Երևան
12 °C
«Այս տանը 1906-1922 թթ. ապրել է կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանը». ահա այսպիսի մի ցուցանակով է հիշատակված Թբիլիսիիում այն հասցեն, որտեղ անցել է հանրահայտ երաժշտի մանկությունն ու պատանեկությունը:
Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիի կենտրոնական հատվածում գտնվող տանը (Ուզնաձե 93) ծնողների եւ ավագ եղբոր հետ միասին Արամ Խաչատրյանն ապրել է 16 տարի:
Փողոցին հարող տունը, որի վրա փակցված էր այդ ցուցանակը, բավականին հին էր, դուռը՝ կողպեքով ամրացված: Առաջացանք՝ մտածելով, թե հենց փողոցի վրայի այդ տանն է ապրել Խաչատրյանը:
Ցուցանակի անմիջապես կողքին տան թվացյալ ետնամաս տանող կարճ ճանապարհ կար, որը մեզ տարավ իտալական հին ոճով կառուցված տների մոտ: Դրանցից մեկում էլ ապրել է Արամ Խաչատրյանը: Մոտավորապես մեկ տասնյակ տարբեր տների պատշգամբներն իրար դիմաց էին:
Ի դեպ, Խաչատրյանի տունը փնտրելիս հետաքրքիր զուգադիպությամբ դիմեցինք հենց այն կնոջը, որը պարզվեց ապրում է կոմպոզիտորի նախկին տանը: Վրացուհի երիտասարդ կինը, լսելով Արամ Խաչատրյանի մասին մեր հարցը, կանչեց կողքի հարեւանին, հարեւանն էլ՝ իր մյուս հարեւանին, եւ 2 րոպեի ընթացքում բոլորն արդեն իրենց պատշգամբներում էին: Ժպիտով սկսեցին ասել, թե ով ինչ գիտի Խաչատրյանի մասին, բայց որոշեցին, որ երաժշտի մասին ամենաշատ ինֆորմացիայի տիրապետում է իրենց ամենատարեց հայ հարեւանուհին: Իսկ մինչ այդ մեզ առաջնորդեցին եւ ներսից ցույց տվեցին այն տունը, որտեղ ապրել է մեծանուն երաժիշտը: Զարմանալին այն էր, որ Խաչատրյանի՝ այդ հասցեում բնակված լինելու, նրա ընտանիքի եւ հայրական տան մասին գիտեին բոլորը, տեղյակ չէր միայն այն կինը, որն այժմ ապրում է նրա տանը:
Իսկ հարցին, թե ինչպիսի՞ն է եղել Խաչատրյանի հայրական տունը, եւ ի՞նչ է փոխվել այսօր այնտեղ, հարեւաններից մեկը պատասխանեց. «Բնականաբար, այն առաջվանը չէ: Այս երիտասարդ զույգն այն վերափոխել է»:
Տունը վերանորոգված էր ու ժամանակակից ձեւով կահավորված, Խաչատրյաններից միայն դրսի դուռն ու պատուհաններն էին մնացել: Համենյան դեպս, հարեւանները վստահեցրին, որ դրանք չեն փոխվել: Բնակչուհին ցույց տվեց այն սենյակը, որտեղ ապրել էր Խաչատրյանը:
Երկրորդ հարկում գտնվող այդ բնակարանը, որտեղ երկար տարիներ ապրել է կոմպոզիտորը, երբեք էլ տուն-թանգարան չի եղել: Այդտեղ են ապրել Արամ Խաչատրյանի ծնողները, իսկ նրանց մահից հետո տունը վաճառվել է:
Այս ամենը մեզ պատմելուց հետո հարեւանուհիներն ուղղորդեցին դեպի առաջին հարկում բնակվող 96-ամյա հայ տատիկի՝ Տալիթա Ճերմակյանի տուն: Մեզ դիմավորեց ականջակալներով նստած մի կին: Նա ժպտալով ընդառաջ եկավ, ասաց՝ ականջակալներով է հեռուստացույց լսում, որ դրա բարձր ձայնը չխանգարի հարեւաններին:
Թբիլիսիում ապրող այս հայուհին տարիքի համեմատ չափազանց առույգ է: Նա դա «պատճառաբանեց» նախկինում սպորտսմեն լինելով. երկար տարիներ բասկետբոլի մարզիչ է եղել: Առաջարկեց նստել ու ամենայն մանրամասնությամբ պատմել այն, ինչ լսել է իր ավագ քույրերից ու ծնողներից:
«Ես Խաչատրյանին չեմ տեսել, երբ ծնվել եմ, նա արդեն այստեղ չի ապրել: Հետագայում գալիս-գնում էր: Նրանք երկու եղբայր էին, մեծ եղբայրը Հայաստանում էր ապրում, իսկ ինքը 16-17 տարեկան դառնալուց հետո գնաց Մոսկվա. դա իր երազանքն է եղել: Ծնողները նրա գնալուց հետո երկար տարիներ այստեղ ապրեցին, չնայած հայրը մի փոքր շուտ մահացավ, բայց մայրը երկար ապրեց: Երբ արդեն մենակ էր, գնաց Երեւան՝ մեծ տղայի մոտ, հետո լսեցինք, որ այնտեղ մահացել է: Մոր մահից հետո Արամը եկավ, վաճառեց բնակարանն ու ընդմիշտ հեռացավ»,- պատմեց Տալիթա Ճերմակյանը:
Արամ Խաչատրյանը երեխա ժամանակ խաղացել եւ շատ մտերիմ է եղել Տալիթա Ճերմակյանի քրոջ՝ Եկատերինայի հետ: Մոտ 18-19 տարեկան հասակում Արամ Խաչատրյանն անգամ ցանկացել է ամուսնանալ Կատյայի հետ, բայց ինչպես 96-ամյա Տալիթան է պատմում, քույրը նրան մերժել է: «Քույրս չուզեց Արամին, որովհետեւ նրան այդ ժամանակ Բաթումիից եկած շատ գեղեցիկ մի երիտասարդ էր սիրում: Այդ երիտասարդն արդեն կայացած էր եւ լավ մասնագետ: Կատյան նրան ընտրեց: Դրանից հետո Արամը երկար ժամանակ չէր ամուսնանում, հետո իմացանք, որ այնտեղ՝ Մոսկվայում, ամուսնացել է ինչ-որ մեկի հետ»,- հիշեց 96-ամյա տատիկը:
Տալիթա Ճերմակյանին քույրն է պատմել հռչակավոր կոմպոզիտորի մասին, ասել՝ նա շատ ընկերասեր ու շփվող է եղել, միշտ երգել է, նվագել, իսկ Մոսկվայում բարձրագույն երաժշտական կրթություն ստանալը եղել է նրա երազանքը: Տալիթա Ճերմակյանի խոսքով՝ Արամ Խաչատրյանն անգամ իր գործերից մի փոքրիկ կտոր նվիրել է առաջին սիրուն՝ Կատյային:
96-ամյա տատիկը նաեւ պատմեց Խաչատրյանի մանուկ հասակի արկածներից մեկը, որն անչափ տպավորվել էր տիկնոջ հիշողության մեջ. «Արամենք տանը կատու են պահել, եւ եթե հանկարծ կատուն սեղանից որեւէ ուտելիք է գողացել, Արամը նրան պատժել է՝ կապելով բակի մեջտեղի ծառից: Այդ ծառն էլ արդեն չկա: Հետո հարեւանները տեսել են, որ կատուն շատ է տանջվում, գնացել ու ազատել են բանտարկությունից, բայց ամեն անգամ այդ ձեւով Արամը պատժել է կատվին»:
Երբ Խաչատրյանն արդեն հայտնի երաժիշտ է դարձել, չի կարողացել հաճախ լինել հայրական տանը, բայց գնացած ժամանակ այցելել է բոլոր հարեւաններին ու նվերներ տարել. «Գալիս էր, բոլորին մի ձեւով ուրախացնում, պատմում էր իր սիրելի գործի մասին, կիսվում տպավորություններով»:
Տալիթա Ճերմակյանի ընտանիքը Արեւմտյան Հայաստանի գաղթականներից է եղել: Նրա հայրը՝ Վարդան Ճերմակյանը, 1915 թվականին ընտանիքով հաստատվել է Վրաստանում: Անչափ մտերիմ են եղել իրենց տան անմիջապես վերեւի հարկում բնակվող Խաչատրյանների ընտանիքի հետ: Ճերմակյանների ընտանիքում խոսել են արեւմտահայերեն, սակայն պատմում է, որ երբ ամուսնացել է կիսով չափ ռուս, կիսով չափ գերմանացի տղամարդու հետ, դադարել է հայերեն խոսել. «6 քրոջով էլ ռուսական կրթություն ենք ստացել, միայն ծնողներիս հետ էինք հայերեն խոսում: Հետո երեխաներիս հետ արդեն ռուսերեն էի խոսում, քանի որ ամուսինս էլ հայերեն չէր հասկանում, բայց նրանք ծնողներիս՝ իրենց տատիկի ու պապիկի հետ սկսեցին հայերեն խոսել եւ հայերին շատ էին սիրում: Ես Հայաստանը, Երեւանը շատ-շատ եմ սիրում, մի կարճ ընթացք եմ բախտ ունեցել երիտասարդ տարիքում այնտեղ ապրելու: Կարոտում եմ, գիշերները՝ բոլորից թաքուն երբեմն արտասվում»:
Գիրք նվիրելու օրը գրքեր գնեցի եւ նվիրեցի. վարչապետ. տեսանյութ
Մխիթարյանը և ԱՄԷ պաշտպանության հարցերով պետնախարարը պայմանավորվել են ընդլայնել փոխգործակցությունը
Մենք Կիևին տրամադրել ենք 350 մլրդ դոլար, որտե՞ղ է այդ գումարը, ո՞ւր է այն գնում. Թրամփ
Ուժեղ բքի և ցածր տեսանելիության պատճառով Ալագյազից Գեղադիր ճանապարհը դժվարանցանելի է
Թռիչք գրքի թևերով. Բվիկն ու Իդրամը խթանում են սերը ընթերցանության հանդեպ
Մեկնարկել է համահայաստանյան «Իսկական հերոսը» շարադրությունների մրցույթը
Վարորդը տարեց մարդուն կոշտ ձևով դուրս էր հրավիրել, այդ մարդն անվճար փաթեթ ստացավ․ Գալջյան
ՌԴ-ում երիտասարդը 18-րդ հարկից ընկել է մեքենայի վրա և ողջ մնացել. տեսանյութ
Հրդեհված ճաշարանը վերանորոգվել և նոր գույքով համալրվել էր նախորդ տարի. ՊՆ
Վալոդյա Գրիգորյանը տապալել է Փարաքարի բյուջեի հաստատման նիստը՝ մեծ վնաս հասցնելով համայնքին. հայտարարություն
ՊՆ N զորամասի ճաշարանում բռնկված հրդեհը մարվել է. տուժածներ չկան
Երևանում բախվել են 2 մարդատար և 1 բեռնատար. վերջինն էլ հարվածել է կայանված «Ֆորդ»-ին. կան տուժածներ
Թուրքիայում վաճառքի են հանվել հայկական եկեղեցին և հողատարածքը
Մի ջեբկիր ծիկրակում է պաստառները, վրայի գրվածքը որպես հեշթեգ դնում իր էջում. Քնարիկ Հարությունյան
Կապանի Բաղաբերդ թաղամասի ակումբ-գրադարանը նորոգված ու կահավորված է. վարչապետ
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար փակ է
Առաքելության գործունեության առաջին օրվանից ՀՀ-Ադրբեջան սահմանային միջադեպերը զգալիորեն նվազել են. Ռիտեր
Մակրոնը Ուկրաինայի հարցով երկրորդ հրատապ հանդիպում կհրավիրի
Փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել 9 ավտոմեքենա
Աշոցքի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում, Հոռոմ-Արթիկ-Ալագյազ ավտոճանապարհին բուք է
Մանուել Մանուկյանը ներողություն է խնդրել պաշտպանության նախարարից՝ զրպարտելու և վիրավորելու համար
Զավթված տարածքներ չեն լինելու. Տիգրան Ավինյանն այցելել է Աջափնյակ վարչական շրջան. տեսանյութ
Ընդդիմությունը մինչև այսօր չի կողմնորոշվել, թե որ հարցում է վարչապետին մեղադրում. Չախոյան
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նիստ. այն վարել է Նիկոլ Փաշինյանը. տեսանյութ
Քննարկվել են Հյուսիս-հարավ ճանապարհային միջանցքի Սիսիան-Քաջարան ճանապարհահատվածի կառուցման աշխատանքները
Առատ ձյան կանխատեսումներով պայմանավորված` Երևանում մեկնարկել են նախապատրաստական աշխատանքներ. տեսանյութ
Քրեական տարրերը չեն կարող ազդեցություն ունենալ Փարաքարում, առավել ևս՝ ընտրություններում. Մանավազյան. տեսանյութ
Կիևը չի ենթարկվի Ռուսաստանի վերջնագրին, իմ թիկունքում ոչինչ չի որոշվի. Զելենսկին չի այցելի Սաուդյան Արաբիա
Մխիթար Հայրապետյանը կարճ զրույց է ունեցել Դուբայի թագաժառանգի հետ
Գիտենք՝ ում հետևում ով կա, ով է Ռուբեն Մխիթարյանի հովանին. Ղազարյանը՝ Գյումրու ընտրության մասին. տեսանյութ
19-ամյա վարորդը բախվել է շինության պատին, փլուզել այն. հիվանդանոց տեղափոխվելու ճանապարհին երիտասարդը մահացել է
Ռուսաստան-ԱՄՆ հարաբերությունների հաստատման տորպեդահարումը կանխելու համար մենք պետք է դրանք կարգավորենք. Լավրով
Գյումրիում մեքենաներ են բախվել, «Լեքսուս»-ը կոտրել է բնակչի տան երկաթե պարիսպն ու հայտնվել բակում
Թուրքիայում քաղաքական կուսակցությունների ղեկավարներ, արվեստագետներ և լրագրողներ են ձերբակալվել
Էրդողանը Ուկրաինայի հարցով հեռախոսազրույց է ունեցել ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Մարկ Ռյուտեի հետ
Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին
Ուկրաինայի վերաբերյալ ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի մոտեցումները համընկնում են. Էրդողան
Քննարկվել են Հայաստան-Անգոլա համագործակցության խորացման հեռանկարները
ԲՏԱ նախարարը ԱՄԷ Տիեզերական գործակալության գլխավոր տնօրենի հետ քննարկել է փոխգործակցության հեռանկարները
Փետրվարին «Երևանի ավտոբուս»-ի 15 վարորդ է ազատվել աշխատանքից. Ասատրյան
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT