Ինչպես սկսեց Սեւանն ինքնամաքրվել, ո՞ւր անհետացան ջրիմուռները, ամենավատ վիճակը եղել է 2006թ-ին

ՀՀ առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանը օրեր առաջ տեղեկացրել էր, որ Սեւանա լճի 11 տարբեր տարածքներից վերցված ջրի փորձանմուշների հետազոտությունը ցույց է տվել, որ լճի ինքնամաքրման գործընթացը շարունակվում է: Սակայն դրանից հետո սոցցանցերում քննարկում սկսվեց, թե ինչպե՞ս ստացվեց, որ ջրիմուռներն անհետացան եւ ո՞ւր անհետացան:

«Սեւան» ազգային պարկի տնօրեն Վահե Գուլանյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասներ ներկայացրեց:

- Պարոն Գուլանյան, ինչպե՞ս սկսեց Սեւանն ինքնամաքրվել, ո՞ւր անհետացան ջրիմուռները:

- Ամեն տարի այս նույն պրոցեսը կա՝ մի տարի շատ, մի տարի քիչ: Սա նորմալ պրոցես է Սեւանա լճի համար: Կուտակվում է օրգանական նյութ, լիճը օրգանական նյութից այս տարբերակով ազատվում է: Լճերը, ջրամբարները, գետերը ունեն ինքնամաքրման այսպիսի գործընթացներ: Այս տիպի բռնկումները 15 օր են տեւում:

- Ջրիմուռներն ընկնում են ջրի հատակը եւ այնտե՞ղ են ոչնչանում:

- Յուրաքանչյուր օրգանիկ բույս ունի հասունանալու, հետո պտուղները կամ տերեւները թափելու հատկություն, դա իրենց պիկն է: Նույնը այս բույսը հասունացավ, հասավ ամենավերջին ու սկսեց մահանալ: Մահանալուց հետո այն նստում է լճի հատակին:

- Ո՞րն էր պատճառը, որ այսպիսի խնդիր առաջացավ: Նշում եք, որ ամեն տարի է տեղի ունենում, բայց այս տարի կարծես թե արձագանքները շատ ավելի բուռն են:

- Անցած տարի ավելի վատ էր: Բայց ամենավատ վիճակը եղել է 2006 թվականին:

- Ափամերձ հատվածները ժամանակին մաքրվո՞ւմ են:

- Ջրիմուռները դրանից չեն առաջանում: Դա առաջանում է ամբողջ ջրի մակերեւույթում: Ջրիմուռները աճում են, որովհետեւ կա բարձր ջերմաստիճան: Չկա բարձր ջերմաստիճան՝ չեն աճում: Ինչպես որ մթերքն է, սառնարանի մեջ դնում են, ջերմաստիճանը ցածր է՝ չի փչանում, հենց տաք տեղ դրեցիր՝ սկսում է փչանալ: Լիճը սառն է, ջրիմուռները գլուխ չեն բարձրացնում, լիճը սառը չի՝ ջրիմուռները գլուխ են բարձրացնում:

2 տարի շարունակ ձմեռը տաք եղավ: Ամբողջ պայմանները կար ծաղկելու: Այդ ջրիմուռները հիմնականում ազոտ կամ երկաթ են ֆիքսում: Այն, որ հիմա ասում են, թե ֆոսֆորի քանակն է նպաստում, կոնկրետ այս դեպքում սխալ է:

- Փաստորեն ջրիմուռների առաջացման հիմնական պատճառը կլիմա՞ն է:

- Այո՝ կլիմայից եւ ազոտից: Վերջին 3-4 տարին Սեւանա լճի մակարդակը շատ քիչ է բարձրացել: Եթե նայենք դրան նախորդող 3-4 տարին 1 մետր էր բարձրացել, իսկ վերջին 3-4 տարվա ընթացքում 20 սանտիմետր է բարձրացել: 5 անգամ նվազագույնը դանդաղ է բարձրանում: Այսօր շեղում են մարդկանց ուշադրությունը դեպի ռեստորանների եւ օբյեկտների վրա, բայց բոլորս գիտենք, որ Սեւանա լճում, եթե ուզենք այսօր 5 հատ նորմալ հյուրանոց կամ ռեստորան չենք գտնի: Հիմնական մասը տնակներ են, որոնք նույնիսկ զուգարաններ չունեն: Այսինքն այստեղից սպասել լուրջ արտանետման, որը կարող է այսպիսի էֆեկտ ունենալ լճի համար՝ այդքան էլ լուրջ չի: Սա արվում է հատուկ: 92 համայնք կա Գեղարքունիքի մարզում, որից 5-ը՝ քաղաքային: Քաղաքային համայնքներից 2-ը՝  Սեւանն ու Ճամբարակը՝ Սեւանա լճի ջրհավաք ավազանից դուրս են գործում: Սեւանը իր կոյուղին փչում է դեպի Հրազդան, իսկ Ճամբարակի ջրերը չեն գալիս Սեւան: Իսկ Մարտունի, Գավառ եւ Վարդենիս համայնքների կոյուղագծերի մի մասն է կառուցված, որոնց վրա կառուցված է 3 հատ մաքրման կայան եւ միայն մեխանիկական մաքրում են իրականացնում: Իսկ մնացած գյուղական համայնքներից ոչ մեկը չունի կոյուղագիծ: Խողովակ բացարձակապես չի էլ կառուցվել:

Սեւանա լիճ ուղիղ արտանետում չկա: Բայց ավազանի մեջ գտնվող յուրաքանչյուր տուն, որն իր բակում ունի փորած հոր, այդ հորում հայտնվող ջուրը ստորգետնյա ջրերի հետ ֆիլտրվում էր: Բայց վերջին շրջանում՝ հատկապես ավտոմատ լվացքի մեքենաների մաքրող հեղուկները որեւէ կերպ չեն ֆիլտրվում: Սրանք պարունակում են շատ մեծ քանակությամբ մակերեւույթաակտիվ նյութեր: Հիմա մենք ֆոսֆորի պիկեր չունենք, բայց վերջին 10 տարվա ընթացքում մենք տեսնում ենք, որ այն կայուն աճում է: Սրանք շատ տարբեր հանգամանքներ են, որոնք կապ ունեն Սեւանա լճի այս վիճակի հետ, բայց կոնկրետ այս դեպքը կապված է ջերմաստիճանի հետ:

Այս 2 ծաղկումը ես կանխատեսել էի դեռեւս 2017 թվականին: Ես զեկուցել եմ նախարարներին ե՛ւ անցած տարվա առաջին ծաղկումը ե՛ւ այս տարվանը: Անցած տարի անմիջապես ծաղկման ավարտից հետո այս տարվա ծաղկումն եմ նորից կանխատեսել:

- Այսինքն, պրոցեսն ամբողջությամբ կանխատեսելի՞ էր:

- Այո, իհարկե կանխատեսելի էր: Անցած տարվա ծաղկումից հետո ես տեսա, որ այս տարի էլ է ծաղկելու եւ զգուշացրեցի, որ եկեք հիմիկվանից ժողովրդին ասենք, որ եկող տարի էլ է նույնը լինելու: Հիմա այս տարի էլ ծաղկեց, ես կանխատեսում եմ, որ օգոստոսին եւս 1 անգամ կարող է ծաղկում լինել:

- Օգոստոսի ո՞ր շրջանում:

- Օգոստոսի կեսերին կամ կեսերից հետո կարող է 2-րդ անգամ ծաղկել: Եթե երկրորդ անգամ ծաղկեց, ուրեմն իմացեք, որ այլեւս եկող տարի խնդիր չենք ունենալու, 100 տոկոս համոզված եմ: Փոքր Սեւանում ընդհանրապես հիմա խնդիր չունենք: Մեծ Սեւանում էլ հետազոտություն կանցկացվի:

- Սեւանա լճի այցելուների քանակը աճելու միտում ունի՞, թե տարածված տեղեկություններից հետո այս տարի ցածր է այցելությունների թիվը:

- Ես անցած տարի ինչո՞ւ ջուր խմեցի, որովհետեւ իրականում էլ չգիտեի ինչպես ասել, որ անվտանգ է: Մենք հետազոտություն էինք անցկացրել, լողափներում մաքուր վիճակ էր, ոչ մի խնդիր չկար: Բայց չգիտես ինչու բոլոր թերթերը, լրատվամիջոցները հակառակն էին գրում:

- Կարծում եք, որ սա ուղղորդվա՞ծ է:

- Բնականաբար, հենց պիկ այցելությունների շրջանը սկսում է, միանգամից այդպիսի տեղեկություններ են սկսում տարածել:

- Ո՞ւմ կողմից է ուղղորդվում:

- Իմ կարծիքով՝ սա դեպի Վրաստան փաթեթներ վաճառող տուրիստական գործակալությունների, երեւանամերձ հատվածում հանգստյան գոտիներ ունեցողների կողմից է ուղղորդվում: Լրագրողը գալիս է, ամբողջ լճի ավազանով պտտվում է մի քանի ժամ, որ մի հատ կանաչ հատված գտնի, այդ կանաչ հատվածը մի կերպ գտնում է, կամ եթե չի գտնում, նախորդ օրվա լուսանկար է տեղադրում, ասում է՝ գիտեք՝ Սեւանն այս վիճակում է: Մեկը չի ասում, որ ժամերով փնտրել է, կիլոմետրերով պտտվել է, ամբողջը մաքուր էր եւ միայն մի հատվածն է կանաչ եղել: Հենց այդտեղից է նկատվում, որ միտում կա:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
10241 դիտում

Գևորգ Պապոյանն այցելել է «Սմարթ Ագրո» ՓԲԸ, ներկայացրել պետական աջակցության գործիքակազմը

Ռուս-ուկրաինական կողմերը պետք է քայլեր ձեռնարկեն բանակցային սեղանի շուրջ՝ զիջումների գնալով. Ֆիդան

Հանրային քրեական հետապնդում 4 անձի նկատմամբ՝ Մխչյանի դպրոցում երեխաներին սպիտակ փոշիանման զանգված տալու դեպքով

Շոկային է. Արարատի մարզպետի աշխատակազմը՝ Մխչյանի դպրոցում երեխաներին փոշիանման զանգված փոխանցելու վերաբերյալ

Գետարգել-Ջրվեժ ճանապարհին ավտոմեքենաներ են բախվել. կան տուժածներ

Հայաստանը՝ Wizz Air-ի ամսագրի հատուկ թողարկման մեջ

Իսկական տղամարդը չի կարող լինել խոսող-թռնող, կանանց մեջքի հետևում հայհոյող, Լևոն Քոչարյանը ֆեյք է. տեսանյութ

Կառավարությունը կկարողանա օտարել ռազմական նշանակության արտադրանքը ռազմարդյունաբերական ընկերություններին

Ռուսական պատվիրակությունը չի գնացել Թուրքիայի նախագահի նստավայր

Կյանքից հեռացել է ճանաչված արվեստագետ, նկարիչ Արման Գրիգորյանը

Հիմնանորոգվում է Ջրվեժից Գառնի տանող 14.7 կմ երկարությամբ ճանապարհը. տեսանյութ

ԵՊՀ-ն՝ որպես Հայաստանի Մայր բուհ, եղել և մնում է մեր գիտական ու մտավոր ներուժի հենասյուներից մեկը. ՀՀ նախագահ

Ալեն Սիմոնյանն այցելել է քաղաքական բռնաճնշումների և տոտալիտարիզմի զոհերի «Ալժիր» հուշահամալիր

Սրիկաները երես են առել, որովհետև դալաններում չենք ծեծում, մայկա-տրուսիկով չենք թողնում. տեսանյութ

Ընդգծվել է խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման կարևորությունը. Տիրանայում հանդիպել են Փաշինյանն ու Էդի Ռամայը

Վայր եմ դնելու մանդատս ու այլևս չեմ զբաղեցնելու համայնքի ղեկավարի պաշտոնը. Դիանա Գասպարյան

Ավանդական գյուղատնտեսությունից՝ նորարարական. հզորացնել գյուղական ընտանիքների գիտելիքներն ու կարողությունները

Հանձնաժողովը մերժել է ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության հեղինակած հայտարարության նախագծի ընդունումը

Հանդիպում ունեցա Ալբանիայի վարչապետ Էդի Ռամայի հետ. Նիկոլ Փաշինյանը տեսանյութ է հրապարակել

Թուրքիայում երկրաշարժ է տեղի ունեցել

ԱՄԷ-ում Դոնալդ Թրամփին հատուկ արարողակարգով են դիմավորել. տեսանյութ

Նախարարությունը շրջաբերականներ է ուղարկել դպրոցներ, հորդորել դրամահավաքներից զերծ մնալ

Էրդողանն Անկարայում ընդունել է Զելենսկուն. նրանք փակ հանդիպում են ունեցել

Դիլիջանի թունելի հիմնանորոգման փոխարեն նոր թունելի կառուցման նախագիծ կմշակվի

«Հորիզոններ» ծրագրի մասնակիցները ուսումնասիրում են ջերմատնային և ինտենսիվ այգեգործություն. «Իմ քայլը»

Թագուհի Ստեփանյանն ազատվել է «Թիվ 4 պոլիկլինիկա» ՓԲԸ տնօրենի պաշտոնից

Դպրոցներում թմրանյութերի շրջանառության հարցը մտահոգիչ է, նախատեսվում է անցակետեր տեղադրել․ փոխնախարար

Երևանում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություններ կլինեն

Դոլարն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 15-ին

Կայծակի հուժկու հարվածը Գեղարքունիքի Գագարին գյուղում. տեսանյութ

Զելենսկիի ինքնաթիռը վայրէջք է կատարել Անկարայի օդանավակայանում. տեսանյութ

Լավրովի այցը Հայաստան նախապատրաստման փուլում է. ՌԴ ԱԳՆ

ՀՀ վարչապետի հետ Ալբանիա է մեկնել նաև Արարատ Միրզոյանը

Զախարովան մեկնաբանել է Ալիևի՝ մայիսի 9-ին Մոսկվա չմեկնելու որոշումը

Մերձավանի միջնակարգ դպրոցի ուսուցչուհու նկատմամբ վերաբերմունքը խիստ դատապարտելի է և ամոթալի. Բաքոյան

Կոնվերս Բանկը և ՎԶԵԲ-ը ստորագրել են 2 վարկային համաձայնագիր՝ 8 մլն դոլարի չափով

Սիմոնյանը Ղազախստանի խորհրդարանի Սենատի նախագահի հետ քննարկել է տարածաշրջանային զարգացումների մասին հարցեր

Հայկական կոնյակի արտահանման խնդիրն անհասկանալի է․ նախարարը կայցելի Վրաստան

«Ռազմարդյունաբերական համալիրի մասին» օրենքում լրացում կատարելու նախագիծն ընդունվել է առաջին ընթերցմամբ

Լևոն Քոչարյանը չի կարող հանդիսանալ պառլամենտարիզմի օրինակ․ Վահագն Ալեքսանյան