Տոների մասին հուշող միակ բանը օրացույցն է. ինչպես են գործում շրջափակված Արցախում մշակութային և կրթական կենտրոնները

Արդեն 11 օր է՝ փակ է Արցախն աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը, ու, չնայած ստեղծված իրավիճակին, շրջափակված Արցախում մշակութային ու կրթական կենտրոնները բնականոն կերպով շարունակում են գործել:

Ստեփանակերտի պատկերասրահում, օրինակ, դեկտեմբերի 20-ին բացվել է նկարիչ-քանդակագործ Հրանտ Մնացականյանի անհատական ցուցահանդեսը, որն անցել է  մարդաշատ: Իսկ այսօր պատկերասրահում տեղի կունենա կամերային երաժշտության փառատոնի հերթական երեկոն:

«Ցուցահանդեսին շատ այցելուներ ենք ունեցել: Երեխաները առաջվա նման գալիս են էքսկուրսիաների, ու, չնայած իրավիճակին, մեր աշխատանքը բնականոն ձևով շարունակվում է: Օր է լինում՝ քիչ այցելուներ ենք ունենում, սակայն նախկինում եղածի հետ համեմատելիս տարբերությունը մեծ չէ, հետաքրքրությունն էլ նույնն է»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նշում է պատկերասրահի էքսկուրսավար Էլինա Համբարձումյանը:

Իսկ ահա Ստեփանակերտի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հանրապետական գրադարանում վերջին օրերին ընթերցողների թիվն ավելի է աճել:

«Այս անորոշությունից ցրվելու համար շատերը գալիս են գրադարան: Ընթերցողներ ունենք, որ Հայաստանից եկել և մնացել են այստեղ: Գալիս են գրադարան՝ ընթերցասրահ, ու փորձում այդպես անցկացնել իրենց ժամանակը, ցրվել»,- ասում է գրադարանի տնօրեն Ալյոնա Գրիգորյանը:

Ալյոնան պատմում է, որ գրադարանում տարեվերջյան գրքի քննարկումներ ու շնորհանդեսներ էին նախատեսված, սակայն ստեղծված իրավիճակի հետևանքով հետաձգվել են. «Հյուրեր պետք է գային նաև Երևանից, և ստիպված հետաձգել ենք այս միջոցառումները: Հետո այդ ոգին ու տրամադրությունն էլ չկա, բայց մնացածն իրեն հունով կազմակերպում ենք»:

Վերջինիս խոսքով՝ Արցախում վախի մթնոլորտ չկա, ասում է՝ ինչից պետք է վախենան՝ իրենց տանն են, պարզապես անորոշությունն է ճնշում: Իսկ մոտեցող տոների մասին հուշող միակ բանը օրացույցն է:

«Տոնական տրամադրություն չկա: Հիմնականում դպրոցներում են փորձում տոնական միջոցառումներ կազմակերպել, այն էլ՝ մինչև տասը տարեկան երեխաների համար, որովհետև մեծերն արդեն հասկանում են իրականությունը: Հետո նաև խանութներն են դատարկվել, իսկ տոներին նաև սեղանները պետք է տոնական լինեն: Նախատոնական ապրանքների առևտուրը Հայաստանից սովորաբար դեկտեմբերի 10-ից հետո էր արվում, ինչն այս պայմաններում արդեն հնարավոր չէ: Ինչ տոնի մասին է խոսքը, որ անգամ ուսուցչուհուն չես կարող ծաղիկ առնել՝ նվիրել, կամ, առհասարակ, հարազատներին նվերներ անել»,- սրտնեղում է նա:

Արցախի Թումո կենտրոնի տոնական զարդարանքներն էլ, իրավիճակի հետ կապված, այս տարի տեղ չեն հասել, սակայն Արցախում, այնուամենայնիվ, կենտրոնը կզարդարվի և կլուսավորվի այլընտրանքային մոտեցմամբ:

«Մենք շատ սիրուն զարդարանքներ ունենք, բայց, ցավոք սրտի, այս տարի այն մեզ չհասավ: Փորձում ենք զարդարանքներ գտնել, լուսավորել կենտրոնը, որպեսզի երեխաների տոնական ու ուրախ տրամադրությունն ապահովենք: Չնայած ստեղծված իրավիճակին՝ մենք շարունակում ենք ուսանողներին մաքսիմում տալ այն, ինչ կարող ենք»,- նշում է Արցախի Թումո կենտրոնի ղեկավար Խաչատուր Հայրապետյանը:

Խաչատուրը պատմում է, որ այս օրերին Արցախում մնացած Synopsys Armenia-ի աշխատակիցները կապ են հաստատել իրենց հետ և հանդիպում ունեցել Թումոյի ուսանողների հետ:

«Փորձում են այստեղ եղած ժամանակն այդպես օգտագործել, ու շատ ոգևորված էին: Մասնագետները կիսվեցին իրենց գիտելիքով ու փորձով ՏՏ ոլորտում, ծանոթացրին միկրոէլեկտրոնային սխեմաներին և դրանց արտադրությանը: Բավական շատ ուսանողներ էին հավաքվել, ու եթե իրավիճակը շարունակվեց, հավանաբար նրանց հետ փոքր պրոյեկտներ կանենք»,- ասում է նա:

Քանի որ դեպի Թումո այցերը կազմակերպվում են տարբեր շրջաններից, համայնքներից ու գյուղերից, և Արցախում նաև գործում է երեք Թումո տուփ՝ Մարտակերտի, Ասկերանի ու Մարտունի շրջաններում, հիմնական խնդիրը կապված է փոխադրամիջոցների հետ:

«Երեխաների փոխադրման հարցը ինքներս ենք կազմակերպում տարբեր համայնքներից ու գյուղերից, այժմ դիզվառելիքի դեֆիցիտի հետ կապված փոխադրման խնդիր ունենք, ու շատ տեղերից նրանք չեն կարողանում հասնել դասերի: Սակայն մենք փորձում ենք այլընտրանքներ գտնել՝ գազով մեքենաներ ենք գտնում, որպեսզի երեխաները և դասերը չտուժեն»,- նկատում է Արցախի Թումոյի ղեկավարը:

Վերջինիս խոսքով՝ երեխաները հատկապես այս օրերին ավելի մեծ ոգևորությամբ են գալիս կենտրոն՝ դասերի. «Կենտրոնում դասընթացների ու պրոյեկտների ընթացքում երեխաները կտրվում են շրջափակման մասին լուրերից, ցրվում են և տարվում Թումո աշխարհով՝ հմտությունները սովորելով, զարգանալով ու ինքնակրթվելով»:

Հերմինե Կարապետյան