«Շան հոտ եկավ, շան օրի ես». նույնիսկ մեր լեզվամտածողության մեջ շների հանդեպ կա կանխակալ վերաբերմունք. Նուարդ Վարդանյան

Տավուշի մարզի Դիլիջան համայնքում տարածված է շների չումա հիվանդությունը, որն արդեն Երեւանում էլ կա, ասում է կենդանասեր, Երեւանի ավագանու «Իմ քայլը» խմբակցության անդամ Նուարդ Վարդանյանը: Վերջինս ահազանգում է՝ հնարավորինս արագ պետք է օրակարգում դնել այս հարցը: Ինքը որպես ավագանու անդամ անելու է ամեն ինչ, որ Երեւանի համայնքային բյուջեից գումար հատկացվի՝ շներին պատվաստելու համար:

Թափառող կենդանիների չլուծված խնդիրների, հասարակության՝ կենդանիների նկատմամբ վերաբերմունքի եւ այլ հարցերի շուրջ վերջինիս հետ «Հայկական ժամանակ»-ի զրույցը՝ ստորեւ.

Տիկին Վարդանյան, վերջին շրջանում հաճախ է խոսվում թափառող կենդանիների վերաբերյալ խնդիրների մասին, նկատենք, որ ոչ միայն մայրաքաղաքում, նաեւ՝ մարզերում: Եթե մայրաքաղաքում կա խնդրով զբաղվող կառույց, ապա մարզերում շատ ավելի վատթար պատկեր է. մի կողմում կենդանասերներն են, որոնք պաշտպանում են շներին, մյուս կողմում՝ ագրեսիվ շներից տուժած եւ յուրաքանչյուր քայլափոխի թափառող կենդանիներից զգուշացող մարդիկ: Ըստ Ձեզ՝ ի՞նչ համալիր լուծում կարելի է ձեռնարկել՝ այս խնդիրը կարգավորելու համար:

- Աշխարհի զարգացած երկրներում արդեն այդ հարցը վաղուց լուծված է, իսկ լուծումը միակն է ամբողջ աշխարհում, այն է՝ ստերջացումն ու համայնքային կացարանների հիմնումը: Այդ կացարաններում են պահվում շները, եւ դրսում դուք գրեթե չեք տեսնի թափառող շների, դա արվում է շների եւ, իհարկե, մարդկանց ապահովության համար:

Ինչ վերաբերում է համալիր լուծմանը, դեռ այն ժամանակ, երբ ՀՈԱԿ-ի տնօրենը Արմեն Բեգոյանն էր, ես, նա, ներկայիս պաշտոնակատար Հարություն Առաքելյանն ու Դիլիջանի քաղաքապետ Դավիթ Սարգսյանը հանդիպում ենք ունեցել: Քննարկեցինք, որ եթե իր բյուջեով Դիլիջանի համայնքապետարանը կացարան կառուցի, Երեւանը կարող է ապահովել անվճար ստերջացման աշխատանքները: Դրական պատասխանը կա, ձգձգման պատճառը կացարանը սարքելու տեղի հարցն է: Կարծում եմ՝ այդ ծրագիրն իրականացնելը իրատեսական է: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ կացարանները կառուցելու եւ շներին պահելու հարցում կարող է մեծ լինել նաեւ հանրության դերն ու աջակցությունը: 

Ըստ Ձեզ՝ Հայաստանում կենդանիների, մասնավորապես՝ շների հետ, վարվեցողության մշակույթ կա՞: Մարդիկ բավարար իրազեկվա՞ծ են՝ ինչ ասել է շների կատաղություն, քնեցում եւ այլն:

- Իմ կարծիքով՝ հանրությունը, մեղմ ասած, տեղեկացված չէ: Եթե տոկոսային հարաբերակցությամբ նայենք, կետերին խորությամբ տիրապետում է հասարակության 5 տոկոսը, ոչ ավելին: Կարծում եմ՝ առաջնային պատճառն այն է, որ հասարակության հետ իրազեկիչ ու կրթական բավարար աշխատանք չի տարվում, իսկ երկրորդը մշակութային կոմպոնենտն է. մեր հասարակության մեջ կենդանիների հանդեպ ոչ նորմալ վերաբերմունք գոյություն ունի: Ցավով եմ ասում, բայց նույնիսկ մեր լեզվամտածողության մեջ կա շների հանդեպ կանխակալ վատ վերաբերմունք, բազմաթիվ օրինակներ կարող եմ բերել՝ «շան անունը տուր, փայտը վերցրու ձեռքդ», «շան օրի ես», «շան հոտ է գալիս»:

Երբ կրթություն էի ստանում Իտալիայում, սովորելով այդ երկրի լեզուն՝ հասկացա, որ նրանց լեզվամտածողության մեջ բազմաթիվ վատ արտահայտություններ թուրք բառի հետ են ասոցացվում, շատ ծխող մարդուն, անճաշակ հագնվածին ասում են՝ կարծես թուրք լինես: Նրանց լեզվամտածողության մեջ դա է մտած, իսկ մեզ մոտ, չգիտես՝ ինչու, բոլոր վատ արարքները կապված են մարդու լավագույն, ամենամտերիմ ու հավատարիմ ընկերոջ՝ շան հետ: Իհարկե, սա նոր խնդիր չէ: Մենք նույնիսկ երեխա դաստիարակելիս ենք շանը վատ հիշատակում, երեխայի մոտ վախ ներշնչում. կերակրելիս ասում ենք՝ կե՛ր, այլապես շունը կգա կուտի, կե՛ր, որ շունը չկծի եւ այլն, օրինակները բազմաթիվ են:

- Կարծում եք՝ միայն ստերջացումը բավարա՞ր է՝ մայրաքաղաքում թափառող շների խնդրին լուծում տալու համար:

- Ոչ: Առաջին պարտադիր պայմանը ստերջացումն է, իսկ երկրորդը՝ կացարանները, որ թափառող կենդանիների հարցն ընդմիշտ լուծում ստանա: Օրինակ՝ Հռոմում, եթե դու քո տանն ապրող շանը բաց թողնես, բացի մեծ չափով տուգանքից, անձը նաեւ ազատազրկվում է: Այնտեղ օրենքով պատժելի է նման արարքը, ինչը Երեւանում շատերի մոտ գուցե ծիծաղ առաջացնի: Այնտեղ բոլոր շները հաշվառված են ու չիպավորված: Հայաստանում շատ մեծ տենդենց կա, այստեղ շներին տանում, բաց են թողնում, որովհետեւ հոգնում են, կամ շունը հիվանդ է եւ այլն: Եղել է դեպք, երբ ես թափառող շան համար զանգահարել եմ ոստիկանություն, եւ նրանց աշխատակիցները, լինելով այս հասարակության ներկայացուցիչ, շատ անլուրջ են վերաբերվել խնդրին: Ցավով եմ նշում, բայց այդպես է:

- Արդյոք իրականացվո՞ւմ են միջոցառումներ՝ շների հնարավոր հիվանդությունների մասին պատշաճ իրազեկելու ու պաշտպանելու ուղղությամբ:

- Օրինակ՝ կատաղություն հիվանդությունը հասարակության մեջ շատ սխալ ընկալում ունի: Մարդկանց թվում է՝ եթե շունը հաչում է, կատաղություն է, այնինչ կատաղությունը հիվանդություն է ու բացարձակ կապ չունի շան ագրեսիայի կամ շատ հաչելու հետ: Մենք մեծ խնդիր ունենք նաեւ լեշմանիոզ հիվանդության հետ կապված: Երեւանի «Թափառող կենդանիների վնասազերծում» ՀՈԱԿ-ը հավաքած շներին ստերջացնելու ժամանակ նաեւ թեստավորում է, դրական պատասխանի պարագայում շները քնեցվում են, որովհետեւ օրենքն է պահանջում: Լեշմանիոզ հիվանդությունը փոխանցվում է շնից շուն, կարող է փոխանցվել նաեւ շնից մարդ ու մարդուց մարդ, ինչը կյանքի համար վտանգավոր է: Իմ տեղեկություններով՝ Դիլիջան քաղաքում այժմ տարածում է գտել մեկ այլ՝ չումա հիվանդությունը: Երեւանում եւս կա արդեն այդ հիվանդությունը: Մենք պետք է բոլոր շներին թեստավորենք ու պատվաստենք: Ես փորձելու եմ ամեն ինչ անել, որ Երեւանի համայնքային բյուջեից գումար հատկացվի՝ չումայի դեմ շներին պատվաստելու համար:

Ըստ Ձեզ՝ պետական մակարդակով քայլեր արվում են՝ խնդրի համալիր կարգավորման ուղղությամբ:

- Արված աշխատանքը այդքան էլ բավարար չեմ գնահատում: Պարտադիր է ստեղծել կացարաններ: Այժմ հնարավորինս արագ պետք է օրակարգում շատ խիստ կերպով դնել չումայի հարցը:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
3840 դիտում

Արգելափակումից դուրս բերված 1430 մեքենա, 578 ՃՏՊ և տուժածներ. ուժեղացված ծառայության արդյունքները

ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունն աշխատանքային այցով մեկնել էր Իտալիա. տեսանյութ

Ջեբկիրին ասեք՝ Գյումրիում համայնքապետի ընտրություններ են, ոչ թե ծաղրածուի, ալիքները խառնել է. Պալյան

Դիլիջանի գիշերօթիկի լքված շենքը ռիսկային է. ինչ է առաջարկվում այնտեղ բնակվող ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին

Էվերեստի վրա թափվող ձյունն այլևս չի պահպանվում, ձնածածկույթը 150 մետրով նահանջել է

Սահմանազատումն այսօրվա դրությամբ բանակցային գործընթացի միակ հատվածն է, որ շոշափելի արդյունքներ ունի. Դըկոտինյի

Փետրվարի 24-ից հանրապետության դպրոցներում դասերը շարունակվելու են բնականոն կերպով. ԿԳՄՍՆ

Անկում տարադրամի շուկայում. ինչ փոփոխություններ են արձանագրվել փետրվարի 23-ին

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 6-9 աստիճանով. ինչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին

Շնորհակալ եմ բոլորին, ովքեր իրենց գործը կատարում են հոգատարությամբ ու պատասխանատվությամբ. Ավինյան

Մարտունի-Վարդենիս ճանապարհին ձյուն ու բուք է. տեսանյութ

Վատիկանը նոր տեղեկություն է հայտնել Հռոմի պապի առողջական վիճակի մասին

Վրաստանում ձյան տեղումների հետևանքով որոշ գնացքների երթուղիներ չեղարկվել են. սպասվում է եղանակի վատթարացում

Ահազանգեր են ստացվել արգելափակված ավտոմեքենաների վերաբերյալ. 59 քաղաքացու օգնություն է ցուցաբերվել. տեսանյութ

34-ամյա տղամարդը առանց վարորդական իրավունքի վկայականի, ոչ սթափ վիճակում մեքենաների է բախվել. վիրավորներ կան

Փլուզվել է Պերուի առևտրի կենտրոններից մեկի տանիքը. կան զոհեր

Իսրայելը հետաձգել է պաղեստինցի բանտարկյալների ազատ արձակումը

ՀՀ-ն կարևորում է Ճապոնիայի հետ համակողմանի համագործակցության խորացումը. Փաշինյանի ուղերձը Ճապոնիայի վարչապետին

Քանի չկա խաղաղության համաձայնագիր, հակամարտությունը կարող է վերսկսվել. ԵՄ դիտորդները պրոֆեսիոնալներ են. դեսպան

Հայկական հեռուստատեսությունն անհնար է պատկերացնել առանց Ձեզ. վարչապետի շնորհավորական ուղերձը Նարա Շլեպչյանին

Պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունը ՀՀ-ի հետ շարունակվում է, պաշտոնական Փարիզի դիրքորոշումն է. դեսպան

Դպրոցում ծեծկռտուք է տեղի ունեցել ֆիզկուլտուրայի ուսուցչի և աշակերտների միջև․ 27-ամյա մանկավարժը ձերբակալվել է

Երևանի և 4 մարզի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի

Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդով փոխադրամիջոցների համար. իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին

Էդգար Ղազարյանի նկատմամբ վարչական հսկողություն է կիրառվել

Թուրքիայում ընթացած լեռնադահուկային սպորտի պատանեկան միջազգային մրցաշարում հայ մարզիկը բրոնզե մեդալ է նվաճել

Հալիձորի մոտակայքում չորս բեռնատար է արգելափակվել ձյան շերտում

Ինչ իրավիճակ է Լարսի ճանապարհին

Մի քանի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում. կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

Վահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում

Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ

Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է

2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց

«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ

Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ

15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար

Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք

Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ

ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները

ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն