Ուր կարող է հասնել Իրան-Իսրայել հակամարտությունը և որտեղ այն կպայթի. Արմեն Պետրոսյանը մանրամասնում է

«Իրանի պատասխան գործողություն Իսրայելին միանշանակ լինելու է»:

«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նման համոզմունք է հայտնել տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանը՝ անդրադառնալով Թեհրանում ՀԱՄԱՍ շարժման քաղբյուրոյի ղեկավար Իսմայիլ Հանիեի սպանությանը, որում Իրանն ու դաշնակիցները մեղադրում են Իսրայելին:

«Հանիեի սպանությունը լրջագույն հարված էր Իրանին և՛ հեղինակության տեսանկյունից, և՛ ռազմավարական առումով, քանի որ Հանիեն ժամանել էր Թեհրան՝ մասնակցելու Իրանի նորընտիր նախագահ Փեզեշքիանի երդմնակալության արարողությանը, և, բացի այդ, Հանիեն փաստացի ՀԱՄԱՍ խմբավորման առանցքային առաջնորդներից էր և համարվում էր կազմակերպության հիմնական բանակցողը արտաքին դերակատարների հետ, հետևաբար, նման սպանությունը, որը փաստացի տեղի է ունեցել Իրանի ինքիշխան տարածքում՝ ենթադրում է համարժեք պատասխան»,- ասում է Պետրոսյանը:

Փորձագետի խոսքով՝ այս անգամ այդ գործողությունները լինելու են ավելի մասշտաբային, քան այս տարվա ապրիլին Իրանի կողմից Իսրայելին հասցված հարվածն էր՝ հրթիռակոծությունը: Կանխատեսվում է, որ այս անգամ դա լինելու է ոչ միայն Իրանի տարածքից, այլ վերջինիս հովանավորյալ տարբեր խմբավորումների ներգրավմամբ՝ Իսրայելին սահմանակից Լիբանանից, Սիրայից, Իրաքից, Եմենից և այլն.

«Այստեղ առանցքայինը լիբանանյան «Հըզբոլլահն» է, ու դա է պատճառը, որ աշխարհի բազմաթիվ երկրներ, այդ թվում՝ Հայաստանը, նախազգուշացրել են իրենց քաղաքացիներին Լիբանանում հնարավոր էսկալացիայի մասին»:

Արմեն Պետրոսյանի խոսքով՝ լարվածության խորացման հեռանկարների առումով առանցքային կարևորություն ունի ոչ թե Իրանի պատասխան գործողությունը, այլ դրանից հետո Իսրայելի վարքագիծը:

«Իսրայելի պլաններում վաղուց կա Լիբանան ներխուժումը, պարզապես նրանք պատեհ առիթի են սպասում դա իրականացնելու համար: Մինչ այժմ արևմտյան դերակատարները փորձել են զսպել՝ թույլ չտալ այդ հարձակումը, բայց ենթադրվում է, որ Իրանի պատասխան գործողությանը Իսրայելի արձագանքը կարող է լինել Գազայի շրջանում շուրջ 10 ամիս տևող պատերազմի տեղափոխումը Լիբանանի տարածք: Ինչո՞ւ այժմ Իսրայելը կարող է գնալ նման գործողությունների, որովհետև մինչև այժմ Իսրայելին զսպող ուժը Միացյալ Նահանգներն է եղել, բայց հիմա, ի տարբերություն ապրիլյան էսկալացիայի, Նահանգներն ավելի կենտրոնացած է ներքաղաքական զարգացումների վրա, ինչն արձակում է Իսրայելի ձեռքերը և թույլ տալիս ավելի ագրեսիվ գործել»,- նշում է տարածաշրջանային հարցերով փորձագետը:

Դիտարկմանը, թե ԱՄՆ-ը բարձրաստիճան պաշտոնյանների մակարդակով իր աջակցությունն է առաջարկել Իսրայելին և խոստացել պաշտպանել Իրանի հնարավոր հարձակման դեպքում, Արմեն Պետրոսյանը արձագանքեց.

«Դա հարցի մյուս կողմն է. ԱՄՆ ներկա իշխանությունները փաստացի գերի են Իսրայելի գործող կառավարության՝ Նեթանյահուի ձեռքին, քանի որ այնտեղ ընտրական պրոցես է, իսկ ԱՄՆ-ում ընտրությունների վրա շատ մեծ ազդեցություն ունի Իսրայել պետությունն ու հատկապես հրեական լոբբինգը: Դեմոկրատական որևէ իշխանություն չէր կարող այլ քաղաքականություն վարել, քան իր ամբողջական աջակցությունը ցուցաբերելը Իսրայելին, ինչն այս պահին փորձում է իրականացել ԱՄՆ գործող վարչակազմը, այնուամենայնիվ, դեռևս երբեք ԱՄՆ-ի և Իսրայելի միջև հարաբերություններն այսքան խորը ճգնաճամ չէին ապրել»:

Արմեն Պետրոսյանը նկատում է, որ ԱՄՆ-ի քայլերը նաև Իրանին զսպելու նպատակ են հետապնդում, դրանք մանեվրներ են, որոնք Իրանը պետք է հաշվարկի իր գործողության հնարավոր պատասխանի հետևանքների առումով: Միաժամանակ, փորձագետի խոսքով, Իրանը լայնածավալ պատերազմի մեջ մտնելու որևէ շահագրգռվածություն չունի, և դա շատ լավ են հասկանում նաև ԱՄՆ-ում:

«Իրանը շահագրգռված չէ լայնածավալ պատերազմով, այլ ցանկանում է ընդամենը մի գործողություն, որը կփրկի և ամուր կպահի իր դիրքերը տարածաշրջանում Իսրայելի բավականաչափ կարևոր հարվածից հետո»,- մանրամասնեց բանախոսը:

Հարցին, թե որքա՞ն հեռու կարող է գնալ Իսրայելը և ո՞ր կենտրոններն են շահագրգռված պատերազմով, Պետրոսյանը պատասխանեց, որ թե՛ Իրանը, թե՛ ԱՄՆ-ը, թե՛ եվրոպական շատ երկրներ շահագրգռված չեն այդ հակամարտության սրմամբ, բայց, բնականաբար, կան շահագրգիռ կենտրոններ:

«Իսրայելից բացի, դա Ռուսաստանն է, որովհետև նոր էսկալացիան ամբողջ աշխարհի ուշադրությունը կենտրոնացնելու է տարածաշրջանի վրա, և բնական է՝ թուլանալու է բևեռացումը ուկրաինական կոնֆլիկտի վրա, որը մեծացնելու է ՌԴ հնարավորությունները: Որոշակի առումով շահագրգռված են Թուրքիան, Ադրբեջանը, որովհետև Իրանի թուլացումը միանշանակ նրանց շահերից է բխում, քանի որ Իրանը, կենտրոնանալով այդ կոնֆլիկտի վրա, օրինակ, ուշադրությունը կթուլացնի Հարավային Կովկասի ուղղությամբ, որտեղ Թուրքիան և Ադրբեջանն ունեն ծրագրեր և Իրանը որոշակի առումով խանգարում է դրանց իրականացմանը: Խոսքը վերաբերում է տարածաշրջանային կոմունիկացիաներին կամ «Զանգեզուրի միջանցք» պրոեկտին»,- նշեց Պետրոսյանը:

Այնուամենայնիվ, տարածաշրջանային փորձագետի խոսքով՝ այս պահին կանխատեսելի ամենամեծ ժայթքումը, որը կարող է լինել, Լիբանանի տարածքում Իսրայել-Հըզբոլլահ հակամարտության ակտիվացումն է, որից, բնականաբար անմասն չի կարող լինել նաև Իրանը: