Չինական զենքի թնջուկը

02/04/2015 schedule21:15

Տեղեկություններն այն մասին, որ անցած շաբաթ Սերժ Սարգսյանի գլխավորած պատվիրակության՝ Չինաստան կատարած այցի ժամանակ քննարկումներ են եղել այդ երկրից զենք եւ զինամթերք ձեռք բերելու հնարավորությունների շուրջ, մինչ օրս չեն հերքվել:

Ընդ որում՝ չեն հերքվել ոչ միայն պաշտոնապես: Մասնավոր զրույցներում մեր պաշտոնյաները նույնպես խուսափում են հերքել կամ հաստատել այդ տեղեկատվությունը: Թե ի՞նչ ձեւաչափով է քննարկվել հարցը, ովքե՞ր են մասնակցել քննարկումներին եւ ի՞նչ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել՝ անհայտ է: Համենայն դեպս, նման թեմայի շուրջ քննարկումների մասին այցը ներկայացնող պաշտոնական հաղորդագրություններում ակնարկ անգամ չկա:

Հեռանկարներ կա՞ն արդյոք, որ Ռուսաստանը կարող է կորցնել Հայաստանին զենք մատակարարող միակ երկրի կարգավիճակը, թե ոչ՝ առայժմ դժվար է ասել: Հարցը չափազանց նուրբ է ու բազմաշերտ: Եւ խնդիրը ոչ միայն, կամ ավելի ճիշտ՝ ոչ այնքան տեխնիկական է, որքան քաղաքական: Բայց թողնենք հարցի քաղաքական կողմը քաղաքագետներին եւ դիտարկենք Չինաստանից զենք գնելու հեռանկարները զուտ տեխնիկական, ռազմական եւ տնտեսական տեսանկյունից:

Չինաստանը ներկայումս աշխարհում զբաղեցնում է 3-րդ հորիզոնականը սպառազինություններ արտահանող երկրների շարքում եւ զիջում է միայն ԱՄՆ-ին ու Ռուսաստանին: Սպառազինությունների համաշխարհային շուկայում չինական զենքը Ռուսաստանի հիմնական մրցակիցն է: Ու եթե 30 տարի առաջ Չինաստանը զբաղված էր ռուսական զինատեսակների կրկնօրինակմամբ, ապա հիմա պատկերը էականորեն փոխվել է: Վերջին 20 տարիների ընթացքում սպառազինությունների արտադրությունը հնգապատկվել է: Այս երկիրը արտադրում է սպառազինությունների ու զինամթերքի գրեթե ամբողջ սպեկտրը՝ ատոմային սուզանավերից ու հածանավերից սկսած՝ մինչեւ ատրճանակներ ու փամփուշտներ: Հայաստանին, իհարկե, գոնե առայժմ չեն հետաքրքրում ստրատեգիական ռմբակոծիչները, թեւավոր հրթիռները ու առավելեւս՝ սուզանավերը: Չինական ռազմական արտադրությունը տեխնիկապես կարող է բավարարել մեր պահանջարկը, օրինակ, տարբեր նշանակության հրազենների, ականանետների, նռնականետների, հրանոթների, զրահամեքենաների, տանկերի, կործանիչների, հակաօդային եւ հակատանկային պաշտպանության միջոցների նկատմամբ: Իսկ այս զինատեսակների առաջարկ Չինաստանը ունի:  Օրինակ՝ չինական ռազմաարդյունաբերությունը թողարկում է QBZ-95  անվանումով ավտոմատը, որը մերձակա մարտերում, ըստ փորձագետների, ավելի հարմար է, քան մեր զինուժի հիմնական ավտոմատը՝ «Կալաշնիկովը»՝ իր տարբեր տարատեսակներով: Այն շատ ավելի թեթեւ է ու կարճ, կիսով չափ պատրաստված է բարձրորակ պլաստիկից: Սակայն եթե մեր զինուժը ստանա այս ավտոմատների խմբաքանակ, ապա պետք է ձեռք բերի նաեւ դրան համապատասխանող փամփուշտներ, իսկ սա արդեն լուրջ խնդիր է: Բավական մեծ հետաքրքրություն կարող է ներկայացնել PF-89 մակնիշի նռնականետը: Ընդամենը 4 կիլոգրամ կշռող այս «փոքրիկը» 200 մետր հեռավորության վրա կարող է ոչնչացնել մինչեւ 63 սանտիմետր հաստությամբ զրահ ունեցող տանկը:

Ավելի «ծանրաքաշ» զինատեսակներից մեզ կարող է տեսականորեն հետաքրքրել չինական «ZTZ-99» մակնիշի տանկը: Այն համարվում է երրորդ սերնդի տանկերից եւ իր բնորոշիչներով մոտ է ռուս-սովետական T-90 տանկին: Նման տանկեր մենք դեռ չենք ստացել մեր ռազմավարական գործընկերոջից՝ Ռուսաստանից, եւ բավարարվում ենք հիմնականում երկրորդ սերնդի T-74-ի տարբեր տարատեսակներով: Բայց չինական տանկերի տեսականին հարուստ է այսպես կոչված անվավոր տանկերով, որոնք տեղ են զբաղեցնում ծանր տանկերի եւ համեմատաբար թեթեւ զրահամեքենաների արանքում: Սրանք շատ ավելի թեթեւ եւ արագաշարժ են, քան թրթուրավոր տանկերը, իսկ զրահը շատ ավելի հաստ է ու դիմացկուն, քան զրահամեքենաներինը: Մեր ռելիեֆային պայմաններում նման տանկեր օգտագործելու հնարավորությունները, թերեւս, արժանի են քննարկման:

Նույնիսկ ռազմական օդանավերի հարցում Չինաստանը որոշակի հետաքրքիր առաջարկներ կարող է ներկայացնել: Օրինակ՝ J15 եւ J16 կործանիչները, որոնք գրեթե կրկնօրինակում են ռուսական հց-30 եւ հց-33-ներին, վերջին շրջանում նորացվել են արեւմտյան տեխնոլոգիաներով եւ ավելի առաջավոր են համարվում իրենց ռուսական «նախահայրերի» համեմատ:

Հետաքրքրություն կարող են առաջացնել նաեւ չինական ռազմական ուղղաթիռները: Օրինակ՝ CAIC WZ-10 եւ Harbin Z-19 հարվածային զրահապատ ուղղաթիռները իրենց գործառույթներով համապատասխանում են մեր ռազմական օդուժի տիրապետության տակ գտնվող «Մի-24» («Կոկորդիլոս») մակնիշի ուղղաթիռներին եւ դրա հետ մեկտեղ՝ ավելի թեթեւ են ու արագաշարժ: 

Մեզ հետաքրքրող զինատեսակների ցանկը կարելի է երկար շարունակել: Դրանք բոլորը ունեն ե՛ւ դրական, ե՛ւ բացասական կողմեր: Դրականներից հիմնականն այն է, որ դրանք բոլորը ընդհուպ մինչեւ 20-30 տոկոսով ավելի էժան են իրենց ռուսական համարժեքներից: Սակայն կա մի հանգամանք, որը հատկապես մեզ համար խիստ էական է: Չինական զենքի հիմնական գնորդները Պակիստանը, Բանգլադեշը եւ Բիրման են: Չնայած այս երկրները ակտիվորեն զինվում են չինական զենքով, սակայն նրանց զինուժները անմիջական մարտական գործողությունների չեն մասնակցում: Իսկ զենքերի գործնական առավելությունները եւ թերությունները բացահայտվում են բացառապես իրական մարտերում: Ի տարբերություն ռուսական, թեկուզեւ բարոյապես հնացած զինատեսակների, չինական համարժեք զինատեսակները նման փորձարկում չեն անցել վերջին տասնամյակների ընթացքում: Իսկ մեզ համար սա ավելի քան կարեւոր է: Մեր զինուժը մշտական մարտերի մեջ է, եւ մենք «էքսպերիմենտների» ժամանակ եւ ռեսուրսներ, ցավոք, չունենք:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
2086 դիտում

Իլոն Մասկը մտադիր է նոր կուսակցություն ստեղծել

Մհեր Գրիգորյանը մասնակցել է «ՀԸԳՀ. հեռանկարի և գործողությունների միջև կապի ամրապնդում» աշխատաժողովին

Սիլիկոնյան հովտի ամենաազդեցիկ հայերից մեկին՝ Ռազմիկ Հովակիմյանին, ՀՀ քաղաքացիություն է շնորհվել

Հայոց ցեղասպանության թանգարանը հուլիսի 5-ին փակ կլինի

Միքայել Աջապահյանը և Բագրատ Գալստանյանը մեկօրյա հացադուլ կհայտարարեն

Չենք մոռացել «Հոկտեմբերի 27»-ին Քոչարյանի ժպիտը, կաթողիկոս կոչեցյալը իմացել է ահաբեկչության մասին. տեսանյութ

Արմավիրի շենքերից մեկում հրդեհ է բռնկվել. բնակիչները տարհանվել են

Սա ՀՀ ներքին գործերին կոպտագույն միջամտություն է. ՌԴ դեսպանին հայտագիր է հանձնվել. ԱԳՆ

«Quanta» ծրագրի երկրորդ տարվա շրջանավարտները ստացան իրենց դիպլոմները

Սիրելի եպիսկոպոսներ, դադարեք ստորագրել Կտրիճ Ներսիսյան անունով ահաբեկչության պաշտպանի տեքստերի տակ. Ռուբինյան

Եպիսկոպոսների հայտարարությունը խայտառակություն է. եթե պատանդի կարգավիճակում եք՝ նշան տվեք. Հարությունյան

Սամվել Կարապետյանի աջակիցները հավաքվում են «Սիզընսի» այգում

Կրթվելը նորաձև է Գյումրիում․ վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

SMS եկավ, թե «Սիզընս»-ից երթ ենք անում. ինչպես են ՀԷՑ-ի ղեկավարները մարդ հավաքագրում. ձայնագրություն

Մերձմոսկվայի ադրբեջանական սփյուռքի ղեկավարը զրկվել է ՌԴ քաղաքացիությունից. Էլշան Իբրահիմովը կարտաքսվի Ադրբեջան

Ջրափրկարարները ափ են դուրս բերել ջրահեղձման վտանգի մեջ հայտնված անչափահասներին

IDBank-ը թողարկել է պարտատոմսերի 2025 թվականի 3-րդ, 4-րդ և 5-րդ տրանշերը

Կանխվել է բծախնդրորեն մշակված ահաբեկչական ծրագիր. ՍԴՀԿ-ն հայտարարություն է տարածել

Հիմնանորոգվել և բարեկարգվել է դեպի Հին Գորիս տանող ճանապարհը. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

Սամվել Կարապետյանը կմնա կալանքի տակ

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 2-3 աստիճանով. առանձին հատվածներում հորդառատ անձրևներ կլինեն

Վայոց ձորի մարզով անցնող հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհը նորոգվում է

Աղմուկ հանած միջադեպով կալանավորվել է Տիգրան Ուլուբաբյանը. ինչ էր ասել ՆԳ նախարարը այս դեպքի հետ կապված

Հանրային մուլտիպլեքսը չպետք է սպասարկի օտարերկրյա քաղաքական օրակարգերը. ՀՌՀ արտահերթ նիստի հայտարարությունը

Դոլարն ու եվրոն էժանացել են. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հուլիսի 4-ին

Ջրվեժ գյուղում առվի հունը բարձրացել է՝ հեղեղելով բակեր, ավտոտնակներ և նկուղներ

Ակնկալում եմ Հայաստան-ԱՄՆ ռազմավարական գործընկերության ամրապնդում. Միրզոյանը՝ Ռուբիոյին

Ոչ մեկին չի կարելի գյուլլել պատի տակ՝ ո՛չ թմրամոլին, ո՛չ հանցագործին. Ալեն Սիմոնյան

ՍԱՏՄ-ն ներկայացրել է կենդանիներ արտահանելու դեպքում սահմանված պահանջները

Ուկրաինան և Ռուսաստանը գերիների հերթական խմբերն են փոխանակել

Թուրքիայի նախագահը քննադատել է Իսրայելի գործողությունները

Միրզոյանը ՀՀ-ում առաքելությունն ավարտող Շվեդիայի դեսպանին պարգևատրել է ԱԳՆ պատվո մեդալով

Աստված իրեն ինչ-որ ձևով նշան կտա, թե՝ եղբայր, ամոթ է, վստահ ենք՝ նա գնալու է․ Սիմոնյանը՝ Գարեգին Բ-ի մասին

Չգիտեմ՝ Լևոն Քոչարյանը, բացի Ռոբերտ Քոչարյանի տղան լինելուց, ինչով է հայտնի․ Սիմոնյան

Հանցավոր խմբի անդամներն իրացրել են առանձնապես խոշոր չափերով թմրամիջոց՝ կատարելով 84 մլն դրամի փողերի լվացում

Մեռանք ասելով՝ խմբակային չէ, խմբային շահ. Հակոբյան

Առաջին պաշտպանական գիծը կանսեռվի կոկոշներով էր կահավորել, երկրորդը՝ բարձր քարե պարիսպներով. Չախոյան

Անհամբեր սպասում ենք ընդհանուր արժեքների վրա հիմնված ՀՀ-ԱՄՆ ռազմավարական գործընկերության խորացմանը. ԱԳՆ

Շուրջ 3 մլն դրամ արժեքով հողամասը վերադարձվել է Իջևան համայնքին. Փաշինյան

Ինչ տեսք ունի Սեյրան Օհանյանի՝ Սևանում ապօրինի կառուցված առանձնատունը. լուսանկարներ