Բայրամովը՝ Մոսկվա, Շոյգուն՝ Բաքու. փոփոխություններ ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններում

Օգոստոսի 25-ը յուրահատուկ օր էր ՌԴ-Ադրբեջան հարաբերությունների համար. Մոսկվայում եւ Բաքվում տեղի ունեցան առանցքային գերատեսչությունների ղեկավարների հանդիպումները: Մոսկվայում Ադրբեջանի արտաքին գործերի նորանշանակ նախարար Ջեյհուն Բայրամովին հյուրընկալեց ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը, իսկ Բաքվում ՌԴ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն հանդիպեց Զաքիր Հասանովի հետ: Յուրահատուկը ոչ թե հանդիպումների փաստն է, այլ այն, որ դրանք ավելի ակներեւ դարձրին հարաբերությունների զարգացման հնարավորությունների սղությունն ու առկա խնդիրները:

Բայրամովի այցը ճանաչողական էր, ուստի լուրջ խնդիրներ երկու նախարարների միջեւ չեն քննարկվել: Դա արտգործնախարար նշանակվելուց հետո նրա երկրորդ այցն էր Անկարայից հետո: Առավել հետաքրքրական է Շոյգուի այցը Բաքու: Պաշտոնապես դրա նպատակը «Միջազգային բանակային խաղեր - 2020»-ի շրջանակներում անցկացվող «Ծովային գավաթ» մրցույթի բացման արարողությանը մասնակցելն էր: Սակայն պակաս կարեւոր չէ, որ այցը տեղի ունեցավ Մոսկվայի հասցեին Բաքվի հնչեցրած մեղադրանքների ֆոնին, թե իբր «Ռուսաստանը 400 տոննա ռազմական տեխնիկա է տեղափոխել Հայաստան»: Ադրբեջանական մեղադրանքներում հիշատակվում են նաեւ Ղազախստանը, Թուրքմենստանը եւ Իրանը, իսկ ավելի վաղ նմանատիպ մեղադրանքներ հնչել էին նաեւ Սերբիայի եւ Հորդանանի, այսինքն՝ ՌԴ-ի հետ առնվազն բարեկամական հարաբերություններ ունեցող երկրների հասցեին:

Պաշտոնական Բաքուն չի կարող որեւէ մեղադրանք ներկայացնել ըստ էության: Բացի դրանից, Բաքվի համար դժվար թե նորություն լինեն ՌԴ-ից Հայաստան մատակարարումները: Այդուհանդերձ, դժգոհության արտահայտման հրապարակային ձեւը (Ալիեւ-Պուտին հեռախոսազրույցի ադրբեջանական տարբերակում) խոսուն է:

Պաշտոնական Մոսկվան մեղադրանքներին պատասխանեց Շոյգուի միջոցով, որը Բաքվում հայտարարեց, որ Հայաստան է մատակարարվել շինանյութ ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի համար, ոչ թե ռազմական տեխնիկա: Ի պատասխան՝ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիեւը հայտարարեց, թե «ռուսական կողմի բացատրություններն այնքան էլ չեն գոհացնում»։ Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանն ակնկալում է «հստակություն մտցնել այն հարցում, թե ինչ հիմքերով է շարունակվում Հայաստանի ինտենսիվ սպառազինումը», իսկ ինքնաթիռով տեղափոխվող շինանյութի մասին նշել է, որ դրանք «կարող են առաքվել այլ եղանակով»: Այստեղ, թերեւս, կարելի է միայն հավելել, որ Հաջիեւը չէ, որ պետք է որոշի, թե ինչ եղանակով պետք է շինանյութը հասնի ՌԴ-ից ՀՀ: Ի դեպ, նույնը վերաբերում է նաեւ ռազմական տեխնիկային ու սպառազինությանը: Նշենք, որ տեղափոխումներին անդրադարձել է նաեւ ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը. «Ազատության» հետ զրույցում նա նշել է. «Դրանք եղել են ՌԴ 102-րդ բազայի շրջանակներում, ամեն դեպքում, Ռուսաստանի Դաշնությունը Հայաստանի Հանրապետության համար հիմա բեռ չի տեղափոխում ռազմական նշանակության, մենք դա ինքնուրույն ենք անում»:

Վերադառնալով ՌԴ-Ադրբեջան հարաբերություններին՝ հարկ է նշել, որ ներկա պահին դրանք մեծապես կախված են որքան հայ-ադրբեջանական, այնքան էլ՝ ռուս-թուրքական հարաբերություններից: Ադրբեջանի՝ ՌԴ-ի ուղղությամբ մեղադրող հռետորաբանությունը «համընկել է» Թուրքիայի հետ է՛լ ավելի սերտ հարաբերությունների կառուցման հիմքեր գցելու հետ: Շոյգուի այցի նախօրեին թուրք-ադրբեջանական համատեղ զորավարժությունների եզրափակիչ փուլին մասնակցելու համար Ադրբեջանում էին Թուրքիայի բարձրագույն սպայակազմի ներկայացուցիչները: Այդ այցի ընթացքում Ալիեւը հայտարարել էր, որ «Թուրքիան դառնում է Ադրբեջանի թիվ մեկ ռազմավարական գործընկեր» սպառազինության գնումների եւ ռազմարդյունաբերական համալիրի հետ համագործակցության առումով:

Ընդհանուր առմամբ բարդ է չնկատել Թուրքիայի ջանքերը տարածաշրջանային լիիրավ եւ ինքնուրույն խաղացող դառնալու ուղղությամբ: Դա երեւում է թե՛ Սիրիայում, թե՛ Լիբիայում իրականացվող քաղաքականությունից: Ընդ որում, հարկ է նշել, որ, վերոհիշյալ թեժ կետերում ՌԴ-ի հետ «բարիկադների տարբեր կողմերում» լինելով, Թուրքիային հաջողվել է խուսափել ուղիղ ռազմական բախումից: Այս տեսանկյունից ռուս-թուրքական հարաբերությունների համատեքստում առավել հետաքրքրական է Հարավային Կովկասը՝ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները, քանի որ այստեղ չկա մանեւրելու այնպիսի հնարավորություն, ինչպիսին առկա է վերոնշյալ «թատերաբեմերում»:

Թուրք-ադրբեջանական մերձեցման նախադրյալ կամ արդյունք կարող է համարվել նաեւ Ադրբեջանում առկա հասարակական ընկալումները թուրք եւ ռուս ժողովուրդների, որպես հետեւանք՝ նաեւ Թուրքիայի եւ Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը: Վերջին շրջանում Ադրբեջանում տարածված են «ռուսը թշնամի է, թուրքը՝ բարեկամ» կամ «մենք բոլորս թուրք ենք» գաղափարները:

Տարածաշրջանում ուժերի լուրջ վերադասավորում կարող է լինել մի քանի դեպքում, որոնցից ոչ մեկն իրատեսական չի երեւում առնվազն այս պահին: Վերադասավորման համար անհրաժեշտ է ռուս-հայկական կամ թուրք-ադրբեջանական դաշնակցության փլուզում (ինչը բարդ է պատկերացնել՝ անկախ այդ երկրներում ներքաղաքական վերադասավորումներից), կամ Արցախի հարցում բեկումնային լուծումներ: Ուստի ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունները հետագայում եւս հիմնվելու են նույն գործոնների վրա, իսկ պաշտոնական Բաքուն, թերեւս, փորձի չգնալ անկանխատեսելի քայլերի, քանի որ իր տեսանկյունից ընդհանուր իրավիճակը որքան ցայտնոտային է, այնքան էլ՝ ցուգցվանգային:

Տպել
3660 դիտում

Նավթի և գազի նոր գործարքների փորձ՝ կլիման փրկելու փոխարեն. Ադրբեջանում COP29-ից առաջ խոշոր սկանդալ է

Վրաերթ Արմավիր քաղաքում. մեքենան ու վարորդը հայտնաբերվել են, տեղափոխվել ոստիկանություն

Թալիբների պատվիրակությունը պատմության մեջ առաջին անգամ կմասնակցի ՄԱԿ-ի կլիմայական գագաթնաժողովին

Արարատ Միրզոյանն աշխատանքային այցով կմեկնի Շվեդիա

Վրաստանի վարչապետը Բաքվում կմասնակցի COP29 գագաթնաժողովին

Հրդեհ՝ Վանաձորի քաղաքային գերեզմատան մոտ

Փոքրիկ «հսկան». «Շենգավիթ» ԲԿ-ում բնական ճանապարհով 5 կգ քաշով երեխա է ծնվել (լուսանկարներ)

Բլոգերը սյուն չէ, որի վրա կարելի է տեղադրել կամայական գովազդ. քաղաքացիներն ահազանգում են խաբեությունների մասին

Կրակոցներ Երևանում. հրազենային վնասվածքով հիվանդանոց է տեղափոխվել 31-ամյա երիտասարդ

Ալեն Սիմոնյանը Նուբարաշենի Սրբոց Նահատակաց եկեղեցում մասնակցել է պատարագի

Համլետ Սուքիասյանը և Աննա Մկրտչյանը դարձել են Սամբոյի աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիրներ

ՏԻՄ արդյունավետությունը մեծապես կախված է հանրության ակտիվ մասնակցությունից. Հայկ Ղալումյան

Նոր Խարբերդում 17-ամյա դեռահասի սպանության պատճառը SMS հաղորդագրությունն է եղել. մանրամասներ

Շարունակելու ենք աշխատել համայնքային կարողությունները բարելավելու, հզորացնելու ուղղությամբ. Սանոսյան

Արմավիր-Ալաշկերտ ավտոճանապարհին այրվել է ավտոմեքենա

Օրեր առաջ ինքնասպան եղած տղամարդու որդին փորձել է կախվել բակի աստիճանից. կանխել է քույրը

Երբ կարելի է բողոքարկել կամավոր ատեստավորման արդյունքները. ԿԳՄՍՆ-ն իրազեկում է

Երևանում ու մարզերում սպասվում է անձրև, լեռնային շրջաններում ձյուն կտեղա

39-ամյա տղամարդը որոնվում է որպես անհետ կորած

Բիթքոինի գինն առաջին անգամ գերազանցել է 79 հազար դոլարը՝ անցնելով բոլոր ռեկորդները

Արթիկում որոշների թողտվությամբ շների դաժան սպանդ է իրականացվել. Մովսես Հարությունյան

Փրկարարները հայտնաբերել են Գեղաշեն գյուղի սարերում մոլորված քաղաքացիներին

Արագածոտնում կինը համացանցում խարդախության և խաբեության միջոցով ստացել է շուրջ 10 մլն դրամ

Երևանն ու Բաքուն մոտ են խաղաղության պայմանագրի կնքմանը. Ալիևը՝ Շոլցին

Կառավարություն-համայնք կապը կուժեղացնի տեղական ինքնակառավարման մարմինների կարողությունները. Խուդաթյան

Արմավիրի մարզի հաշվառման-քննական բաժինը կգործի նոր հասցեում

Համայնքներն են մեր պետության զարգացման հիմքը. Դանիելյանը շնորհավորել է ՏԻՄ օրվա առթիվ

Թրամփը հաղթել է նաև վերջին «տատանվող» նահանգում և ստացել ընդհանուր 312 ընտրական ձայն

Երևան-Երասխ ավտոճանապարհին ավտոմեքենաներ են բախվել. կան տուժածներ

Ուկրաինայի ԱԳՆ-ն հայտարարել է Զելենսկու և Թրամփի միջև հանդիպման նախապատրաստության մասին

Կառավարության քաղաքականությունը մրցունակ է դարձրել գիտության ոլորտում գիտնականների աշխատավարձը. Անդրեասյան

Երևան-Գյումրի ճանապարհին մեքենան հարվածել է արգելապատնեշին և կողաշրջվել. կան տուժածներ

«ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենայի և բեռնատարի բախման հետևանքով կան զոհ և տուժածներ, այդ թվում՝ երեխաներ

Բայդենն ու Թրամփը կհանդիպեն Սպիտակ տանը

«ՎԱԶ 2107»-ը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և հայտնվել ձորակում․ տուժածների թվում կան զինծառայողներ

Մեքենա, եկամուտներ, կրիպտոարժույթներ. ինչ է հայտարարագրել Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը

Իսրայելը հարվածել է Լիբանանի հնագույն Տիր քաղաքին. զոհեր և տասնյակ վիրավորներ կան

Մոլդովայի ԿԸՀ-ն հաստատել է Մայա Սանդուի հաղթանակը

ՈւԵՖԱ Ազգերի լիգայի հանդիպումներին ընդառաջ 26 ֆուտբոլիստ է հրավիրվել ազգային հավաքական

«Կիա օպտիմա»-ն կողաշրջված հայտնվել է դաշտում․ կան վիրավորներ