Այս տարի ՀՀ-ում արձանագրվել է օձի խայթոցի 39 դեպք․ ինչպես տարբերել թունավոր սողուններին և ինչ անել խայթելու դեպքում

11/08/2024 schedule19:38

Ամռան այս սեզոնին սողուններն ակտիվանում են. նրանք հայտնվում են կա՛մ մարդկանց բնակելի տների մոտակայքում, կա՛մ էլ հարակից տարածքներում։ 

Բնակավայրերում սողունների հաճախակի հայտնվելու և մարդկանց մոտ լինելու հետևանքով երբեմն գրանցվում են օձերի խայթելու դեպքեր:

ՀՀ առողջապահության նախարարության հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոնի վարակիչ և ոչ վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանության վարչության բժիշկ-համաճարակաբան Թամարա Վարդանյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասնում է՝ 2024 թվականի սկզբից մինչև օգոստոսի 1-ն արձանագրվել է օձի խայթոցի 39 դեպք, որն անցյալ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 1,5 անգամ։

«Դեպքերի 75 տոկոսն արձանագրվել է տղամարդկանց շրջանում, 25 տոկոսը՝ կանանց մոտ։ Առհասարակ օձի խայթման դեպքերը հանդիպում են հիմնականում մեծահասակների մոտ, փոքրերի շրջանում քիչ են դեպքերը։ Մեզ մոտ քիչ է գրանցվում կամ, կարելի է ասել, չի էլ գրանցվում թունավոր օձերից խայթոց։ Սակայն, եթե կարիք կա հակաթույնի, արվում է պարտադիր»,- մեզ հետ զրույցում մանրամասնում է մասնագետը:

Նրա խոսքով, դեպքերի մեծ մասը գրանցվել է Արմավիրի մարզում, 15 տոկոսը՝ Երևանում: 

Բժիշկ-համաճարակաբանը վստահեցնում է, որ  Հայաստանի բոլոր բժշկական կենտրոններում օձի խայթոցի հակաթույնի խնդիր չկա։ Օձի խայթման դեպքով ԲԿ տեղափոխված անձը անպայման ստանում է հակաթույնը։ Այսինքն՝ անկախ խայթող օձի տեսակից, ամեն դեպքում, անձին տրվում է հակաթույնը, որովհետև մարդիկ սովորաբար չեն ճանաչում օձի տեսակները, և չգիտեն՝ այն թունավո՞ր է եղել, թե՝ ոչ։

Բժիշկն ընդգծում է, թե ինչ պետք է և ինչ չպետք է անել, երբ մարդուն օձը խայթել է.

«Չի կարելի խայթած տեղում կտրվածքներ անել, վերքից արյունն արտածծել, ալկոհոլ քսել կամ խմեցնել, սա կտրականապես արգելվում է, քանի որ ալկոհոլը թույնի ներծծումն ուժեղացնում է ու արագացնում դրա թունավոր ազդեցությունը։ Պետք է վերքը մշակել կալիումի պերմանգանատի լուծույթով, հնարավորինս շատ ջուր տալ տուժածին։ Օձի խայթոցի առաջին ախտանշանը ուժեղ ցավն է, թուլություն է զգում անձը։ Թունավոր և ոչ թունավոր օձերի խայթոցի ու ախտանշանների դեպքում տարբերություն չկա»,- ասում է Վարդանյանը։

Նրա խոսքով՝ մարդիկ նման դեպքերում անմիջապես դիմում են մոտակա բժշկական կենտրոնը, քանի որ ցավն անտանելի է լինում։ Նաև օձերի նկատմամբ ունեցած վախն է ստիպում անձին միանգամից դիմել անհրաժեշտ օգնության։ Սակայն, լինում են դեպքեր, երբ, ըստ մասնագետի, մինչև բուժհաստատություն դիմելը անձին փորձում են որոշակի օգնություն ցուցաբերել, որը երբեմն սխալ է լինում. 

«Հիմնականում դա է հանդիպում, որ փորձում են արյունը արտածծել, խայթած տեղին ալկոհոլ կամ այլ սպիրտ լցնել, որոնք արգելված են: Եթե օձի խայթման դեպքում անձը ԲԿ չդիմի, կարող են գրանցվել ընդհուպ մինչև մահվան դեպքեր։

«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում Արմավիրի մարզի բնակչուհիներից մեկը պատմում է, թե ինչպես է առաջին անգամ օձի խայթոց զգացել։ Վերջինս  նախընտրեց անանուն մնալ:

«Երբեք մոտիկից օձ չէի տեսել, ճիշտն ասած, լսել էի միայն գյուրզայի մասին։ Ամուսնուս հետ ամռան սեզոնին սկսում ենք դաշտի գործերով զբաղվել։ Ու հենց դաշտում էլ օձը ոտքս կծեց»,- նշում է կինը։

Նրա խոսքով՝ սկզբում ուժեղ ցավ է զգացել ոտքին, մտածել է՝ որևէ միջատ է կծել, բայց խոտերի արանքից նկատել է սողունի շագանակագույն պոչը:

«Էդ պահին հասակացա, որ հաստատ օձը կծեց։ Ամուսինս արագ արձագանքեց, լսել էինք, որ շատ ջուր պետք է լցնել կծած տեղը, հետո փորձում էինք ոտքս սեղմել, որ արյունը դուրս գա։ Ու միանգամից գնացինք Երևան, շատ էինք վախենում, դրա համար մայրաքաղաքի ԲԿ-ներից մեկը դիմեցինք»։

Երևանում մշակել են նրա վերքը, հակաթույն տվել։ Քանի որ ինքն անհանգստություն էլ է զգացել, մի քանի ժամ նախընտրել է մնալ ԲԿ-ում, որից հետո տուն է գնացել։

ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարությունից «Հայկական ժամանակ»-ին փոխանցեցին, որ աշխարհում կա 3000-3500 տեսակ օձ, որոնցից թունավոր են 600 տեսակը, դրանցից էլ միայն 200 տեսակի օձերի թույն է, որ մարդու կյանքի համար վտանգավոր է հանդիսանում։

Հայաստանում տարածված է 23 տեսակի օձ, որոնցից թունավոր են 4-ը՝ կովկասյան գյուրզան, հայկական իժը, երևանյան լեռնատափաստանային իժը և դարևսկու իժը։

Հատկապես գյուրզայի կծելու դեպքերը մարդու կյանքի համար կարող են վտանգավոր լինել: Չնայած դրան՝ ըստ նախարարության տվյալների, 80 տոկոս դեպքերում մարդկանց հանդիպում են ոչ թունավոր օձեր։ Կա օձի մեկ այլ տեսակ նաև՝ կապարագույն սահնօձը, որը նման է գյուրզային և մարդիկ շատ հաճախ շփոթում են այդ օձերին։ Մարդու համար վտանգավոր են հատկապես հայկական իժն ու գյուրզան։ Մյուս տեսակներից մեկը լեռնատափաստանային իժն է և հյուսիսում՝ Արփի լճի շրջակայքում ապրող մեկ այլ տեսակ՝ դարևսկու իժը։ Մնացած բոլոր տեսակները Կարմիր գրքում են գրանցված։ Իր չափերով ու թունավորվածությամբ Երևանում և մայրաքաղաքի շրջակայքում միայն գյուրզան է հանդիպում։

Իսկ ի՞նչպես տարբերակել թունավոր և ոչ թունավոր օձերին

Հայաստանում առկա թունավոր օձերի մոտ պոչը միանգամից բարակ է, գլխի ձևը՝ եռանկյունի, թեփուկները՝ մանր։ Իսկ ոչ թունավոր օձերի գլխի վահանիկները խոշոր են, պոչն աստիճանաբար է բարակում։

Մասնագետները օձի խայթոցից խուսափելու համար հորդորում են հետևել մի քանի պարզ կանոնների․

  • Եթե զբոսնում եք այնպիսի վայրերով, որտեղ օձերի առկայության հավանականությունը մեծ է, հագե՛ք երկարաճիտ կոշիկներ և ոչ սանդալներ կամ կտորից կոշիկներ: Վերցրե՛ք երկար փայտ՝ թփերը հրելու համար:
  • Եթե տեսնում եք օձին հարձակման դիրք ընդունած, ապա կանգնե՛ք և դանդաղ հետ քաշվե՛ք:
  • Եթե, այնուամենայնիվ, օձը խայթել է, տուժածին անհրաժեշտ է ցույց տալ շտապ բուժօգնություն: Առաջին հերթին արձակե՛ք վերնաշապիկի կոճակները, օձիքը և գոտին, կապե՛ք կծած վերջույթը: Ձեռքի վնասվելու դեպքում այն պետք է անշարժացնել այնպես, որ քայլելիս չշարժվի: Եթե վնասվել է ոտքը, պետք է պատրաստել ինքնաշեն պատգարակ, որպեսզի ոտքը լինի բարձրացված: Խայթոցի շրջանը պետք է մշակել կալիումի պերմանգանատի լուծույթով, տուժածին որքան հնարավոր է շատ ջուր տալ, կարելի է ընդունել նաև որևէ հակահիստամինային միջոց, ապա պետք է տուժածին շտապ հասցնել մոտակա բժշկական հաստատություն, որտեղ նրան կներարկեն հակաօձային շիճուկ:
  • Առաջին բուժօգնության դեպքում հակացուցված է վերքից արյուն արտածծելը, խայթոցի տեղը այրելը կամ կտրվածքներ անելը:
  • Ալկոհոլային միջոցների օգտագործումը կտրականապես արգելվում է, քանի որ այն ուժեղացնում է օձի թույնի ներծծումը և դրա թունավոր ազդեցությունը:

Մերի Խաչատրյան

Տպել
2414 դիտում

Որքան թոշակառու կա ՀՀ-ում, որ տարիքից են այն ստանում, աշխատանքային ստաժը ինչպես է հաշվարկվում. մանրամասներ

Մեկնարկել է Ֆրանսիայի Եվրոպայի և արտաքին գործերի նախարար Ստեֆան Սեժուրնեի այցը Հայաստան

Դեսպանատան մոտ հաստաբուն ծառն արմատից կոտրվել, ընկել է «Հոնդա»-ի վրա

ԱՄՆ ընտրությունները շատ բան կփոխեն. Թրամփը նոր հայտարարություն է արել ռուս-ուկրաինական պատերազմի վերաբերյալ

«Նիվա»-ն վրաերթի է ենթարկել 3-ամյա երեխային. տղան հիվանդանոցում մահացել է

Եվրոպական մի շարք երկրներում լայնածավալ ջրհեղեղները շարունակվում են. Չեխիայում տարհանում է սկսվել

Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը սրճել են աշնանային Երևանում

Մեքենան մի քանի պտույտ շրջվելով, գլխիվայր հայտնվել է դաշտում․ 30-ամյա ուղևորը մահացել է, կա տուժած

Ռուսական լրատվամիջոցների դեմ ԱՄՆ-ի գործողություններն անպատասխան չեն մնա. Զախարովա

Կովկասյան ազնվացեղ ևս 10 եղջերու. բնություն է արձակվել երկրորդ և ամենամեծ խումբը

Լիբանանից շուրջ 40 հրթիռ է արձակվել. իսրայելական բանակը հայտարարություն է տարածել

Մասնակցեցինք Բերքի տոնին. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Վարչապետը տիկնոջ հետ այցելել է Գյուղական կյանքի և ավանդույթների 11-րդ փառատոն (լուսանկարներ)

Կառուցվող էլիտար շենքում աշխատանքի պահին Եգիպտոսի քաղաքացին ընկել, տեղում մահացել է

Նիկոլ Փաշինյանը Երևանում մեքենա է վարում. նա և Աննա Հակոբյանը ուղևորվել են՝ մասնակցելու Բերքի տոնին (տեսանյութ)

Պայթյուն է տեղի ունեցել Թուրքիայի մակարոնի գործարանում, որին հաջորդել է հրդեհը. կան տուժածներ

Հրդեհ է բռնկվել «Լադա Պրիորա»-ում. տուժածները տեղափոխվել են Այրվածքաբանության ազգային կենտրոն

Պատմական տիեզերական զբոսանքն ավարտվել է. Polaris Dawn-ի անձնակազմը վերադարձել է Երկիր

Հայաստանի ազգային հավաքականում նորամուտն է նշել Գոռ Մանվելյանը

Պատժամիջոցները ձախողված գործիքներ են, Արևմուտքը չի կարող դրանցով իր կամքը պարտադրել Իրանին

Իրանը հաստատել է նախագահի մասնակցությունը ԲՐԻԿՍ-ի գագաթնաժողովին

Հայաստանի երեք մարզում ԲՏԱ նախարարության իրականացրած տեխնոլոգիական դասընթացներն ավարտվել են

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 3-5, որոշ մարզերում՝ մինչև 7 աստիճանով. անձրև և ամպրոպ կլինի

20-ամյա Գեորգի Հարությունյանը տարիքային նոր ռեկորդ է սահմանել Հայատանի ազգային հավաքականում

Սեպտեմբերի 15-ը Ժողովրդավարության միջազգային օրն է. ինչ է այն ըստ ՀՀ քաղաքացիների (տեսանյութ)

ՊՆ ռազմական ակադեմիայի պատվիրակությունն այցելել է Ֆրանսիայի ԶՈՒ նախարարություն և Սեն-Սիրի ռազմական ակադեմիա

Կրակոցներ Երևանի քաղաքապետարանի մոտ․ պարեկները մեքենաներ են վնասազերծել. կա վիրավոր

Հութիները լուսադեմին բալիստիկ հրթիռ են արձակել Իսրայելի ուղղությամբ

Աշտարակի 5 բնակավայրի մի շարք փողոցներ գազաֆիկացվում են

Ռուսական «Միր» վճարային համակարգը ինտեգրվում է իրանական «Շետաբ»-ին. երբ այն կսկսի գործել

Երևանում և Արարատի մարզում գազ չի լինի. հասցեներ

Եվրոն թանկացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան սեպտեմբերի 15-ին

Լառնակա-Բրատիսլավա չվերթը հարկադիր վայրէջք է կատարել Աթենքում

2018 թվականի թավշյա հեղափոխությունից հետո ՀՀ-ն ևս բռնել է ժողովրդավարական բարեփոխումների ուղին. Ալեն Սիմոնյանի ուղերձը

Հայ առաքելական եկեղեցին նշում է Խաչվերացի տոնը

Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին և Լարսում

Շախմատի համաշխարհային 45-րդ օլիմպիադա. Հայաստանի կանանց հավաքականը չորրորդ անընդմեջ հաղթանակն է տարել

Երևանի և 7 մարզի բազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինի

Ավտոմեքենան դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի հատվածից և մոտ 15 մետր գլորվել ձորը. վարորդը մահացել է

Այսպիսին էր մեր 16-րդ հեծանվային լուսաբացը. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել