Աշխատողը չի կարող պահանջել քովիդի թեստավորման գումարը, գործատուն էլ կարող է չվճարել. ի վերջո, ի՞նչ է ասում ՍԴ որոշումը

Երեկ Բարձր դատարանը հրապարակեց ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորների կողմից ՍԴ-ում վիճարկվող առողջապահության նախարարի հրամանի վերաբերյալ որոշումը, որը տարատեսակ մեկնաբանությունների տեղիք տվեց:

Նախ ասվում էր, որ ՍԴ-ն հակասահմանադրական է ճանաչել նախարարի որոշումը, ըստ որի՝ աշխատող և չպատվաստված քաղաքացիները պետք է 14 օրը մեկ ՊՇՌ թեստի բացասական պատասխանով ներկայանան աշխատանքի, իսկ եթե դա չանեն ու տևական ժամանակ բացակայեն, ապա գործատուն կարող է վերջինիս աշխատանքից հեռացնել: Ավելի ուշ պարզվեց, որ հակասահմանադրական է ճանաչվել միայն նախարարի հրամանի հետևյալ ձևակերպումը. «իրականացնում է աշխատողը՝ իր հաշվին»:

Առողջապահության նախարարության իրավաբանական վարչության պետ Աննա Մկրտումյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում պարզաբանում է՝ ՍԴ-ը, հակասահմանադրական ճանաչելով «իրականացնում է աշխատողը՝ իր հաշվին» ձևակերպումը, սահմանել է, որ աշխատող քաղաքացու ՊՇՌ հետազոտության գինը կարող է վճարել ցանկացած անձ՝ նրա մերձավորից սկսած՝ մինչև գործատուն, սակայն միայն իր կամքով և հայեցողությամբ. «Այսինքն՝ ցանկացած անձ, որն իր կամքը կհայտնի՝ հոգալու աշխատող քաղաքացու՝ կորոնավիրուսային հիվանդության դեմ թեստավորման համար գինը: Այս դեպքում, սակայն, չի նշանակում, թե ՍԴ-ն պարտավորեցրել է պետությանը կամ աշխատողի գործատուին հոգալ այդ ծախսը»:

Իսկ եթե գործատուն հրաժարվում է անել դա, ապա աշխատող քաղաքացին չի կարող օրենքով կամ այլ միջոցներով պահանջել ՊՇՌ հետազոտության համար նախատեսված գումարը: Սահմանադրական դատարանի որոշմամբ՝ գործատուն պարտականություն չի ստանձնել՝ իր միջոցներով ապահովելու աշխատող քաղաքացու ՊՇՌ հետազոտությունը:

Նախարարության իրավաբանական ներկայացուցիչը շեշտում է՝ ընդհանուր առմամբ ՍԴ-ն սահմանադրական ճանաչեց ՊՇՌ հետազոտության և պատվաստման սերտիֆիկատը գործատուին ներկայացնելու վերաբերյալ՝ նախարարի հրամանը, իսկ հրամանի այդ ձևակերպումը հակասահմանադրական լինելու փաստը նախարարությունն ընդունում է. «ՍԴ-ն միայն արձանագրել է, որ աշխատող քաղաքացին իր հաշվին չէ, որ պետք է ՊՇՌ հետազոտությունն իրականացնի: Այդ հրամանով մեր նպատակն է եղել, որ հասարակությանը իրազեկենք՝ ի տարբերություն պատվաստումային միջոցառումների, որոնք անվճար են, ՊՇՌ հետազոտությունը վճարովի է, իսկ իր միջոցների հաշվի՞ն կներկայացնի, թե՞ այլ անձանց, ապա նախարարությունը որևէ խնդիր չի տեսնում»:

Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով, որ պետությունն արտոնյալ և անվճար պայմաններով չի երաշխավորում ՊՇՌ թեստավորումը՝ աշխատողներն ամեն դեպքում պետք է իրականացնեն թեստավորում: Հետևաբար, ինչպես ՍԴ որոշումը, այնպես էլ դրանից հետո աշխատող քաղաքացիներն աշխատանքի գնալիս պետք է կա՛մ պատվաստվեն, կա՛մ պարբերաբար թեստավորվեն և դա ներկայացնեն իրենց գործատուին։

Ավելի վաղ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություն կատարելու մասին և կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթով սահմանվել է՝ եթե աշխատակիցը աշխատանքի գնալիս չներկայացնի կորոնավիրուսային հիվանդության դեմ պատվաստումը հաստատող փաստաթուղթը կամ ՊՇՌ թեստի բացասական պատասխանը, ապա աշխատավայր մուտք չգործելու հետեւանքով ավելի քան 10 աշխատանքային օր (հերթափոխ) անընդմեջ կամ վերջին երեք ամսվա ընթացքում ավելի քան 20 աշխատանքային օր (հերթափոխ) աշխատողի՝ իր աշխատանքային պարտականությունները չկատարելու դեպքում գործատուն իրավունք է ստանում լուծարել աշխատանքային պայմանագիրը: Ինչպես նաև, եթե աշխատողը չի ներկայացնում կամ պատվաստման կամ ՊՇՌ թեստավորման մասին փաստաթղթերը, ապա գործատուին իրավունք է տրվում չթույլատրել ներկայանալ աշխատանքի վայր և չվճարել այդ ժամանակահատվածի համար աշխատավարձ:

Մերի Խաչատրյան