Չինական զենքի թնջուկը

02/04/2015 schedule21:15

Տեղեկություններն այն մասին, որ անցած շաբաթ Սերժ Սարգսյանի գլխավորած պատվիրակության՝ Չինաստան կատարած այցի ժամանակ քննարկումներ են եղել այդ երկրից զենք եւ զինամթերք ձեռք բերելու հնարավորությունների շուրջ, մինչ օրս չեն հերքվել:

Ընդ որում՝ չեն հերքվել ոչ միայն պաշտոնապես: Մասնավոր զրույցներում մեր պաշտոնյաները նույնպես խուսափում են հերքել կամ հաստատել այդ տեղեկատվությունը: Թե ի՞նչ ձեւաչափով է քննարկվել հարցը, ովքե՞ր են մասնակցել քննարկումներին եւ ի՞նչ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել՝ անհայտ է: Համենայն դեպս, նման թեմայի շուրջ քննարկումների մասին այցը ներկայացնող պաշտոնական հաղորդագրություններում ակնարկ անգամ չկա:

Հեռանկարներ կա՞ն արդյոք, որ Ռուսաստանը կարող է կորցնել Հայաստանին զենք մատակարարող միակ երկրի կարգավիճակը, թե ոչ՝ առայժմ դժվար է ասել: Հարցը չափազանց նուրբ է ու բազմաշերտ: Եւ խնդիրը ոչ միայն, կամ ավելի ճիշտ՝ ոչ այնքան տեխնիկական է, որքան քաղաքական: Բայց թողնենք հարցի քաղաքական կողմը քաղաքագետներին եւ դիտարկենք Չինաստանից զենք գնելու հեռանկարները զուտ տեխնիկական, ռազմական եւ տնտեսական տեսանկյունից:

Չինաստանը ներկայումս աշխարհում զբաղեցնում է 3-րդ հորիզոնականը սպառազինություններ արտահանող երկրների շարքում եւ զիջում է միայն ԱՄՆ-ին ու Ռուսաստանին: Սպառազինությունների համաշխարհային շուկայում չինական զենքը Ռուսաստանի հիմնական մրցակիցն է: Ու եթե 30 տարի առաջ Չինաստանը զբաղված էր ռուսական զինատեսակների կրկնօրինակմամբ, ապա հիմա պատկերը էականորեն փոխվել է: Վերջին 20 տարիների ընթացքում սպառազինությունների արտադրությունը հնգապատկվել է: Այս երկիրը արտադրում է սպառազինությունների ու զինամթերքի գրեթե ամբողջ սպեկտրը՝ ատոմային սուզանավերից ու հածանավերից սկսած՝ մինչեւ ատրճանակներ ու փամփուշտներ: Հայաստանին, իհարկե, գոնե առայժմ չեն հետաքրքրում ստրատեգիական ռմբակոծիչները, թեւավոր հրթիռները ու առավելեւս՝ սուզանավերը: Չինական ռազմական արտադրությունը տեխնիկապես կարող է բավարարել մեր պահանջարկը, օրինակ, տարբեր նշանակության հրազենների, ականանետների, նռնականետների, հրանոթների, զրահամեքենաների, տանկերի, կործանիչների, հակաօդային եւ հակատանկային պաշտպանության միջոցների նկատմամբ: Իսկ այս զինատեսակների առաջարկ Չինաստանը ունի:  Օրինակ՝ չինական ռազմաարդյունաբերությունը թողարկում է QBZ-95  անվանումով ավտոմատը, որը մերձակա մարտերում, ըստ փորձագետների, ավելի հարմար է, քան մեր զինուժի հիմնական ավտոմատը՝ «Կալաշնիկովը»՝ իր տարբեր տարատեսակներով: Այն շատ ավելի թեթեւ է ու կարճ, կիսով չափ պատրաստված է բարձրորակ պլաստիկից: Սակայն եթե մեր զինուժը ստանա այս ավտոմատների խմբաքանակ, ապա պետք է ձեռք բերի նաեւ դրան համապատասխանող փամփուշտներ, իսկ սա արդեն լուրջ խնդիր է: Բավական մեծ հետաքրքրություն կարող է ներկայացնել PF-89 մակնիշի նռնականետը: Ընդամենը 4 կիլոգրամ կշռող այս «փոքրիկը» 200 մետր հեռավորության վրա կարող է ոչնչացնել մինչեւ 63 սանտիմետր հաստությամբ զրահ ունեցող տանկը:

Ավելի «ծանրաքաշ» զինատեսակներից մեզ կարող է տեսականորեն հետաքրքրել չինական «ZTZ-99» մակնիշի տանկը: Այն համարվում է երրորդ սերնդի տանկերից եւ իր բնորոշիչներով մոտ է ռուս-սովետական T-90 տանկին: Նման տանկեր մենք դեռ չենք ստացել մեր ռազմավարական գործընկերոջից՝ Ռուսաստանից, եւ բավարարվում ենք հիմնականում երկրորդ սերնդի T-74-ի տարբեր տարատեսակներով: Բայց չինական տանկերի տեսականին հարուստ է այսպես կոչված անվավոր տանկերով, որոնք տեղ են զբաղեցնում ծանր տանկերի եւ համեմատաբար թեթեւ զրահամեքենաների արանքում: Սրանք շատ ավելի թեթեւ եւ արագաշարժ են, քան թրթուրավոր տանկերը, իսկ զրահը շատ ավելի հաստ է ու դիմացկուն, քան զրահամեքենաներինը: Մեր ռելիեֆային պայմաններում նման տանկեր օգտագործելու հնարավորությունները, թերեւս, արժանի են քննարկման:

Նույնիսկ ռազմական օդանավերի հարցում Չինաստանը որոշակի հետաքրքիր առաջարկներ կարող է ներկայացնել: Օրինակ՝ J15 եւ J16 կործանիչները, որոնք գրեթե կրկնօրինակում են ռուսական հց-30 եւ հց-33-ներին, վերջին շրջանում նորացվել են արեւմտյան տեխնոլոգիաներով եւ ավելի առաջավոր են համարվում իրենց ռուսական «նախահայրերի» համեմատ:

Հետաքրքրություն կարող են առաջացնել նաեւ չինական ռազմական ուղղաթիռները: Օրինակ՝ CAIC WZ-10 եւ Harbin Z-19 հարվածային զրահապատ ուղղաթիռները իրենց գործառույթներով համապատասխանում են մեր ռազմական օդուժի տիրապետության տակ գտնվող «Մի-24» («Կոկորդիլոս») մակնիշի ուղղաթիռներին եւ դրա հետ մեկտեղ՝ ավելի թեթեւ են ու արագաշարժ: 

Մեզ հետաքրքրող զինատեսակների ցանկը կարելի է երկար շարունակել: Դրանք բոլորը ունեն ե՛ւ դրական, ե՛ւ բացասական կողմեր: Դրականներից հիմնականն այն է, որ դրանք բոլորը ընդհուպ մինչեւ 20-30 տոկոսով ավելի էժան են իրենց ռուսական համարժեքներից: Սակայն կա մի հանգամանք, որը հատկապես մեզ համար խիստ էական է: Չինական զենքի հիմնական գնորդները Պակիստանը, Բանգլադեշը եւ Բիրման են: Չնայած այս երկրները ակտիվորեն զինվում են չինական զենքով, սակայն նրանց զինուժները անմիջական մարտական գործողությունների չեն մասնակցում: Իսկ զենքերի գործնական առավելությունները եւ թերությունները բացահայտվում են բացառապես իրական մարտերում: Ի տարբերություն ռուսական, թեկուզեւ բարոյապես հնացած զինատեսակների, չինական համարժեք զինատեսակները նման փորձարկում չեն անցել վերջին տասնամյակների ընթացքում: Իսկ մեզ համար սա ավելի քան կարեւոր է: Մեր զինուժը մշտական մարտերի մեջ է, եւ մենք «էքսպերիմենտների» ժամանակ եւ ռեսուրսներ, ցավոք, չունենք:

Տպել
1919 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում