Եթե պետությունը միանգամից սահմանին վճարվող ԱԱՀ-ի գանձումը հանի, մենք բավականաչափ բյուջետային վնաս կունենանք. Քեյան

Երեկ կառավարությունը որոշ դիտողություններով, բայց հավանություն տվեց ԱԺ փոխնախագահ Միքայել Մելքումյանի օրենսդրական նախաձեռնությանը, որով առաջարկվում է մեկ տարով (մինչեւ 2020-ի դեկտեմբերի 31-ը) ավելացված արժեքի հարկից ազատել ԱԱՀ վճարող կազմակերպությունների՝ մինչեւ 4 տարեկան ավտոմեքենաների ներմուծումը:

«Վարորդի ընկեր» ՀԿ նախագահ Տիգրան Քեյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նշեց, որ առաջարկվող նախագծի ժամկետը կարճ է եւ նախընտրելի կլիներ, որ անժամկետ լիներ:

«Նախագիծը որոշ առումով դրական է, բայց, ըստ էության, սա ֆիզիկական անձանց վրա չի ազդելու, քանի որ ԵԱՏՄ կանոնակարգով ֆիզիկական անձինք ընդհանուր հարկով են հարկվելու: Ըստ էության՝ այս արտոնությունը՝ խնդրով անհանգստացած ֆիզիկական անձանց վրա, որոնք մեքենա են ներմուծում եւ վերավաճառում, ոչ մի առումով չի անդրադառնալու»,- ասաց Քեյանը:

Մեր հարցին՝ կազմակերպությունների վրա ինչպե՞ս կանդրադառնա, եթե որոշումը վերջնականապես ընդունվի, Քեյանը պատասխանեց. «Կազմակերպությունը հնարավորություն կունենա ԱԱՀ-ն տնտեսել եւ վճարել ավտոմեքենան վաճառելուց, այլ ոչ թե սահմանին: Նախորդ կառավարությունից սկսած՝ մինչ օրս մի շարք ապրանքներ կան, որոնց ԱԱՀ-ի գանձումը սահմանից հանվել է: Հիմա մի տարի էլ, երեւի, մեքենաների հարցով են փորձում այդպես անել: Ճիշտ է՝ բյուջետային մուտքերը կպակասեն, բայց այնպես չէ, որ հետագայում այդ գումարը չի գանձվելու: Մեքենաների վաճառքի ժամանակ այդ ԱԱՀ-ն գանձվելու է կազմակերպություններից»:

Քեյանի խոսքով՝ կառավարությունը սրանով ազատում է ոչ թե վերավաճառքի ԱԱՀ-ն, այլ ներմուծման ԱԱՀ-ն: «Օրինակ՝ «ԲՄՎ»-ն մեքենա է բերում ՀՀ տարածք՝ 80 հազար դոլար արժողությամբ լրիվ նոր մեքենա, տվյալ տրանսպորտային միջոցը ներկայիս դրությամբ պետք է վճարեր 10 տոկոս մաքսատուրք, 20 տոկոս ԱԱՀ: Հիմա, եթե այդ կարգավիճակով նայենք, կազմակերպությունը կվճարի 10 տոկոս մաքսատուրքը միայն: Բայց, եթե նա այդ մեքենան վաճառի, այդ 20 տոկոսը վճարելու է այդ ժամանակ»,- նշեց Քեյանը:

Հարցին՝ ի՞նչ է տալու դա կազմակերպություններին, Քեյանը պատասխանեց. «Տվյալ կազմակերպությունը, եթե օրինակ բերում է ոչ պատվիրված մեքենա՝ վերավաճառքի նպատակով, բայց չգիտի, թե երբ այն կվաճառի, նա ներմուծում է տվյալ տրանսպորտային միջոցը, դրա ԱԱՀ-ն վճարում է եւ դա գնում է պետական բյուջե՝ գերավճար: Այսինքն՝ այդ գումարը անիմաստ տեղը «քնում» էր, պետությանն անիմաստ գումար էիր տալիս, բայց կարող էիր այդ գումարը ընկերության կարիքների համար ծախսել: Հիմա այդ նախագիծը ընդունելու դեպքում կազմակերպությունները գումար չեն «սառեցնի», որը շատ լավ քայլ է, բայց ոչ թե 1 տարով, այլ անժամկետ: Մեր երկիրը պետք է գնա ամերիկյան մոդելով. ներմուծման ժամանակ ոչ մի ապրանքի մասով ԱԱՀ չի վճարվում, ԱԱՀ գանձվում է տվյալ կազմակերպության վաճառքի դեպքում: ԱԱՀ-ն վերջնական սպառողը մենք ենք՝ սպառողներս, կազմակերպությունը այդ ԱԱՀ-ն հավաքում է եւ տալիս պետական բյուջե: Մենք ինչ ապրանք գնում ենք, դրա ԱԱՀ-ն մենք են վճարում»:

Անդրադառնալով հարցին, թե արդյո՞ք նախագիծը բացասական կողմեր ունի, Քեյանն ասաց. «Երկու ձեւով կարող ենք մեկնաբանել այս նախագիծը. այստեղ ֆիզիկական անձինք են, որոնք զբաղվում են մեքենաների վերավաճառքով եւ այն ընկերությունները, ովքեր էլի ներմուծմամբ եւ վերավաճառքով են զբաղվում: Ընկերությունների համար դրական քայլ է, եւ այս նախագիծը տնտեսության զարգացման համար շատ լավ բան է: Բայց այն մեծ զանգվածը, որոնք որ դժգոհում են 2020-ի հունվարի 1-ից սպասվող ԵԱՏՄ-ի միասնական մաքսային վճարից, նրանց համար բան չի փոխվում: Այսինքն, եթե այդ մարդը 4 տարեկան մեքենա էլ ցանկանա բերել, մեկ է, վճարելու է ԵԱՏՄ-ի միասնական հարկով: Ըստ էության՝ ավտոմեքենաների գների վրա նույնպես սա չի անդրադառնալու»:

Հարցին՝ այսինքն՝ նախագծով, ըստ էության, չի՞ կոմպենսացվում ԵԱՏՄ-ի միասնական մաքսային վճար վճարելուց առաջացած դժգոհությունը, Քեյանը պատասխանեց. «Բնականաբար չի կոմպենսացվում»:

Քեյանի խոսքով՝ մի շարք երկրներ կան, որտեղ սահմանին չի գանձվում ոչ մի ապրանքի ԱԱՀ եւ գանձվում է միայն վաճառքի դեպքում. «Եթե այս նախագիծը 1 տարվա է, կարծում եմ, որ անիմաստ է: Առհասարակ պետք է սահմանին գանձումը հանել: Բայց մյուս կողմից էլ մեր պետությունը այսօր պատրաստ չէ դրան, դրա համար փուլ առ փուլ է անում ապրանքները: Եթե պետությունը միանգամից սահմանին վճարվող ԱԱՀ-ի գանձումը հանի, մենք բավականաչափ բյուջետային վնաս կունենանք, ինչը լուրջ խնդիրների առաջ կկանգնեցնի մեզ: Բայց սա տարիների ընթացքում կկարգավորվի: Իսկ տարիների ընթացքում, ըստ խմբաքանակների, եթե արվի, ավելի թեթեւ կլինի պետության համար: Հիմա կառավարության որոշմամբ մեծ ապրանքների ցանկ կա, որտեղ նշված են այն ապրանքները, որոնց ներմուծման դեպքում ԱԱՀ չի գանձվում»:

ՀԿ-ի նախագահը նշեց, որ այդ ցանկում կան ավտոմեքենաների պահեստամասերի մեծ խմբաքանակ, հումքեր. «Մեծ շրջանառություն ունեն այդ ապրանքները մեր տնտեսության մեջ, այդ ապրանքների համար ներմուծման ժամանակ ԱԱՀ չի վճարվում, փոխարենը վճարվում է վաճառքի ժամանակ»:

Քեյանի կարծիքով՝ կառավարությունը նման արտոնություն չի կարող տալ ֆիզիկական անձանց, քանի որ ԵԱՏՄ կանոնակարգով նման բան թույլատրված չէ:

Նշենք, որ նախագծի ընդունման հիմնավորման համաձայն՝ նախագծի ընդունումը նպատակ ունի խթանել առավել ցածր արտանետումներ ունեցող, մինչեւ չորս տարի ներառյալ` թողարկման (արտադրության) տարեթիվ ունեցող տրանսպորտային միջոցների ներմուծումը, մեղմել 2020 թվականի հունվարի 1-ից ԵՏՄ տարածք տրանսպորտային միջոցների ներմուծման մաքսային դրույքաչափերի՝ ՀՀ համար սահմանված արտոնյալ ժամկետի սպառման հետեւանքով նոր դրույքաչափերի կիրառության ազդեցությունը եւ նպաստել ոլորտում գործունեություն իրականացնող՝ ԱԱՀ վճարող կազմակերպությունների շրջանառու միջոցների ավելացմանը: