Երևան
12 °C
Ընտրություններից հետո տնտեսության մեջ ակնկալվող փոփոխությունների մասին զրուցել ենք տնտեսագետ Արմեն Քթոյանի հետ:
- Պարո՛ն Քթոյան, հիմա արդեն կարո՞ղ ենք ասել, որ տնտեսության մեջ անորոշությունները վերացել են:
- Ոչ, որովհետեւ անորոշությունները մի քիչ ավելի խորքային ու ոչ միաբեւեռ են, դրանք ամենատարբեր գործոններով են պայմանավորված: Այո, քաղաքական առումով Կառավարության հետ կապված անորոշություն կար, որը փարատվում է, բայց թե ինչպիսին կլինեն Կառավարություն-ընդդիմություն հարաբերությունները, ինչ դրսեւորում կունենան արտաքին մարտահրավերները կամ արդյոք Կառավարությունը կկարողանա՞ հավակնոտ ներքին մարտահրավերների հաղթահարման քաղաքականություն իրականացնել՝ սա էլ է խնդիրը: Այսինքն դեռ վաղ է ասել, որ մենք հաղթահարեցինք այն անորոշությունները, որոնք պայմանավորված էին քաղաքական ճգնաժամով:
- Այս փուլում ի՞նչ քայլեր պետք է իրականացնեն իշխանությունները որպեսզի տնտեսությունն աշխուժանա, ներդրողները ուշադրություն դարձնեն Հայաստանին:
- Այս փուլում պետք է ավարտին հասցնեն կամ լուրջ քայլեր ձեռնարկեն՝ սկսելու այն ռեֆորմները, որոնք ակնկալվում են. խոսքը հարկային եւ մաքսային ոլորտում, բիզնես միջավայրին եւ մարդկային կապիտալի զարգացմանը միտված բարեփոխումներին է վերաբերում: Ներդրումային միջավայրի բարելավման հետ կապված գործառնություններ են անհրաժեշտ, պետություն-մասնավոր գործընկերություն: Անհրաժեշտ է արտաքին հիմնական խաղացողների հետ, որոնք ֆինանսների աղբյուր են հանդիսանում, ավելի ճկուն քաղաքականություն իրականացնել, փոքր ու միջին ձեռներեցության զարգացման խնդիրներն է պետք հաղթահարել: Մարտահրավերները շատ են, դրանց մի մասը սպեցիֆիկ են եւ ստանդարտ մեթոդներով դժվար կլինի հաղթահարել: Կառավարության գործունեությունը պետք է միտված լինի եղած ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործմանը եւ լրացուցիչ ռեսուրսների ներգրավմանը: Սա նաեւ շատ ցավոտ որոշումներ է ենթադրում, օրինակ՝ գյուղատնտեսության առումով շատ ենք խոսել, որ կա հսկայական ծավալի անարդյունավետ օգտագործվող ռեսուրսներ:
- Այսինքն՝ քայլեր անել, որոնք գուցե քաղաքացիներին դուր չգան, սակայն տնտեսությանը կօգնե՞ն:
- Այո, օրինակ՝ տասնյակ հազարավոր, եթե ոչ հարյուր հազարավոր հողի սեփականատերեր ունենք, եւ նրանց մեծ մասը ոչ էֆեկտիվ են: Անհրաժեշտ է ներդնել մեխանիզմներ, որոնք պետք է նպաստեն ոչ էֆեկտիվ սեփականատերերից էֆեկտիվ սեփականատերերի փոխանցմանը՝ իհարկե, շուկայական մեթոդներով, ոչ վարչական: Բայց այստեղ շատ լուրջ դիմադրություն կլինի եւ նաեւ մանիպուլյացիայի լայն դաշտ կբացվի:
Նույնիսկ այս ընտրական դեբատների ժամանակ ընդդիմադիր թեկնածուներից մեկը գյուղացիությանն ուղղված իր խոսքի մեջ միանշանակ հայտարարեց, որ հողատարածքների խոշորացումը բերելու է սեփականատերերից հողը խլելուն: Նմանօրինակ մանիպուլյացիաներ կլինեն, եւ պետք է ավելի ճկուն աշխատանք կատարել դրա հաղթահարման համար:
- Խորհրդարանում նոր ընդդիմադիր ուժեր հայտնվեցին, ըստ ձեզ տնտեսական բարեփոխումների ծրագրերին, նախագծերին նրանք կառուցողակա՞ն կմոտենան, թե՞ կարող են խնդիրներ ծագել:
- Չեմ կարծում, թե կառուցողական կմոտենան, որովհետեւ թե՛ 2018-ից սկսած, թե՛ նախընտրական այս ողջ ժամանակահատվածում կառուցողականության դաշտ քիչ կար: Կառուցողականություն լինում է այն դեպքում, երբ կոնկրետ ուժի շահերը համընկնում են պետության շահերի հետ, բայց այստեղ ինձ համար այդ համընկնումն ակնհայտ չէ: Հետեւաբար իրենց գործունեությունը միտված է լինելու հնարավորության սահմաններում տորպեդահարելու բոլոր այն նախաձեռնությունները, որոնք առաջադրվելու են: Այդ թվում իմ հիշատակած ցավոտ բարեփոխումները, որոնք շոշափում են տասնյակ հազարավոր մարդկանց շահեր: Մանիպուլացնելու են եւ ներկայացնեն որպես կոռուպցիոն դրսեւորումներ կամ սեփականությունը բաշխելու ձեւ:
- Պարո՛ն Քթոյան, հավանաբար ուսումնասիրել եք ընտրված ուժի նախընտրական ծրագիրը, ըստ ձեզ առաջիկա 5 տարում իրագործելի՞ են տնտեսությանը վերաբերող հատվածները, ասենք կենսաթոշակների, նվազագույն եւ միջին աշխատավարձի, տնտեսական աճի ակնկալիքների ու աղքատության կրճատման առումով:
- Իրականանալի են, իհարկե: Տարբեր երկրների փորձ ունենք շատ արագ զարգացման, եւ տեսականորեն այո, բոլոր այդ թիրախները հնարավոր է իրագործել: Այլ հարց է, թե արդյոք ճի՞շտ քայլեր կկատարվեն, ճի՞շտ ռեսուրսներ կմոբիլիզացվեն. կադրային ռեսուրսների, ֆինանսական ռեսուրսների խնդիր կա, բարեփոխումների արագության խնդիր կա:
- Այն ուժերը, որոնք մեծ խոստումներ էին տալիս նախընտրական շրջանում՝ միլիարդավոր դոլարների ներդրման, տասնյակ հազարավոր աշխատատեղեր ստեղծելու վերաբերյալ, ընտրություններում չհաղթելուց հետո քայլեր չե՞ն անի դրանք իրականացնելու համար:
- Իրենց պետք է հարցնել, իմ կարծիքով՝ բազմամիլիարդանոց ներդրումները ավելի շատ քաղաքական հայտարարություններ են, որովհետեւ եթե Հայաստանում կա նպաստավոր միջավայր, օրինակ՝ 20 կամ 30 մլրդ դոլար ներդրում կատարելու համար եւ կան կոնկրետ ներդրողներ, որոնք տեսել են այդ հնարավորությունները՝ նրանց ոչինչ չի խանգարում այդ ներդրումներն անել: Ի վերջո ներդրումներն արվում են շահույթ ստանալու համար, ոչ թե այս կամ այն քաղաքական ուժին իշխանության տեսնելու: Այդ բոլոր խոստումները կամ հայտարարությունները, որոնք եղել են, որքանով ինձ հայտնի են՝ կոնկրետ նախագծերի տեսք չունեն:
- Նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատում փայաբաժին ունեցող տեղական օլիգարխները զրկվելու են դրանից, ի՞նչ մեխանիզմով է դա հնարավոր:
- Մեխանիզմներ կան, եթե ապացուցվում է անօրինական սխեմաների միջոցով որոշակի սեփականության ձեռքբերումը: Հատկապես երբ խոսքը խոշոր չափերի կապիտալի մասին է, դրանք վաղեմության ժամկետ չունեն, եւ միշտ էլ պետությունը իրավունք ունի արդարադատություն իրագործելու: Սա նորմալ պրոցես է եւ ավելի շատ ազդակ կլինի, որ պետությունը գնում է դաշտը ավելի թափանցիկ դարձնելու, խաղի կանոններն ավելի հասկանալի դարձնելու ուղղությամբ: Այլապես կստացվի, որ դարձավ յուրօրինակ համաներում եւ բոլորին ներվեց ամեն ինչ: Իհարկե, համաներման անհրաժեշտություն կա, բայց ոչ այդ մասշտաբի խոշոր գործարքների առումով:
- Հեղինակավոր համաշխարհային կազմակերպությունների համար ընտրությունների արդյունքները որքանո՞վ են ազդակ, որ ավելի դրական կանխատեսումներ անեն Հայաստանի տնտեսության համար:
- Միջազգային կազմակերպությունները երկրի վարկանիշը գնահատում են մի քանի հանգամանքներից ելնելով, առաջին հերթին կանխատեսելիությունն է կարեւոր, երկրորդը՝ ռիսկերի նվազումը: Ընտրությունները մի քանի կետով այդ հարցերի պատասխանը տվեցին: Առաջին հերթին՝ վերահաստատվեց եւս մեկ անգամ, որ Հայաստանում կատարվեց ժողովրդավարական պրոցես: Ընտրություններ տեղի ունեցան, որոնք տարբերվում են մեր իմացած «ընտրություններից», նրանց համար սա դրական է:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումԺողովուրդ, նման բան տեսե՞լ եք. Սուրենյանը տեսանյութ է հրապարակել Երևանից
Ընդդիմությունը հոգեվարքի մեջ է. ամեն անգամ խորոված փարթի անելով՝ ասում է՝ սա վերջն է. Մանավազյան. տեսանյութ
Գյումրու նախկին փոխքաղաքապետը նոր պաշտոն ունի
ՉՈՒԼԱՆԱՊԵՏ Աջապահյանից մինչև հեռավոր գյուղի հոգևոր սպասավոր չեն խորշել ամենատգեղ որակումներից. Հարությունյան
Պոլիծիկ սրբազաններ, կուսակցություն բացեք ու ձեր շարքերից վարչապետացու առաջադրեք. Չախոյան
Դատաբժշկական փորձաքննությունը կտա պատասխան. ԱՆ-ն արձագանքել է Երևանում 1.5 տարեկան երեխայի մահվան դեպքին
ՄԻՊ-ն ու Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամի պաշտոնյան համագործակցության հնարավոր նոր ուղղություններ են նախանշել
Տիգրան Ավինյանն ու ՏԿԵ նախարարը ծանոթացել են «Կյանքի պուրակ»-ի շինարարության ընթացքին
33-ամյա վարորդը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և մոտ 50 մետր գլորվելով՝ ընկել ձորակը
Աֆղանստանի և Պակիստանի միջև վերսկվել են զինված բախումները
Վարչապետը ներկա է գտնվել «Յուվենտուս» հայաստանյան ակադեմիաների շնորհանդեսին. լուսանկարներ, տեսանյութ
Խուդաթյանը և Դըվինազն անդրադարձել են Ֆրանսիայի կառավարության կողմից իրականացվող և նախատեսված համատեղ ծրագրերին
Գագիկ Սուրենյանը Գեղարքունիքի կայծակից լուսանկար է հրապարակել
ՀՀ-Իռլանդիա հարաբերությունների խորացման և քաղաքական երկխոսության ակտիվացման անհրաժեշտություն կա. Խաչատուրյան
Երևանի հեռուստաաշտարակին հարող տարածքի հողամասերն ամրացվել են Շրջակա միջավայրի նախարարությանը
«Մուրացան» մանկական հիվանդանոցում հարձակվել են բժշկուհու վրա. ընտանիքը նրան մեղադրում է երեխայի մահվան համար
Սերժ Սարգսյանի՝ շուրջ 3 մլն դոլար կաշառքի գործը դատարանում է. մեղադրանք է ներկայացվել նաև փեսային և ևս 1 անձի
Պապոյանը միջազգային համաժողովում ներկայացրել է ՀՀ ներդրումային, գործարար միջավայրը և «Խաղաղության խաչմերուկ»-ը
Մենք շահագրգռիռ ենք Ուրուգվայի հետ հարաբերությունների զարգացման հարցում. ՀՀ նախագահը՝ նորանշանակ դեսպանին
Քննարկումների փուլով պետք է գտնենք լուծումներ՝ կա՛մ «այո», կա՛մ «ոչ». Քոչարյանը՝ Հայկ Սարգսյանի նախագծի մասին
Օրեր առաջ Հավայան կղզիներում են եղել, հավաքը ղեկավարել են «կոկորդիլոսները». Հակոբյանը տեսանյութեր է հրապարակել
Ավշար համայնքի նախկին ղեկավարը ձերբակալվել է
Ադրբեջանից պարզաբանում ենք ուզել, հրաժարվել են, որ դա իրենք են արել. Պապիկյանը՝ Խոզնավարի կրակոցների մասին
Հայաստանի հետ ամուր գործընկերությունը ձևավորում է բարեկեցություն. Հաքի գրառումը Միրզոյանի հետ հանդիպումից հետո
Հիմնական տարընկալումը գումարով կարճ ժամանակ ծառայելու նորմի հետ է կապված, նախագիծը պետք է լավարկվի. Խաչատրյան
«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունն ԱԺ-ում հանդիպել է Սուրեն Պապիկյանի հետ
Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է Ակադեմիական քաղաքի ենթակառուցվածքային աշխատանքների մեկնարկի պլանը
Հայաստանը եղել է և կշարունակի հավատարիմ մնալ փոխշահավետ հարաբերություններ ձևավորելու ռազմավարությանը. Պապոյան
ԱԽ քարտուղարը Ջոշուա Հաքին ներկայացրել է ՀՀ-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի զարգացումները
ԱԳ նախարարն ու Ջոշուա Հաքը Հայաստան-ԱՄՆ ռազմավարական գործընկերության օրակարգային հարցեր են քննարկել
Երևանի քննչական վարչության ծանր հանցագործությունների քննության բաժինը նոր պետ ունի
Պաշտոնանկություններ Քննչական կոմիտեում 590 հազար դոլարի հափշտակության գործի շրջանակներում
Կարևորել եմ կրթության դերը անձի զարգացման գործում. գյումրեցի աշակերտները հանդիպել են Զարուհի Բաթոյանի հետ
Կայացել է «Հաջողակից՝ սկսնակին» ծրագրի շրջանակում իրականացվող «Ստեղծենք միասին» նախագծի բարեգործական ընթրիքը
Եվրոն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 29-ին
Հայաստանը և Ադրբեջանն ապրելու են խաղաղ. տարօրինակ են մարմնավաճառի, ալկաշի ու զիբիլի կատվի աղմուկը. Սիմոնյան
Հրացան, ատրճանակներ, նռնակ և 161 փամփուշտ. Գյումրիում զենք-զինամթերք է հայտնաբերվել
Այս հարցում նվազագույն մտահոգություն չկա. էրդողանը՝ Հայաստանի հետ կարգավորման մասին
236 մլն եվրո՝ Սիսիան-Քաջարան ճանապարհահատվածի կառուցման համար
Արա Շիրինյանն ու Քրիստինե Մելքոնյանը նշանակվել են Հանրային հեռարձակողի խորհրդի անդամներ
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT