե պետք էր շարունակե՞լ «քոչարյանական մոդելը»՝ սրան-նրան համոզել, որ գան Հայաստանում հեշտ փողեր աշխատեն, ու «ջանդամը», թե Հայաստանն էժան աշխատուժով հումքային կցորդ չէ, կոռուպցիոն մեխանիզմները չեն կատարելագործվում, «զատո» տնտեսական ցուցանիշներն ավելի գեղեցիկ կլինեին, բարձրաստիճան պաշտոնյաները ժողովրդից թալանածի մի տասը տոկոսն ուրիշների անունով կներդնեին երկրում ու դա կանվանեին «օտարերկրյա ներդրում», եւ այլն։
Մեծ հաշվով՝ հիմա տնտեսական բանավեճը հենց այս երկու մոդելների միջեւ ընտրություն կատարելու շուրջ է։ Պարզապես այդ ամենը ներկայացվում է քաղաքական փաթեթավորմամբ, ու նախկին մոդելի կողմնակիցներն էլ օգտվում են այն բանից, որ հասարակության մի զգալի հատվածը լավ չի պատկերացնում տնտեսական զարգացման խորքային մեխանիզմները, իսկ «նախկին մոդելի» պայմաններում իրենց գործունեության քրեական հետեւանքներն ուշանում են։
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
ՌԴ-ԱՄՆ հարաբերությունների կարգավորումը հնարավոր է, Մոսկվան երբեք չի կորցրել այդ ցանկությունը. Պուտին
Գևորգ Պապոյանն ընդունել է քաղաքացիներին. ինչ հարցեր են քննարկվել
Առանձին շրջաններում և Երևանում թույլ ձյուն է սպասվում
2024-ին Արաբկիր վարչական շրջանում բնակիչներին է վերադարձվել շուրջ 40 հազար քմ տարածք. մանրամասներ
Թուրքիայում հիվանդին տեղափոխող ուղղաթիռը մխրճվել է հիվանդանոցի շենքի մեջ. կան զոհեր. տեսանյութ
Վահագն Խաչատուրյանը ստորագրել է մի շարք օրենքներ
Սննդային թունավորումով Սպիտակի ԲԿ է ընդունվել 5 տուժած
Հովիկ Աղազարյանի նամակագրության գաղտնիությունը խախտելու հոդվածով քրեական վարույթ չի հարուցվել
Հանրային վայրում չծխելու կանոնը հաճախ չի պահվում. նոր միջոցներ կգործադրվեն. մանրամասնում է փոխնախարարը
Նման բարձր խոսքերը հիշեցնում են պատերի տակի տատերի «թաղեմ ազիզդ»-ն ու «հողեմ գլուխդ»-ը. Սաֆարյանը՝ Զոհրաբյանին
Զիրոյանի մասնակցությամբ առաջիկա ներկայացումները չեն կայանա, դրանք չեղարկվել են
Հանրապետության էներգետիկ անվտանգության ու անկախության մակարդակի բարձրացումը մեր գերակա խնդիրն է. Խուդաթյան
Գեղասահորդուհի Ադելիա Պետրոսյանը երկրորդ տարին անընդմեջ նվաճել է Ռուսաստանի չեմպիոնի տիտղոսը
Մարտունի-Գավառ ավտոճանապարհին մեքենան բախվել է ծառին, կա տուժած
Դուք շարունակում եք ապահովել կայուն և անվտանգ էներգամատակարարում. ՀԾԿՀ նախագահի ուղերձը
Քասախի բնակարաններից մեկում տղամարդու դի է հայտնաբերվել
ԱՄՆ-ը Թուրքիային ազատել է «Գազպրոմ բանկի» պատժամիջոցներից
Կամչատկայում 3 օր անց հայտնաբերվել է անհետացած Ան-2 ինքնաթիռը. անձակազի բոլոր անդամները ողջ են
Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում
Սննդային թունավորում Վանաձորում. 10 քաղաքացի տեղափոխվել է հիվանդանոց
Արարատում 13-ամյա աշակերը դանակահարել է նույն դպրոցի 14-ամյա պատանուն
Ես նամակների եմ պատասխանում, Աննան անգլերեն է պարապում. վարչապետ
Մեր «Բոլերոն». վարչապետը բանտային օրագրից հերթական հատվածն է հրապարակել
Ցնցված եմ Մագդեբուրգի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձություններից․ Նիկոլ Փաշինյան
«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը կբերի տնտեսական փոխգործակցության, դա էլ կնպաստի թշնամանքի էջը թերթելուն. Խալաթյան
Իրանում ավտոբուսի շրջվելու հետևանքով 10 մարդ է զոհվել
Փոխնակ մայր դառնալու համար ՀՀ-ում դիմողները քիչ են, շատերը այդ նպատակով գնում են այլ երկրներ. որն է պատճառը
Սիրիայում Իրանի դեսպանության աշխատակից է սպանվել
Գերմանիայում ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 5-ի, ավելի քան 200 մարդ է տուժել
Սպասվում է թույլ ձյուն. ինչ եղանակ կլինի առաջիկա օրերին
Էկոնոմիկայի նախարարը հետևել է Գյումրու Կումայրի պատմական կենտրոնի փողոցների վերակառուցման աշխատանքներին
Վշտացած եմ Մագդեբուրգի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձություններից. ՀՀ նախագահ
Ողբերգական դեպքից հետո «Արթկոսմեդ»-ի գործունեությունը կկասեցվի. նոր մանրամասներ
Գևորգ Պապոյանն այցելել է «Բելիսսիմո Գրուպ», ծանոթացել արտադրական գործընթացներին
Գերմանիայում ավտոմեքենան մխրճվել է Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառին մասնակցող մարդկանց ամբոխի մեջ. կան զոհեր
Երևանում «Mazda 6»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնի․ վերջինս մահացել է
Հայաստանը պաշտոնապես ճանաչել է Կոսովոյի անձնագրերը
Բերբոքն ու Ֆիդանը անդրադարձել են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացին
Երևանի Ռուբինյանց 2/2 հասցեին հարակից տարածքում երեխաները նոր խաղահրապարակ ունեն․ վարչապետ
Փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել 6 ավտոմեքենա և օգնություն ցուցաբերել 16 քաղաքացու
