Կերպարվեստի խոշորագույն վարպետներից Եղիշե Թադևոսյանի ծննդյան 150-ամյակն է. կցուցադրվեն նրա էտյուդներից մինչեւ նոթատետրեր

Այսօր կերպարվեստի խոշորագույն վարպետներից մեկի՝ Եղիշե Թադևոսյանի ծննդյան 150-ամյակն է: Նկարչի հոբելյանի կապակցությամբ Վաղարշապատում կմեկնարկի նրան նվիրված փառատոնը, որի շրջանակներում Հայաստանի ազգային պատկերասրահի մասնաճյուղ Մհեր Աբեղյանի թանգարանում կկայանա Թադեւոսյանի անվանական ցուցասրահի հանդիսավոր բացումը:  Փառատոնի մանրամասների եւ պատկերասրահի աշխատանքի մեկնարկի մասին ՀԺ-ն զրուցել է ՀՀ ազգային պատկերասրահի տնօրենի պաշտոնակատար Մարինա Հակոբյանի հետ:

- Տիկին Հակոբյան, այսօր Եղիշե Թադեւոսյանի 150-ամյակի կապակցությամբ ՀԱՊ Էջմիածնի մասնաճյուղի Մհեր Աբեղյանի թանգարանում բացվելու է Թադեւոսյանի անվանական ցուցահանդեսը: Մի փոքր կմանրամասնե՞ք՝ ինչ միջոցառում է լինելու:

- Նախ ասեմ, որ Եղիշե Թադեւոսյանի անվանական սրահի բացումը նկարչի ծննդավայր Վաղարշապատում ունի բացառիկ նշանակություն 19-րդ դարավերջի 20-րդ դարի առաջին կեսի հայ կերպարվեստի վերարժեւորման, վերաիմաստավորման գործում: Ցուցահանդեսում ընդգրկված է տարբեր տարիներին եւ բազմաթիվ շրջագայությունների ընթացքում տարբեր երկրներում ստեղծած շուրջ 5 տասնյակ գեղանկարչական ու գրաֆիկական աշխատանք Հայաստանի ազգային պատկերասրահի հավաքածուից, որոնց թվում են այնպիսի գլուխգործոցներ, ինչպիսիք են «Կոմիտասը», «Քրիստոսը եւ փարիսեցիները», «Մեր փողոցը Վաղարշապատում» եւ այլն:  Ցուցադրության կոնցեպտի հիմքում մեծադիր կտավների և էտյուդային նախանկարների, էսքիզների համադրումն է, ինչը բացահայտում և ամփոփում է մտահղացումից իրականացում նկարչի ինքնատիպ ուղին: Ընդհանուր առմամբ ստեղծելով 800-ից ավելի էտյուդ՝ հայ իմպրեսիոնիստը բացարձակ նոր իմաստավորում է տվել «էտյուդ», «էտյուդայնություն» հասկացություններին հայ կերպարվեստում՝ այն համահունչ դարձնելով ժամանակի համաշխարհային արվեստի նոր ուղղություններին ու միտումներին: Մեծ մասամբ արտասահմանյան ուղևորությունների ընթացքում արված փոքրածավալ պատկերումներն օժտված են տեղանքի աշխարհագրական-պատմական տիպիկ բնութագրումներով: Երբ Սինյակը Փարիզում ստեղծում է իր պուանտիլիստական աշխատանքները, Թադևոսյանն իր արվեստում փայլուն վիրտուոզությամբ ու տեխնիկական եզակի հմտությամբ կիրառում է ֆրանսիական նեոիմպրեսիոնիզմի ոճաձևաբանական սկզբունքները՝ ժամանակաշրջանին հատուկ իր ինքնատիպ-թադևոսյանական ընկալմամբ: Ցուցահանդեսում ներկայացված էտյուդներում նկարիչը երբեմն հեռանում է հստակ առարկայականությունից, նյութականությունից՝ ձևավորելով տեսողական-օպտիկական մի ընդհանուր մակերես:

- Քանի որ բավականին մասշտաբային միջոցառում է տեղի ունենալու, ի՞նչ անակնկալների սպասենք:

- Տասնյակ տարիներ Ազգային պատկերասրահի պահոցներում պահվող աշխատանքների մեծ մասը ցուցադրվում է առաջին անգամ: Ցուցադրությունն ամբողջանում է նկարչի նոթատետրերը, գծապատկերները, էսքիզներն ու գրառումները, լուսանկարներն ու անձնական իրերը ներկայացնող հարուստ հուշաձեռագրային նյութի ցուցադրությամբ: Այսօր նաեւ մեկ այլ անակնկալ է սպասվում՝ նկարչի հայրական տան մոտ՝ Ռ. Մելիքյան փողոցում, տեղի կունենա Էջմիածնի քաղաքապետարանի աջակցությամբ տեղադրված հուշատախտակի բացումը: Թերեւս ամենակարևոր ձեռքբերումներից է ծրագրի նախապատրաստական փուլում ուսումնասիրությունների արդյունքում նկարչի հայրական տան արտաքին պատի պահպանված մի հատվածի հայտնաբերումը: Այսօր արդեն ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության եւ «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների եւ պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի աջակցությամբ պատի այդ բեկորն ունի տեղական նշանակության հուշարձանի կարգավիճակ: Ցուցահանդեսի բացումն ուղեկցվելու է Փ. Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջի եւ Էջմիածնի գեղարվեստի դպրոցի սաների բացօթյա նկարչությամբ: Հավելեմ, որ փառատոնի շրջանակներում Ազգային պատկերասրահը կազմակերպելու է ինտերակտիվ կրթական ծրագրեր, թեմատիկ դասախոսություններ եւ էքսկուրսիաներ:

- Համավարակի արդյունքում ստեղծված իրավիճակի պատճառով խափանվել էր թանգարան-այցելու անմիջական կապը, սակայն կարծես թե աստիճանաբար վերադառնում եք բնականոն ընթացքին: Ինչպե՞ս է ստացվում այդ անցումը:

- Մեզ համար այդ անցումը շատ կտրուկ էր, քանի որ թանգարանների այդքան սպասված վերաբացումը պատկերասրահում նշանավորվեց իր հանրահայտ հերթերով աղմուկ հանած Դալի եւ Պիկասո ցուցահանդեսի վերաբացմամբ: Երկարատեւ դադարից հետո արտակարգ դրության պայմաններում Ազգային պատկերասրահը 10 օրում ընդունեց շուրջ 10.000 այցելու:

- Մեր նախորդ զրույցում, երբ դեռ նոր էիք նշանակվել տնօրենի պաշտոնակատար, ասացիք, որ սիրահարված եք թանգարանին այստեղ աշխատելու առաջին իսկ օրվանից: Այժմ, երբ առավել պատասխանատու պաշտոնի եք, ձեր վերաբերմունքը ինչպիսի՞ն է:

- Վերաբերմունքս նույնն է՝ սիրահարված թանգարանին: