Աչքերը ճպճպացրեց, ուրեմն կաշառքն ընդունե՞ց. Հովհաննիսյանն անհանգստացավ ընտրողների համար

Ընտրախախտումների դեմ պայքարի նպատակով Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում առաջարկվող փոփոխություններն այսօր Ազգային ժողովում աղմկոտ քննարկման առարկա են դարձել: Վարչապետին կից գործող ընտրական բարեփոխումների հանձնաժողովը մշակել ու կառավարության միջոցով ԱԺ էր ուղարկել ընտրախախտումների դեմ պայքարին ուղղված օրենքների փաթեթ, որը քննարկվեց ԱԺ պետաիրավական հանձնաժողովի սեպտեմբերի 5-ի նիստում:

Նախագիծը ներկայացնող արդարադատության փոխնախարար Արթուր Հովհաննիսյանի փոխանցմամբ՝ փոփոխություններով նախատեսվում է խստացնել պատասխանատվությունն ընտրական հանցագործությունների համար, երբ դրանք կատարվել են կազմակերպված խմբի կողմից: Նոր օրենքով ընտրախախտումները դասվելու են ծանր հանցագործությունների շարքին: Սա ենթադրում է, որ ոստիկանությունը կարող է կիրառել օպերատիվ հետախուզական բոլոր օրինական միջոցները՝ հանցագործության բացահայտման եւ կանխման համար: Օրենքով նախատեսվում է, որ նախընտրական շրջանում ոչ միայն ընտրակաշառք տվողն է քրեական պատասխանատվության ենթարկվելու, այլ նաեւ ընտրակաշառք պահանջողն ու ընտրություն կատարելուց հետո ընտրակաշառք վերցնելու խոստում տվող քաղաքացիները: Հանձնաժողովի նիստի ժամանակ թեժ քննարկում ծավալվեց հենց այս դրույթի շուրջ:

«Խոստում ընդունելն ի՞նչ է ենթադրում: Ենթադրենք՝ ընտրակեղծարարը որեւէ գյուղում թակում է դուռը եւ տատիկին ասում է՝ «տատիկ ջան մեզ ընտրես, քեզ գումար կտամ, տատիկը ժպտում է կամ ասում է՝ լավ»: Տատիկին դատապարտելու են 1-3 տարի ազատազրկմա՞ն: Օրենքը խստացրեք՝ ինչքան հնարավոր է, բայց հստակություն է պետք, թե ինչ է ասել՝ կաշառքի խոստում է ընդունել: Դա ո՞րն է՝ «բարի դեմքով ժպտաց», «աչքերը ճպճպացրեց», ուրեմն ընտրական խոստումն ընդունե՞ց»,- քննարկման ժամանակ նման մտահոգություններ հայտնեց ԱԺ փոխնախագահ Արփինե Հովհաննիսյանը եւ հայտարարեց՝ ձայնագրելո՞ւ եք տատիկին, որ ապացույցներ ունենաք:

Նախկինում, եթե ընտրությունների ընթացքում թեկնածուների եւ կուսակցությունների անունից իրականացվող բարեգործությունների արգելքի խախտումը համարվում էր վարչական իրավախախտում եւ գործնականում այն հնարավոր չէ բացահայտել, նոր օրենքով այս հանցանքը քրեականացվում է: Այս մասով ՀՀԿ-ական Հովհաննիսյանը նշեց, որ հիմա շատ են բարեգործական հիմնադրամները, որոնք կապվում են քաղաքական ուժերի հետ: Ըստ նրա՝ շատ դեպքերում այդ կառույցներից անգամ վիրահատության գումար են ուզում: Պատգամավորը հետաքրքրվեց՝ սա կարո՞ղ է ընտրակաշառքի պահանջ համարվել:

«Ընտրության շրջանում մարդը մտնում է որեւէ հիմնադրամ, որոնք ասոցացվում են կուսակցությունների հետ` «Իմ քայլը», «Ծառուկյան», «Լույս», «ՀՀԿ» եւ ասում` բարեւ ձեզ, հայրս սրտի վիրահատության խնդիր ունի, անհրաժեշտ է գումար: Սա ընտրակաշառքի պահա՞նջ է, կամ ասում է` ես ձեր աջակիցն եմ, միշտ ձեզ եմ ընտրել, երեխայիս դեղի խնդիր կա: Սա ընտրակաշառք պահանջել համարվո՞ւմ է, թե՞ ոչ»:

«Ծառուկյան» խմբակցության պատգամավոր Նապոլեոն Ազիզյանին էլ հետաքրքրեց այն, թե նախընտրական քարոզարշավով զբաղվող անձը ինչ բառամթերք պետք է օգտագործի, որ քրեական պատասխանատվության չենթարկվի: «Թեկնածուն քարոզելու է գնում, ի՞նչ բառեր պետք է ասի, որ հանկարծ ձեր բերած օրենքի մամլիչի տակ չընկնի, ձեր դուրը գա»,- ասաց նա: Նույն խմբակցության անդամ Գեւորգ Պետրոսյանը հայտարարեց. «Երեւի պետք է ասի՝ հենց ինձ ընտրեք, գլուխներդ ջարդելու եմ», իսկ պատգամավոր Ալիկ Սարգսյանն էլ կարծիք հայտնեց, որ քաղաքացիները ոչ ոքի առջեւ պետք է դուռը չբացեն: «Դուռը բացեն, կրակն են ընկնելու»:

Արդարադատության փոխնախարար Արթուր Հովհաննիսյանը բոլոր հարցերին կետ առ կետ անդրադառնալով՝ նշեց, որ եթե անձը չգիտակցի, որ իր արարքը քրեորեն պատժելի է, ուրեմն կազատվի պատասխանատվությունից: «Անձը պետք է գիտակցի՝ գումարն ինչի համար է պահանջում, գիտակցված նպատակը որն է, եթե այս կամ անձի կամ ուժի օգտին քվեարկության համար է գումար պահանջում կամ ստանում, ուրեմն պատժելի է, եթե գումար է խնդրում, որ երեխային բուժի, սա, բնականաբար, հանցանք չէ»,- ասաց նա:

Ըստ նրա՝ ապացուցողական տեխնիկան զարգանում է, եւ հնարավոր է հոլոգրաֆիկ պատկերների ստացում: Ինչ վերաբերում է բարեգործության հետ միաժամանակ քարոզչություն անելուն, ապա նշեց, որ այո, եթե իրականացնում են միաժամանակ, եւ նաեւ զուգահեռաբար ցանկանում են մասնակցել ընտրություններին, այդ ընթացքում չպետք է բարեգործություն իրականացնեն:

Վարչական իրավախախտումներ նկատելու դեպքում դիտորդական առաքելություն իրականացնող անձինք նախկինում դիմում էին լիազոր ընտրական հանձնաժողովին, որպեսզի ԿԸՀ-ն դիմի դատարան: Փոփոխության արդյունքում նրանք կկարողանան դիմել դատարան՝ շրջանցելով ընտրական հանձնաժողովը:

Բուռն քննարկումներից հետո նախագիծը դրական եզրակացության արժանացավ: Սեպտեմբերի 6-ին այն կքննարկվի ԱԺ արտահերթ նիստում: Հանձնաժողովի ՀՀԿ-ական անդամները հայտարարեցին, որ իրենց դրական եզրակացությունը միայն քաղաքական որոշում է, իսկ իրավական առումով այն շատ անփույթ նախագիծ է, որը քաղաքացիների առջեւ նոր խնդիրներ է ստեղծելու: Փոխնախարարի պատասխանները չբավարարեցին ՀՀԿ-ականներին: Նրանք հայտարարեցին, որ եթե իրենց բարձրացրած խնդիրները չշտկվեն, ապա 2-րդ ընթերցման ժամանակ ՀՀԿ-ն կողմ չի քվեարկելու նախագծին: