«Հասմիկ». Գյումրու դրամատիկականը ներկայանում է մոնոներկայացումների նոր ձևաչափով

Շուրջ 20 տարվա դադարից հետո աճեմյանցիները մոնոներկայացման հրավիրատոմս են առաջարկում: Մհեր Մկրտչյան փոքր բեմում կայացավ «Հասմիկ» մոնոներկայացման պրեմիերան: «Եղել է, որ Երեւանում բեմադրված մոնոներկայացում խաղացվեր Գյումրիում, բայց որ հենց այստեղ բեմադրվեր տեղի ռեժիսորների կողմից, արդեն երկու տասնամյակ չէր եղել»,-զրույցի ժամանակ ասաց Գյումրու Վարդան Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոնի տնօրեն Լյուդվիգ Հարությունյանը:

«Հասմիկ»-ը դրամատիկականի առաջին մոնոներկայացումն էր, իսկ դերասանուհի Հասմիկն առաջին համարձակը, որն ընդառաջ գնաց թատրոնի նոր ձեռնարկին: «Հասմիկ»-ը մարդու էության, ապրումների, հույզերի ու զգացմունքների, մանկության տարիների չստացված հարաբերությունների, ծնող-երեխա սխալ ընթացքով գնացած փոխհարաբերությունների ամբողջական նկարագիրն է: Սրանով հանդերձ «Հասմիկ»-ը Հասմիկի մասին չէ: Այն բեմադրվել է  Աստղիկ Սիմոնյանի «Ճշմարտության հովտում» պիեսի հիման վրա: «Հասմիկ» է կոչվում դրամատիկականի դերասանուհու՝ Հասմիկի անունով: Ընդամենը: Դերասանուհին ասում է, եթե դա լիներ իր կյանքի պատմությունը, հազիվ թե կարողանար այդքան երկար բեմում խոսել: Ըստ դերասանուհու, փոքր բեմը մեծ պահանջ ունի: «Սեպտեմբերից աշխատել ենք այս ներկայացման վրա: Ինձ համար շատ կարեւոր էր, որ ես կարողանայի էմոցիանալ առումով  պատրաստ լինել փոքր բեմում ներկայանալու համար: Ես երկար ուսումնասիրել եմ շատ կանանց, շատ դերասանուհիների, նույնիսկ կողքից հետևել եմ մարդկանց, հասկանալու համար, թե արդյո՞ք մոնոներկայացման մեջ արծարծվող խնդիրն առկա է կյանքում, թե՝ ոչ: Ես բոլորից մի բան վերցրել, հավաքել եմ, հիմա ուզում եմ վերադարձնել: Դա նաեւ իրենց պատմությունն է ինչ-որ իմաստով»,-ասաց Հասմիկը:

Մոնոներկայացման մեջ  մանկության տարիներից եկող ծանր ապրումների մասին է պատմվում, ծնողների կողմից չհասկացված լինելու, եւ հակառակի մասին է խոսքը: Սա իրականություն է, կյանքից վերցված պատառիկ: Շատ մեծահասկաներ կան, որոնք մինչ օրս, ըստ Վիրաբյանի, քարշ են տալիս մանկության տարիների այդ ծանր բեռ-հիշողության հետեւանքները: Իսկ դրանցից ազատվել է պետք, ինքնուրույն, առանց որեւէ մեկի օգնության: «Այս ներկայացումն ինձ համար ասոցացվում է թիթեռի հետ: Երբ թիթեռը դեռ հարսնյակ է, փակվում է արտաքին աշխարհից: Մարդն էլ է այդպես, երբ ցավում է, փակվում ես քո մեջ, ասես շղթայվում, սկսում ես ոչ մեկի հետ չհաղորդակցվել: Փակ ես աշխարհի համար: Մեր հասարակության մեջ շատ կան նման մարդիկ: Պետք է կարողանաս սեփական թեւերով քանդել հյուսածդ: Հետաքրքիրն այն է, որ բնության մեջ, իրականում եթե դու օգնես եւ բացես այդ հասնյակը, թիթեռը չի կարողան թռնել: Նույնն էլ մարդն է: Յուրաքանչյուրն ինքը պետք է հասկանա, որ եթե խնդիրների մեջ է, պետք է դրանք միայնակ հաղթահարի: Ուզում են ներկայացումը նայեն, ու ոչ թե գնահատեն  իմ խաղը կամ ռեժիսորի աշխատանքը, այլ սկսեն մտածել սեփական կյանքի մասին, խոսել ցավի մասին: Վստահ եմ, որ եթե չես հաղթահարում ցավը, երբեք չես կարողանա ազատվել դրանից»-վստահ է Հասմիկը:

Ներկայացման ռեժիսորը Ռաֆայել Ասատրյանն է: Վստահ է. դերասանուհու ընտրության հարցում չի սխալվել: Հանդիսատեսի աչքերով է նայել ներկայացումը: Ասում է՝ ստացված է: Նաեւ հպարտ է, որ հայ կոմպոզիտոր Ռոբերտ Ամիրխանյանն իր համաձայնությունն էր տվել եւ ներկայացման ժամանակ հնչում էր մաեստրոյի  «Անանձնություն»-ը:

«Հասմիկ» մոնոներկայացումը կմասնակցի տարբեր մոնոփառատոնների: Առաջինը  մոնոներկայացումների «Արմմոնո» միջազգային թատերական փառատոնն է լինելու: Այդ փառատոնից հետո կմտածեն նաեւ մոնոներկայացման թարգմանության մասին եւս, քանի որ նպատակ կա մոնոներկայացումը երկրի սահմաններից դուրս եւս խաղալ:

«Հասմիկ»-ը դրամատիկականի նոր նախաձեռնության առաջամարտիկը եղավ, որին հաջորդելու են եւս 4-ը: Դրանք էլ են լինելու այն դերասանների անուններով, որոնք կխաղան ներկայացման մեջ: Դրամատիկականն այսպիսի նոր քայլ է անում, եւ ոչ ինքնանպատակ,-ասում է թատրոնի տնօրեն Լյուդվիգ Հարությունյանը:  «Հանդիսատեսը գալիս է իր դերասանի մոնոներկայացումը նայելու: «Հասմիկ», այսինքն գալիս ենք Հասմիկ դերասանուհու մոնոներկայացումը նայելու, Տիգրան Գաբոյանի մոնոներկայացումը նայելու, եւ այլն: Սա նաեւ մեզ համար է հետաքրքիր, թե արդյո՞ք թատրոնի տվյալ դերասանն ունի իր հանդիսատեսը, եւ արդյո՞ք կարող է մոնոներկայացում խաղալ, որովհետեւ այն շատ բարդ է: Հասմիկը կարողացավ»,- ասում է Հարությունյանը:

Ըստ Լյուդվիգի, անչափ կարեւոր է արտերկրում հայ հեղինակների ստեղծագործությունների վրա բեմադրված մոնոներկայացումները հենց հայերենով խաղալը: Սա սկզբունք է: «Շատ կուզեի, որ բացի հայ թատրոնից, նաեւ հայ դրամատուրգիան ի ցույց դրվեր դրսում»,-ասում է նա: