Հաջորդ տարվա բյուջեն Կարեն Կարապետյանի համար բետոնե պատ է

Շուտով կավարտվի 2017 թվականի ՀՀ պետական բյուջեի նախագծի ներկայացման «առաջին փուլը»: Բյուջեի նախագիծը պետք է հավանության արժանանա կառավարության կողմից: Հետո այն կուղարկվի ԱԺ, կքննարկվի ու մինչեւ տարվա վերջ պետք է ստացած լինի ՀՀ օրենքի կարգավիճակ:

Այնպես է ստացվել, որ հաջորդ տարվա բյուջեի նախագծի մշակման վերջին փուլում Հայաստանում չկա լրիվ ձեւավորված կառավարություն, իսկ նորանշանակ վարչապետը մեծ խնդիրներ է դրել իր առջեւ, ու հանրությունը նրանից մեծ սպասումներ ունի: Նման իրավիճակ Հայաստանում այնքան էլ հաճախ չի պատահում: Եվ ուրեմն, ինչ պետք է անի նոր կառավարությունը:

Որպեսզի պատկերացնենք, թե ինչպիսին է լինելու հաջորդ տարվա բյուջեն, պետք է փորձենք պատկերացնել, թե ինչպիսի կլինի այս տարվանը: Արդեն երկրորդ տարին է, ինչ ՀՀ պետական բյուջեն թերակատարվում է: Ըստ պաշտոնական ցուցանիշների՝ 2015 թ. պետական բյուջեն թերակատարվեց մոտ 70 միլիարդ դրամով, կամ մոտ 7 տոկոսով: Բայց սա պաշտոնական ցուցանիշներն են: Իսկ թե իրականում որքանով է թերակատարվել բյուջեն, թերեւս կիմանան ՀՀ ֆինանսների նախարարությունում, բայց այդ մասին չեն խոսի: Խնդիրն այն է, որ շատ տնտեսվարողներ գերավճարներ ունեն, որոնք պետությունը պետք է վերադարձնի, սակայն չի վերադարձնում: Եվ վերադարձվելիք այդ գումարը հիմա «նստած է» բյուջեում որպես իբր հավաքագրված հարկ: Եթե դա էլ հանվեր, ապա կարող էր ստացվել, որ 2015 թվականի բյուջեն շատ ավելի խորը թերակատարում է արձանագրել: Ըստ որոշ տեղեկությունների, խոսքը 85-90 միլիարդ դրամի մասին է: Այսինքն, չի կարելի բացառել, որ իրականում բյուջեն թերակատարվել է ավելի քան 150 միլիարդ դրամով, կամ մոտ 12 տոկոսով:

Սա՝ անցած տարվա բյուջեն: Այս տարին սկսվել է նույն միտումներով: Առաջին յոթ ամիսներին բյուջեի մուտքերը նախատեսվածից մոտ 32 միլիարդով պակաս են եղել: Բայց սա էլ՝ միայն պաշտոնական ցուցանիշներով: Անցած տարվանից եկած գերավճարներին, որոնք չեն վերադարձվել, ավելացել են այս տարվա գերավճարները: Որքան է այս պահին իրական թերակատարումը, շատ դժվար է ասել:

Եվ ահա այս «բագաժով» դեռ նոր ձեւավորվելիք կառավարությունը պետք է նախ ներկայացնի հաջորդ տարվա բյուջեն, ապա կատարի այն: Ինչպես արդեն նշել ենք, ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը մինչ նոր վարչապետի նշանակումը արդեն ուներ հաջորդ տարվա բյուջեի նախագծի ընդհանուր ուրվագծերը: Արդեն մի քանի տարի շարունակ Հայաստանում բյուջեի կազմումը իրականացվում է ծրագրով: Շատ կոպիտ ասած՝ դա համակարգչային ծրագիր է, որի մեջ մուտքագրվում են, ասենք, անցած երկու տարիների բյուջեի կատարողականի ցուցանիշները, ու ծրագիրը կազմում է հաջորդ տարվա բյուջեի հիմնական ուրվագծերը: Դրանից հետո արդեն քննարկման փուլում ցուցանիշներում աննշան փոփոխություններ են կատարվում:

Մեր տեղեկություններով, Կարեն Կարապետյանը անիրական ու «ծրագրային բյուջեների» մշակման այս խաղաղ ու սահուն ընթացքը պարզապես կացնահարել է եւ պահանջել է «ստեղծագործել» ու ներկայացնել ավելի իրատեսական բյուջե: Բայց պետք է նկատել, որ «ստեղծագործելու» տեղ առանձնապես չկա:

Խնդիրն այն է, որ պետբյուջեի կառուցվածը համապատասխանում է կառավարման համակարգի այն կառուցվածքին, որը հիմա կա: Իսկ այդ կառուցվածը չափազանց անարդյունավետ է: Խոսքը նախ չինովնիկների գերուռճացված բանակի մասին է: Առաջին հայացքից կառավարությունը կարող է, ասենք, 30-40 տոկոսով կրճատել այդ չինովնիկների բանակը: Արդյունքում հազարավոր մարդիկ կմնան անգործ: Սա առաջացնելու է կառավարության նկատմամբ զանգվածային դժգոհություններ: Դժվար թե այդ զանգվածը դուրս գա փողոց ու հզոր ակցիաներ կազմակերպի, սակայն  առաջիկա խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ հաստատ տհաճ անակնկալներ կմատուցի իշխող ՀՀԿ-ին: Իսկ այդ ընտրություններում ցանկացած գնով մեծամասնություն վերցնելու մտադրությունը ՀՀԿ-ի համար մոլուցք է լինելու:

Այնպես որ, եթե Կարեն Կարապետյանը մեծագույն ցանկություն էլ ունենա կարգի բերել կառավարման համակարգը, գոնե հաջորդ տարվա բյուջեում դա չի երեւալու, այսինքն, չինովնիկական ապարատի պահպանման ծախսերը էականորեն կրճատել չի կարողանալու: Էականորեն չի կարողանա կրճատել նաեւ պետական գնումների համար նախատեսվող ծախսերը: Բացի նրանից, որ այստեղ շոշափվում են տարբեր բարձրաստիճան պաշտոնյաների ու օլիգարխների շահեր, բյուջեից պետական գնումների ուղղվող հսկայական ծախսերը աշխատեղեր են ապահովում: Դրանց կրճատումը կունենա նույն էֆեկտը, ինչ չինովնիկական ապարատի էական կրճատումը:

Պաշտպանության, ազգային անվտանգության, ոստիկանության վրա կատարվելիք ծախսերը հասկանալի պատճառով կրճատվել չեն կարող: Ու քանի որ ծախսերը մնալու են գրեթե նույն մակարդակում, ուրեմն բյուջեով նախատեսվող եկամուտներն էլ պետք է լինեն նույնը: Ահա այստեղ է, որ առաջանում է հիմնական բարդությունը: Բյուջեի եկամուտների նվազումը պայմանավորված է տնտեսության օրեցօր վատթարացող վիճակով: Եկամուտները էականորեն ավելացնելու կամ գոնե նույն մակարդակի վրա պահելու համար պետք է կամ աշխուժացնել տնտեսությունը, կամ զգալիորեն կրճատել ստվերը: Նոր կառավարությունը, իհարկե, կփորձի երկուսն էլ անել: Բայց ինչպես ասել է Կարեն Կարապետյանը, ինքը կախարդական փայտիկ չունի, որպեսզի արագ հասնի այդ երկու նպատակներին: Եթե նույնիսկ նա ունի մեծ ցանկություն, քաղաքական կամք եւ իր վերադասից ստացած «դաբրո», ու հենց այսօրվանից սկսի գործուն քայլեր անել այդ ուղղությամբ, ստվերի էական կրճատմանն ու տնտեսության աշխուժացմանը նա կարող է հասնել միայն տարիներ անց: 

Իսկ նոր ձեւավորվելիք կառավարությունը այդքան ժամանակ չունի: Մի խոսքով, հաջորդ տարվա պետական բյուջեի նախագիծը Կարեն Կարապետյանի կառավարության առջեւ կանգնած առաջին բետոնե պատն է: Ինչպես է այն հաղթահարվելու, կամ հաղթահարվելու է արդյոք, պարզ կդառնա առաջիկայում: 

Տպել
23431 դիտում

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով