Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին գործարկվում է. Հայաստանը ոչինչ չհակադրեց դրան

Հոկտեմբերի 30-ին Վրաստանի վարչապետ Գիորգի Կվիրիկաշվիլին մեկնելու է Բաքու: Մեկնելու է Ալիեւի հրավերով, որպեսզի մասնակցի Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու պաշտոնական բացման արարողությանը:

Դա այն երկաթուղին է, որի շինարարությունը մոտ 15 տարի առաջ մեր իշխանությունները անհավանական էին համարում: Ու ընդհանրապես, այդ երկաթուղու նկատմամբ  վերաբերմունքը հետաքրքիր պատմություն ունի:

Մոտ 13 տարի առաջ տնտեսագիտական համալսարանում ուսանողների հետ հանդիպման ժամանակ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարեց, թե վստահ է, որ այդ երկաթուղին չի կառուցվելու, քանի որ այն տնտեսապես արդարացված չէ:

Մեկ տարի անց՝ 2005-ին արդեն ԵՊՀ-ում ուսանողների հետ հանդիպման ժամանակ Քոչարյանն արդեն վստահ չէր, որ չի կառուցվի, այլ կասկածում էր: Անդրադառնալով այդ թեմային, Քոչարյանը ասել էր. «Որքան շատ լինեն տարածաշրջանում երկաթուղային գծեր, այնքան լավ: Ամեն դեպքում, մեր տարածքով անցնող երթուղին մրցունակ կլինի, քանի որ Կարս-Ախալքալաքի իրականացման համար արված ներդրումները հարկ կլինի փոխհատուցել բարձր սակագների հաշվին: Կարծում եմ, դրան պետք է հանգիստ վերաբերվել, առավել եւս, որ խոչընդոտել այդ նախագծի իրականացմանը մենք չենք կարող»:

Երկու տարի անց՝ 2007 թվականի հունվարին պարզվեց, որ չնայած Քոչարյանը ասում էր, թե նախագծի իրականացմանը խոչընդոտել չեն կարող, բայց փորձել են: Այդ ժամանակ ԱՄՆ իշխանության ներկայացուցիչները հայտարարեցին, թե դեմ են այս նախագծի կառուցմանը: Եվ դա ՀՀ իշխանությունների աշխատանքի արդյունքն էր: Այդ մասին հայտարարեց Քոչարյանի մամուլի խոսնակ Վիկտոր Սողոմոնյանը: Ըստ խոսնակի, հնարավոր բոլոր միջոցներով Հայաստանը փորձել է խոչընդոտել երկաթգծի կառուցման ծրագրին, սակայն  «Ավելի շատ խառնվել այլ երկրների գործերին եւ թույլ չտալ իրականացնել ծրագիրը, անհնար է»: Վիկտոր Սողոմոնյանը, գնահատելով Կարս-Ախալքալաք երկաթգծի կառուցման ծրագիրը, նկատեց, որ այն միայն քաղաքական նպատակ է հետապնդում եւ ոչ մի տնտեսական հիմնավորում այդ նախագծի իրականացման համար չկա: 

Հենց 2007 թվականին էլ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու շինարարությունը սկսվեց:

Ինչո՞ւ էին իշխանությունները փորձում «հնարավոր բոլոր միջոցներով» խոչընդոտել դրա իրականացմանը: Խնդիրն այն է, որ այդ երկաթուղին ամբողջությամբ փոխարինում է տարածաշրջանի կարեւորագույն եւ մինչեւ երեկ անփոխարինելի՝ Թբիլիսի-Գյումրի-Կարս երկաթուղու գործառույթը: Այսինքն՝ մեր հարեւան երկրները միմյանց հետ երկաթուղային հաղորդակցությունը կարող էին ապահովել միայն Գյումրի-Կարս հատվածով, որը, սակայն հայ-թուրքական խնդիրների պատճառով չի գործում գրեթե 25 տարի:

Ի՞նչ կարող էր դրան հակադրել Հայաստանը: Օրինակ, կարող էր Ռուսաստանին համոզել, որ վերջինս կամ չխոչընդոտի, կամ գոնե ավելի մեծ ջանքեր գործադրի աբխազական երկաթուղու բացման ուղղությամբ, որը երկաթուղային կապ կհաստատեր Հայաստանի եւ Ռուսաստանի միջեւ: Չէ՞ որ Ռուսաստանը մեր ռազմավարական, ամենառազմավարական գործընկերն է, մենք էլ նրա միակ ռազմավարական գործընկերն ենք տարածաշրջանում: Դա տեղի չի ունեցել ու տեսանելի ապագայում չի սպասվում:

Մյուս տարբերակը Իրանի հետ նորմալ ավտոճանապարհ ունենալն էր: Դրա համար անհրաժեշտ էր եղած ճանապարհի մի քանի հատվածներում կամուրջներ ու թունելներ սարքել, ինչը մի քանի տասնյակ կամ թեկուզ 100-200 միլիոն դոլարի ծախս կպահանջեր: Դրա փոխարեն որոշվեց 1.5 միլիարդ դոլարանոց Հյուսիս-Հարավ ավտոմայրուղի կառուցել: Այն կառուցվում է արդեն 4-րդ տարին ու դեռ նույնիսկ չի հասել հենց այն հատվածներին, որոնք Իրան-Հայաստան ճանապարհը դարձնում են դժվարանցանելի: Մասնավորապես՝ Զանգեզուրի ոլորաններին հասնելը դեռ մի երկու երեք տարի էլ կտեւի:

Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղուն ՀՀ իշխանությունները որոշեցին հակադրել Իրան-Հայաստան երկաթուղին: Ավելի ճիշտ՝ դրա մասին աղմուկը: Դա այն երկաթուղին է, որը, ինչպես հայտարարեց Սերժ Սարգսյանը 2008 թվականի հոկտեմբերին, պետք է սկսվեր «առաջիկա տարիներին»: Չսկսվեց ու չէր էլ կարող սկսվել: Այ դա, իրոք, տնտեսապես անշահավետ նախագիծ էր, մեղմ ասած: Բայց Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունից հետո այդ երկաթուղու շինարարության վերաբերյալ դրույթներ էին ներառվում կառավարության բոլոր ծրագրերում, ընդհուպ մինչեւ 2016 թվականը: Եվ միայն անցած տարի ընդունված կառավարության ծրագրից Իրան-Հայաստան երկաթուղի կառուցելու մասին դրույթները հանվեցին:

Մի խոսքով, հոկտեմբերի 30-ին տեղի կունենա մի շատ կարեւոր իրադարձություն, բառիս ամենատխուր իմաստով: Հաջորդ նմանատիպ կարեւոր իրադարձությունը տեղի կունենա առաջիկա տարիներին, երբ կկառուցվի ու կգործարկվի Իրանն Ադրբեջանին կապող Կազվին-Ռեշտ երկաթուղին: Դա էլ է փոխարինում Գյումրի-Կարս երկաթուղուն, քանի որ այդ երկրների միջեւ միակ, բայց չգործող երկաթուղային ճանապարհը անցնում էր Գյումրիով:

Ինչպես գրել էր Վանո Սիրադեղյանը իր հայտնի «Հայկական թալիբան» հոդվածաշարում, «Հայաստանը դառնում է մեծ ճանապարհների խաչմերուկում բարձր քարի վրա նստած հազարամյա քոռ բու»:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
11630 դիտում

Ոչ պրոֆեսիոնալների պատճառով մարդիկ վստահությունը կորցնում են ամբողջ իշխանության նկատմամբ. քաղաքագետ. տեսանյութ

Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին

ՀՀ-Իրան էլեկտրաէներգիայի փոխհոսքը 350 ՄՎտ-ից կդառնա 1200. ավարտին կհասցվի օդային գծի և ենթակայանի կառուցումը

Թեև համակարգում փախստականների խնդիրները կարևորագույններից են, հաճախ չեն արժանանում պատշաճ ուշադրության. ՄԻՊ

Ժամկետային զինծառայող Արման Ավագյանը հաղթել է իտալացի մասնակցին

Մհեր Գրիգորյանն ընդունել է միջազգային հեղինակավոր Ֆոսթեր ընդ Փարթներս ճարտապետական ընկերության պատվիրակությանը

Գերմանիան կշարունակի քաղաքական աջակցությունը Հայաստանին. Հոֆրայթերի գլխավորած պատվիրակությունն այցելել է ԱԺ

ԱՄՆ քաղաքացին մեղավոր է ճանաչվել դաշնային աշխատակիցների սպանությունները նախապատրաստելու համար

Առանձնապես ծանր հանցագործություն է բացահայտվել․ կասկածյալը «Պույի Արմենի» որդին է, տուժածը՝ «Կյաժ Կարենը»

Ժամկետային զինծառայողներ Սամվել Գրիգորյանը և Հրայր Ալիխանյանը բրոնզե մեդալներ են նվաճել

Կոչ ենք անում Բաքվին և Երևանին բաց չթողնել պատմական հնարավորությունը, խաղաղությունը մոտ է, քան երբևէ. Ֆիդան

ՆԳ նախարարությանը կից Կանանց հարցերով խորհրդի հանդիպում է անցկացվել Գյումրիում. ինչ է քննարկվել

Միրզոյանը Անտոն Հոֆրայթերին է ներկայացրել Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղության հաստատման ՀՀ տեսլականը

Այս պահին թիմային աղյուսակում ԶՈՒ հավաքականը հունահռոմեական ոճում 1-ին հորիզոնականում է. Պապիկյան

Անհետ կորած զինծառայողների ընտանիքները կշարունակեն սոցիալական աջակցություն ստանալ

2024-ին կալանքի կիրառման դեպքերը նվազել են 6 տոկոսային կետով, ավելացել է կիրառված այլ խափանման միջոցների թիվը

Ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանն արծաթե մեդալ է նվաճել

Հայ-էստոնական հարաբերություններն արագընթաց են զարգանում. Արսեն Թորոսյանն ընդունել է դեսպանին

Կպչուն ժապավենով պատին ամրացված «The Comedian» բանանը աճուրդում վաճառվել է 6,2 միլիոն դոլարով. ով է գնորդը

Անդրադարձ է կատարվել խաղաղության պայմանագրի քննարկումներին. վարչապետն ընդունել է Բունդեսթագի պատվիրակությանը

Բելգիացի քաղաքական գործիչները Ադրբեջանին կոչ են արել դուրս բերել զորքերը Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից

ԱԳ փոխնախարարը Բենժամեն Հադադին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը

Միջազգային քրեական դատարանը Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին ձերբակալման հրաման է տվել

Հանքաքար վերամշակող ընկերությունում ապօրինի ջրառ է իրականացվել

Զախարովային ուղիղ եթերի պահին զանգահարել և խնդրել են չմեկնաբանել բալիստիկ հրթիռների թեման

«Կոկաին»-ի պարկեր՝ ՀՀ ժամանած օտարերկրացու մարմնում. կանխվել է 550 հազար դոլարի թմրամիջոցի ներմուծման փորձը

«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման հավաքին մասնակցելու համար առաջարկել են 6-8000 դրամ․ գործը դատարանում է

Եվրոն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան նոյեմբերի 21-ին

Դալմայի այգիների տարածքում մի ամբողջ զինանոց է հայտնաբերվել

ՄՊՀ-ն հորդորում է ինտերնետ շահումով խաղերի և վիճակախաղերի գովազդներ ստացած քաղաքացիներին դիմել հանձնաժողով

6 ամսով կսահմանափակվի խոզերի ներմուծումը Հայաստան

Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն է

Պատուհանի ճաղավանդակները պոկելով՝ մտել են տուն, գողացել՝ 3 մլն դրամ, 20 հազար ԱՄՆ դոլար, 8 կտոր ոսկյա զարդ

«Ռոսիա Մոլ»-ի մոտ հայտնաբերվել է Հնդկաստանի քաղաքացու դի

Վստահ եմ, որ Հայաստանում ֆուտբոլի ապագան պայծառ է. ՖԻՖԱ-ի նախագահը հանդիպել է Արմեն Մելիքբեկյանի հետ

Հայտնաբերել է տղամարդու մոխրացած կիսամարմին, մարմնի մի մասն էլ՝ գնացքի գծերի վրա. ողբերգական վթար Արմավիրում

Հայաստանը մտադիր է Հնդկաստանից գնել 78 միավոր հրետանային համակարգ, ընթանում են բանակցություններ. IDRW

Հայաստանում կհայտարարվի ձմեռային զորակոչ, կարող են մեկնել նաև կանայք. հայտնի են օրերը

Ստամբուլում մահացել է գերաշնորհ Տեր Գարեգին արքեպիսկոպոս Պէքճեանը

«Խարդախ եմ, դիմեք ոստիկանություն՝ կունենաք խնդիրներ». 330.000 դրամ է փոխանցել վարորդականի համար և կորցրել այն