Արցախի տնտեսությունը դիվերսիֆիկացման կարիք ունի. որ ուղղություններն են առաջնահերթ

Արցախում տեղի ունեցած պատերազմը երկրի տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու անհրաժեշտություն է առաջացրել։ Հիմնականում գյուղատնտեսությամբ զբաղվող եւ հիդրոէլեկտրակայաններով հարուստ տնտեսությունն այժմ չունի նախկին հնարավորությունները։ Հետեւաբար անհրաժեշտ է դառնում օր առաջ մտածել, թե ո՞ր ուղղությունը զարգացնել մնացած տարածքներում կամ ի՞նչը ներդրողներին ավելի հետաքրքիր կլինի։

Արցախի Հանրապետության էկոնոմիկայի եւ արտադրական ենթակառուցվածքների նախարարի պաշտոնակատար Արմեն Թովմասյանը ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց, որ Արցախը դեռեւս հատուկ ծրագիր չի կազմել, թե որ ուղղությամբ է շարժվելու, բայց հիմնականում կենտրոնանալու են տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի վրա։

«Մենք մեզ մոտ ունենք այդ պոտենցիալը, աշխատում էինք։ Երեկ այստեղ էին եկել «Ջիջի» եւ «Էսէֆէլ» ընկերությունների հիմնադիրները՝ նրանք էլ են ուզում ներդրում ունենալ։ Պայմանավորվել ենք, որպեսզի գան Հայաստան, քննարկեն եւ նորից վերադառնան»,- նշեց նա։

Հարցին՝ ի՞նչ ներդրում են ցանկանում անել այդ 2 ընկերությունները, որոնց հետ հանդիպել են, Թովմասյանը պատասխանեց. «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների՝ ծրագրավորման ուղղությունն են ցանկանում զարգացնել։ Ցանկանում են իրենց բիզնեսն ընդլայնել՝ կոնկրետ մասնագետներով հանդերձ։ Իրենք պատվերներ ունեն, այստեղ մասնագետների են փնտրում, որ կարողանան աշխատել»։

Անդրադառնալով հարցին, թե ի՞նչ արտոնություններ կունենան պոտենցիալ ներդրողները՝ Արցախում ներդրում կատարելու դեպքում, նա պատասխանեց. «Մենք տարբերակներ ենք քննարկում հարկային օրենսդրության վերաբերյալ, որպեսզի մի քիչ պարզեցված ընթացակարգ մտցնենք եւ ներդրողի համար ավելի նպատակահարմար լինի գալ Արցախում իր բիզնեսը հիմնել կամ շարունակել, քան մեկ այլ երկրում։ Այդ ծրագրի շուրջ մոտ օրերս քննարկումներ պիտի լինեն»։

Պաշտոնյան նշում է, որ նախկինում Արցախը ներդրումային առումով հետաքրքիր էր գյուղատնտեսությամբ եւ հիդրոէլեկտրաէներգիայով, սակայն հիմա այդ պոտենցիալը չունեն։

Հարցին՝ տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու տարբերակներ կա՞ն՝ բացի ՏՏ ոլորտից, Թովմասյանը պատասխանեց. «Ճիշտն ասած հիմա քննարկման փուլում է, պետք է քննարկել, վերագնահատել, հետո արդեն երեւի գալիք տարում՝ ինչ-որ մի բան նախանշել։ Հիմա ամբողջ էկոնոմիկայի ոլորտի վերագնահատում է իրականացվում»։

Դիտարկմանը՝ Հայաստանում ՏՏ-ից բացի մշակող արդյունաբերության հիման վրա են նաեւ ցանկանում տնտեսությունն առաջ տանել, նա արձագանքեց, որ Արցախում եւս այդ ոլորտի վրա աշխատում են. «Գալիք տարի արդեն մենք կկողմնորոշվենք, թե որ ճյուղերը պետք է զարգացնել։ Հիմա ամբողջ պետությունն է վերագնահատման վրա, պիտի հասկանանք, թե ինչ ենք կորցրել, ինչ վնասներ ենք ունեցել այս պատերազմի ընթացքում։ Արդեն երկրորդ փուլում պիտի կոնկրետ ծրագրերի վրա աշխատենք»։

ՀՀ Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Արտակ Մանուկյանը մեր զրույցում նշեց, որ Արցախի տնտեսական կախվածությունը գյուղատնտեսության ոլորտից բավականաչափ մեծ էր, բացի այդ նաեւ զբոսաշրջության առումով էր դրական իրավիճակ եւ ՀՆԱ-ի 1 շնչի հաշվով գերազանցում էին Ադրբեջանի ցուցանիշը. «Այսինքն Արցախն ուներ բավականաչափ մեծ տնտեսական պոտենցիալ, որը շարունակաբար զարգանում էր։ Պարզ է, որ պատերազմը մեծ վնաս է հասցրել Արցախի տնտեսությանն ու ենթակառուցվածքներին եւ վերականգնողական առումով պետք է վերաիմաստավորում անել»։

Նրա խոսքով՝ առաջին հայացքից գրավիչ է թվում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հենքով տնտեսությունը զարգացնելը, բայց պետք է նաեւ նոր սեգմենտների առկայությունն ուսումնասիրել. «Հիմա ռուս խաղաղապահները այնտեղ գործունեություն են ծավալում, ինչը հնարավորություն է այդ սեգմենտի վրա վերաիմաստավորելու։ Սկսած ֆինանսաբանկային բնույթի ծառայություններից, որոնք տեղեկատվական տեխնոլոգիաների միջոցով կարող են լինել, վերջացրած հանրային սննդի օբյեկտներով»։

Պատգամավորն ընդգծեց՝ ակնհայտ է, որ Ռուսաստանից այցելուների որոշակի հոսք կարելի է ակնկալել դեպի Արցախ, որովհետեւ այդ սահմանապահներն ունեն ընտանիքներ եւ դրանից ելնելով պետք են ավելի թիրախային մոտեցումներ։

«Կարծում եմ՝ նաեւ Արցախի Կառավարությունը պետք է որոշակի ներդրումային մասնակցություն ունենա։ Եկամտաստեղծ ուղղությունների փնտրտուք պետք է անի եւ կարծում եմ՝ այս առումով հավելյալ աշխատանքներ կան իրականացնելու»,- նշեց Մանուկյանը։

Նա ասաց, որ Հայաստանում կա «Անիվ» հիմնադրամ, որը ծրագրեր է իրականացնում եւ իր կարծիքով՝ պետք է ծրագրերի որոշակի փաթեթ քննարկվի նաեւ Արցախի Կառավարության հետ, որ պոտենցիալ ներդրողները Արցախում եւս օգտվեն այն հնարավորություններից, որոնք առկա են Հայաստանում։

Հարցին՝ քանի որ Արցախը ռիսկային գոտի է համարվում ներդրումների համար, արդյո՞ք ներդրողի համար լրացուցիչ խթան հանդիսացող արտոնություններ չպետք է լինեն, պատգամավորը պատասխանեց. «Ամենահեշտ գործիքը, որն ի թիվս այլոց աջակցում է որեւէ գործունեության, արտոնություն տալն է։ Բայց միշտ չէ, որ ամենահեշտը նաեւ ամենաարդյունավետն է։ Իհարկե՛, գրավչությունը բարձրացնելու համար կարիք կա որոշակի քայլեր գեներացնելու, բայց կարծում եմ պոտենցիալ ներդրողների համար անորոշություններ դեռ կան»։

Նա հիշեցրեց, որ 5 տարի ժամանակահատվածի համար հայտարարության տեսքով խաղաղություն է ամրագրված, սակայն այն դեռ կյանքի չի կոչվել, թեկուզ հենց այն կետով, որ գերիների փոխանակման հարցով հստակություններ չկան. «Նաեւ չկա ապաշրջափակում ասածը, ինչը կարող է հավելյալ հնարավորություններ ընձեռել ենթակառուցվածքների, ինչու չէ՝ նաեւ տրանսպորտի բնագավառի խաղացողների համար։ Մամուլում կարդացի, որ Ստեփանակերտի օդանավակայանն է գործարկվելու, ինչը եւս հավելյալ հնարավորություն է, ՌԴ սեգմենտի համար՝ տարածաշրջան՝ այդ թվում նաեւ Հայաստան ճանապարհորդելու համար»։

Պատգամավորն ընդգծեց՝ այո՛, ռիսկերը բարձր են, բայց երբ կա պատշաճ գնահատված նախագիծ՝ այդ ռիսկերը ստանձնելու հատույցը ավելի բարձր կարող է լինել. «Կարծում եմ Արցախում կան ենթակառուցվածքներ, որոնք ներդրողներին կարող են որոշակիության պայմաններում հավելյալ հնարավորություններ բերել։ Ես լսել եմ նաեւ Արցախի նախագահի պատրաստակամության մասին՝ Կառավարության որոշակի միջոցներ ուղղորդել այս նպատակին»։

Հարցին՝ հաշվի առնելով, որ Արցախի տնտեսությունը գյուղատնտեսության եւ էներգետիկայի ոլորտներից կենտրոնանում է այլ ոլորտների վրա, արդյո՞ք կարիք չի առաջանում նաեւ կրթական ծրագրերն այդ ուղղությունների վրա դնել, Մանուկյանը պատասխանեց. «Շատ կարեւոր հարց եք բարձրացնում։ Այս հարցում կարծում եմ նաեւ Հայաստանի Կառավարությունը որոշակի անելիքներ ունի, որպեսզի համատեղ ծրագրեր իրականացվեն եւ Արցախի ուսանողները կարողանան արտոնյալ պայմաններով այստեղ համալսարան ընդունվել ու նաեւ պարտավորված լինել իրենց լուման ներդնել Արցախի տնտեսության զարգացման վրա»։

Տպել
3014 դիտում

Մահացել է Crocus City Hall-ի ահաբեկչությունից տուժած ևս մեկ մարդ․ զոհերի թիվը հասել է 144-ի

Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին

Արաբկիրում կառուցապատող ընկերությունը հարկեր չվճարելու նպատակով պայմանագրերում պակաս է նշել բնակարանների իրական արժեքը

Սպառնացել է վնասել մեքենան, ավելի ուշ կրակել է ավտոտեխսպասարկման կետի ուղղությամբ․ 32-ամյա տղամարդը կալանավորվել է

Ռուբլին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 29-ին

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները