Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին գործարկվում է. Հայաստանը ոչինչ չհակադրեց դրան

Հոկտեմբերի 30-ին Վրաստանի վարչապետ Գիորգի Կվիրիկաշվիլին մեկնելու է Բաքու: Մեկնելու է Ալիեւի հրավերով, որպեսզի մասնակցի Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու պաշտոնական բացման արարողությանը:

Դա այն երկաթուղին է, որի շինարարությունը մոտ 15 տարի առաջ մեր իշխանությունները անհավանական էին համարում: Ու ընդհանրապես, այդ երկաթուղու նկատմամբ  վերաբերմունքը հետաքրքիր պատմություն ունի:

Մոտ 13 տարի առաջ տնտեսագիտական համալսարանում ուսանողների հետ հանդիպման ժամանակ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարեց, թե վստահ է, որ այդ երկաթուղին չի կառուցվելու, քանի որ այն տնտեսապես արդարացված չէ:

Մեկ տարի անց՝ 2005-ին արդեն ԵՊՀ-ում ուսանողների հետ հանդիպման ժամանակ Քոչարյանն արդեն վստահ չէր, որ չի կառուցվի, այլ կասկածում էր: Անդրադառնալով այդ թեմային, Քոչարյանը ասել էր. «Որքան շատ լինեն տարածաշրջանում երկաթուղային գծեր, այնքան լավ: Ամեն դեպքում, մեր տարածքով անցնող երթուղին մրցունակ կլինի, քանի որ Կարս-Ախալքալաքի իրականացման համար արված ներդրումները հարկ կլինի փոխհատուցել բարձր սակագների հաշվին: Կարծում եմ, դրան պետք է հանգիստ վերաբերվել, առավել եւս, որ խոչընդոտել այդ նախագծի իրականացմանը մենք չենք կարող»:

Երկու տարի անց՝ 2007 թվականի հունվարին պարզվեց, որ չնայած Քոչարյանը ասում էր, թե նախագծի իրականացմանը խոչընդոտել չեն կարող, բայց փորձել են: Այդ ժամանակ ԱՄՆ իշխանության ներկայացուցիչները հայտարարեցին, թե դեմ են այս նախագծի կառուցմանը: Եվ դա ՀՀ իշխանությունների աշխատանքի արդյունքն էր: Այդ մասին հայտարարեց Քոչարյանի մամուլի խոսնակ Վիկտոր Սողոմոնյանը: Ըստ խոսնակի, հնարավոր բոլոր միջոցներով Հայաստանը փորձել է խոչընդոտել երկաթգծի կառուցման ծրագրին, սակայն  «Ավելի շատ խառնվել այլ երկրների գործերին եւ թույլ չտալ իրականացնել ծրագիրը, անհնար է»: Վիկտոր Սողոմոնյանը, գնահատելով Կարս-Ախալքալաք երկաթգծի կառուցման ծրագիրը, նկատեց, որ այն միայն քաղաքական նպատակ է հետապնդում եւ ոչ մի տնտեսական հիմնավորում այդ նախագծի իրականացման համար չկա: 

Հենց 2007 թվականին էլ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու շինարարությունը սկսվեց:

Ինչո՞ւ էին իշխանությունները փորձում «հնարավոր բոլոր միջոցներով» խոչընդոտել դրա իրականացմանը: Խնդիրն այն է, որ այդ երկաթուղին ամբողջությամբ փոխարինում է տարածաշրջանի կարեւորագույն եւ մինչեւ երեկ անփոխարինելի՝ Թբիլիսի-Գյումրի-Կարս երկաթուղու գործառույթը: Այսինքն՝ մեր հարեւան երկրները միմյանց հետ երկաթուղային հաղորդակցությունը կարող էին ապահովել միայն Գյումրի-Կարս հատվածով, որը, սակայն հայ-թուրքական խնդիրների պատճառով չի գործում գրեթե 25 տարի:

Ի՞նչ կարող էր դրան հակադրել Հայաստանը: Օրինակ, կարող էր Ռուսաստանին համոզել, որ վերջինս կամ չխոչընդոտի, կամ գոնե ավելի մեծ ջանքեր գործադրի աբխազական երկաթուղու բացման ուղղությամբ, որը երկաթուղային կապ կհաստատեր Հայաստանի եւ Ռուսաստանի միջեւ: Չէ՞ որ Ռուսաստանը մեր ռազմավարական, ամենառազմավարական գործընկերն է, մենք էլ նրա միակ ռազմավարական գործընկերն ենք տարածաշրջանում: Դա տեղի չի ունեցել ու տեսանելի ապագայում չի սպասվում:

Մյուս տարբերակը Իրանի հետ նորմալ ավտոճանապարհ ունենալն էր: Դրա համար անհրաժեշտ էր եղած ճանապարհի մի քանի հատվածներում կամուրջներ ու թունելներ սարքել, ինչը մի քանի տասնյակ կամ թեկուզ 100-200 միլիոն դոլարի ծախս կպահանջեր: Դրա փոխարեն որոշվեց 1.5 միլիարդ դոլարանոց Հյուսիս-Հարավ ավտոմայրուղի կառուցել: Այն կառուցվում է արդեն 4-րդ տարին ու դեռ նույնիսկ չի հասել հենց այն հատվածներին, որոնք Իրան-Հայաստան ճանապարհը դարձնում են դժվարանցանելի: Մասնավորապես՝ Զանգեզուրի ոլորաններին հասնելը դեռ մի երկու երեք տարի էլ կտեւի:

Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղուն ՀՀ իշխանությունները որոշեցին հակադրել Իրան-Հայաստան երկաթուղին: Ավելի ճիշտ՝ դրա մասին աղմուկը: Դա այն երկաթուղին է, որը, ինչպես հայտարարեց Սերժ Սարգսյանը 2008 թվականի հոկտեմբերին, պետք է սկսվեր «առաջիկա տարիներին»: Չսկսվեց ու չէր էլ կարող սկսվել: Այ դա, իրոք, տնտեսապես անշահավետ նախագիծ էր, մեղմ ասած: Բայց Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունից հետո այդ երկաթուղու շինարարության վերաբերյալ դրույթներ էին ներառվում կառավարության բոլոր ծրագրերում, ընդհուպ մինչեւ 2016 թվականը: Եվ միայն անցած տարի ընդունված կառավարության ծրագրից Իրան-Հայաստան երկաթուղի կառուցելու մասին դրույթները հանվեցին:

Մի խոսքով, հոկտեմբերի 30-ին տեղի կունենա մի շատ կարեւոր իրադարձություն, բառիս ամենատխուր իմաստով: Հաջորդ նմանատիպ կարեւոր իրադարձությունը տեղի կունենա առաջիկա տարիներին, երբ կկառուցվի ու կգործարկվի Իրանն Ադրբեջանին կապող Կազվին-Ռեշտ երկաթուղին: Դա էլ է փոխարինում Գյումրի-Կարս երկաթուղուն, քանի որ այդ երկրների միջեւ միակ, բայց չգործող երկաթուղային ճանապարհը անցնում էր Գյումրիով:

Ինչպես գրել էր Վանո Սիրադեղյանը իր հայտնի «Հայկական թալիբան» հոդվածաշարում, «Հայաստանը դառնում է մեծ ճանապարհների խաչմերուկում բարձր քարի վրա նստած հազարամյա քոռ բու»:

Տպել
11610 դիտում

Բացահայտվել է էլեկտրատեխնիկայի առևտրի ոլորտում 1,3 մլրդ դրամի ստվերային շրջանառության դեպք (տեսանյութ)

Մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն Երևանի և 9 մարզի բազմաթիվ հասցեներ

Բելգիայում ՀՀ դեսպան Տիգրան Բալայանը հայտնել է Ադրբեջանի դեսպանից մահվան սպառնալիքներ ստանալու մասին. Politico

Մահվան ելքով վրաերթ Երևանում. 48-ամյա կինը տեղում մահացել է

Հայաստանի պատանի շախմատիստներն աշխարհի առաջնությունում առաջատար դիրքերում են

17 կամուրջ‚ 2 թունել‚ 5 տրանսպորտային հանգույց. ինչ աշխատաքներ են կատարվում Քաջարան-Ագարակ ճանապարհին

Ձորաղբյուրում ավտովթար-հրդեհի հետևանքով հիվանդանոց տեղափոխված վարորդները մահացել են

Հայտնաբերվել է 31-ամյա քաղաքացու դին՝ ծառից կախված վիճակում

ԱՄՆ-ը՝ աշխարհի ուշադրության կենտրոնում. թեժ պայքարից հետո ինչպես են կազմակերպվելու նախագահական ընտրությունները

Այն, որ «Բալասանյան դաշինք»-ը վայր է դրել մանդատները, մամուլից ենք իմացել, քննարկում չենք ունեցել. Ալեքսանյան

Աշնանային Երևանում ընթրեցի Իսլանդիայի նախկին առաջին տիկին, իմ լավ բարեկամ Էլիզա Ռիդի հետ. Հակոբյան (տեսանյութ)

Ղազախստանն աջակցում է Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ երկկողմ հարաբերություններում նոր էջ բացելու ձգտումներին. Տոկաև

Վալենսիայում ջրհեղեղի պատճառով դասերը չեղարկվել են, սահմանափակումներ են մտցվել. հայտնի է 220 զոհի մասին

Ուշիի ոլորաններում տեղի ունեցած խոշոր ավտովթարի զոհերի թիվն ավելացել է. ովքեր են մահացածներն ու վիրավորները

Սերժ Սարգսյանի եղբորորդի Նարեկ Սարգսյանն ազատ է արձակվել ՔԿՀ-ից

Միջազգային գիտաժողով, ներկայացումներ. Երևանում անցկացվում են Ֆրանկոֆոն թատերական ամենամյա հանդիպումները

Գերմանիայի ԱԳ նախարարը չհայտարարված այցով ժամանել է Կիև

Իշխան Սաղաթելյանն իր մեջ «ուժ է գտել» ու խոսել. ի՞նչ «հրաշքի» կամ «արմագեդոնի» է նա սպասում

Ձևավորվել են ՆԳՆ ոստիկանության չորս հենասյունային ուղղություններից ևս երկուսը

Առողջապահության նախարարությունն ու ֆրանսիական Վիեննը համագործակցության նոր ուղղություններ կծրագրեն

Ռուսաստանի և Ադրբեջանի վարչապետները համագործակցության հարցեր են քննարկել

Ծաղրածուներին քաղաքական դաշտ բերել չի կարելի, Հայկ Մարությանը, թե ամոթ ունենա, հողում գլուխը կթաղի. Խաչատրյան

Աննա Հակոբյանը ներկա է գտնվել ՀՀ Ազգային հերոս Վահագն Ասատրյանի հիշատակին նվիրված հուշ-ցերեկույթին (տեսանյութ)

Շիրակի մարզպետը մեկնում է արձակուրդ. ով կփոխարինի Մուշեղ Մուրադյանին

Թբիլիսիի կենտրոնում մեկնարկել է ընդդիմության հանրահավաքը. Ռուսթավելիի պողոտան փակվել է (տեսանյութ)

Մեքենաներ են բախվել, «Գազել»-ը կողաշրջվել է. կան տուժածներ (լուսանկարներ)

Վրաստանում ուժեղացվել է խորհրդարանի շենքի անվտանգությունը. ԶԼՄ ներկայացուցիչներին խնդրել են լքել այն

Տնտեսության դիվերսիֆիկացում և ոչ միայն. ինչ են քննարկել Գևորգ Պապոյանն ու ԵՄ պատվիրակության ղեկավարը

30-ամյա տղամարդու սպանության համար մեղադրանք է ներկայացվել 29-ամյա համագյուղացուն. ինչ է կատարվել Մեղրաշենում

Ucom-ի աշխատակիցները մասնակցել են Վայոց Ձորում անտառի վերականգման աշխատանքին

Աշխատանքային առօրյա. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Քիմ Քարդաշյանը կրել է արքայադուստր Դիանայի խաչը․ նա աճուրդում այն գնել է 200 հազար դոլարով

Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի գլխավորած պատվիրակությունը կմեկնի Բաքու՝ մասնակցելու COP29-ին

Ագարակցիները նշեցին Ագարակ քաղաքի 75-ամյակը

Երգող շատրվանի սիրահարը պետք է գնա Գյումրի՝ տեսնի, պատմական քաղաքը բոլորովին նոր տեսք է ունենալու․ Պապոյան

Հրատապ ծրագրերում Փարաքարից մինչ Զվարթնոց ընկած համայնքների ճանապարհի նորոգումը կա՞. Մանավազյանը՝ Սանոսյանին

5-ի փոխարեն՝ 2 րոպեում․ «Հաջողակից՝ սկսնակին» ծրագրով գնված սարքերը արագացրել են աշխատանքը, բարձրացրել որակը

Բանկերը պարտավոր են փոխանակել թղթադրամները, մետաղադրամները, բավարարել պահանջարկը՝ ներառյալ 100 դրամանոցի. ԿԲ

Գնել Սանոսյանը թուրք գործընկերոջ հետ քննարկել է Գյումրի-Կարս երկաթուղու վերագործարկման հնարավորությունները

Հայաստանը մինչև տարեվերջ կվերացնի ԵՄ ավիացիոն «սև ցուցակ»-ում հայտնվելու պատճառ դարձած վերջին թերությունը